Doanh nghiệp toàn cầu 2025: Vượt bão chi phí, chủ động xoay trục và giữ vững lạc quan tăng trưởng

Năm 2025 tiếp tục đặt ra những thử thách đáng kể cho cộng đồng doanh nghiệp quốc tế khi các yếu tố bất ổn kinh tế vĩ mô và địa chính trị vẫn hiện hữu. Theo báo cáo "Global Trade Pulse" được HSBC công bố (với dữ liệu cập nhật cho thấy khảo sát tại 13 thị trường được thực hiện đến giữa tháng 5 năm 2025), bức tranh chung cho thấy doanh nghiệp đang phải vật lộn với nhiều cơn gió ngược.

Áp lực chi phí và đứt gãy chuỗi cung ứng đè nặng

Khảo sát của HSBC chỉ rõ, có đến hai phần ba (66%) doanh nghiệp toàn cầu đã phải đối mặt với tình trạng chi phí gia tăng do biến động thuế quan và thương mại. Đáng chú ý, áp lực này được dự báo sẽ còn leo thang, với 73% doanh nghiệp kỳ vọng chi phí sẽ tiếp tục tăng trong ngắn hạn và 72% trong dài hạn. Riêng tại Mỹ, một báo cáo cập nhật của HSBC vào cuối tháng 5/2025 cho thấy có đến 77% doanh nghiệp nước này dự kiến chi phí sẽ còn tăng đến cuối năm.

Gián đoạn chuỗi cung ứng tiếp tục là một bài toán nan giải, khiến các doanh nghiệp trên toàn cầu dự kiến doanh thu bình quân có thể sụt giảm đến 18%. Hơn một nửa số doanh nghiệp được hỏi (51%) coi chi phí gia tăng là mối lo ngại hàng đầu đối với chiến lược cung ứng của họ.

Những thách thức này buộc 78% doanh nghiệp trên toàn cầu phải xem xét lại mô hình kinh doanh dài hạn của mình. Nếu tình trạng bất ổn thuế quan còn tiếp diễn trong hai năm tới, 43% doanh nghiệp sẽ phải tính toán lại chiến lược mở rộng thị trường quốc tế và 39% sẽ chuyển trọng tâm sang thị trường nội địa hoặc khu vực. Tại Mỹ, xu hướng này có phần rõ nét hơn khi 71% doanh nghiệp cho biết đang tăng cường sự phụ thuộc vào thị trường nội địa để đối phó với các động lực thương mại hiện tại.

Tinh thần lạc quan và sự chủ động thích ứng làm chủ đạo

Bất chấp những khó khăn nêu trên, một điểm sáng quan trọng là tinh thần lạc quan về tăng trưởng thương mại quốc tế vẫn rất mạnh mẽ. Gần 9 trên 10 doanh nghiệp toàn cầu (89%) tự tin vào khả năng phát triển hoạt động thương mại quốc tế trong vòng hai năm tới. Con số này tại Mỹ thậm chí còn cao hơn, đạt 93%.

Để ứng phó và tìm kiếm cơ hội, các doanh nghiệp đang rất chủ động. Khoảng 85% doanh nghiệp trên thế giới đã hoặc có kế hoạch điều chỉnh tăng giá sản phẩm, dịch vụ. Các chiến lược điều chỉnh chuỗi cung ứng cũng được ưu tiên: 83% doanh nghiệp đã hoặc có kế hoạch áp dụng "nearshoring" (chuyển sản xuất về gần thị trường tiêu thụ) và 77% thực hiện "reshoring" (đưa sản xuất trở lại quốc gia xuất xứ). Lĩnh vực Công nghệ, Truyền thông và Viễn thông đang dẫn đầu trong việc áp dụng nearshoring (87%).

Đáng chú ý, áp lực thương mại lại được 77% doanh nghiệp toàn cầu nhìn nhận như một chất xúc tác cho đổi mới và sáng tạo. Điều này thể hiện qua việc 58% doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ hoặc nền tảng số mới (tại Mỹ là 64%), 56% cải thiện hiệu suất nội bộ hoặc cơ cấu chi phí, và 51% đã phát triển các sản phẩm hoặc dịch vụ mới (tại Mỹ là 58%). Ngoài ra, 56% doanh nghiệp Mỹ đã thâm nhập các thị trường xuất nhập khẩu mới, cao hơn mức 47% của doanh nghiệp toàn cầu.

Khảo sát cũng cho thấy sự manh nha hình thành các hành lang thương mại mới. Điển hình là việc doanh nghiệp Malaysia (61%) và Việt Nam (52%) đang tích cực mở rộng quan hệ với Trung Quốc; Ấn Độ (54%) và Mỹ (51%) hướng nhiều hơn đến châu Âu; trong khi Vương quốc Anh (46%) và Ấn Độ (62%) tăng cường kết nối với thị trường Mỹ.

Triển vọng tại châu Á và Việt Nam

Tại châu Á, nếu bất ổn thương mại kéo dài, 38% doanh nghiệp khu vực dự kiến sẽ gia tăng hoạt động thương mại với Nam Á, 36% với châu Âu và 33% với Trung Đông. Ngược lại, 28% có thể giảm giao thương với Bắc Mỹ. Về sản xuất, 52% công ty châu Á đang cân nhắc hoặc đã dịch chuyển hoạt động sản xuất đến hoặc gia tăng quy mô tại Trung Quốc.

Đối với Việt Nam, báo cáo của HSBC cho thấy doanh nghiệp trong nước phải đối mặt với tình trạng chi phí gia tăng ở mức 80%, cao hơn đáng kể so với trung bình toàn cầu, và tác động tiêu cực lên doanh thu do gián đoạn chuỗi cung ứng cũng cao hơn 2 điểm phần trăm. Để ứng phó, 42% doanh nghiệp Việt đã chọn giải pháp đưa hoạt động sản xuất về lại Việt Nam, 41% chuyển trọng tâm sang thị trường nội địa và 41% tăng cường ứng dụng phân tích dữ liệu.

Dù vậy, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn duy trì sự tự tin cao, với 81% lạc quan về tăng trưởng quốc tế. Có đến 76% doanh nghiệp cho rằng bất ổn thương mại đã khuyến khích họ phát triển và tìm kiếm cơ hội mới. Tuy nhiên, 54% doanh nghiệp thừa nhận cần sự hỗ trợ từ bên ngoài trong việc xây dựng kế hoạch đối phó khủng hoảng và củng cố năng lực phục hồi. Theo các dự báo gần đây của HSBC, kinh tế Việt Nam được kỳ vọng tăng trưởng GDP ở mức 6,5% trong năm 2025, dựa trên nền tảng thu hút FDI, chuyển đổi số và các hiệp định thương mại.

Ông Surajit Rakshit, Giám đốc Toàn quốc Khối Giải pháp Thương mại Toàn cầu của HSBC Việt Nam, từng nhận định: “Bối cảnh thuế quan và thương mại bất định trong hiện tại mang đến nhiều thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp toàn cầu nhưng bản thân doanh nghiệp lại cho thấy sự kiên cường và khả năng thích ứng linh hoạt trong hoạt động kinh doanh.” Ông cũng nhấn mạnh: “Để vượt qua tình hình này, doanh nghiệp không chỉ cần sự linh hoạt mà cả những quan hệ đối tác vững mạnh nhằm đảm bảo tăng trưởng ổn định trong một nền kinh tế toàn cầu đang không ngừng đổi thay.”

Những dữ liệu mới nhất từ HSBC cho thấy, năm 2025 là một năm thử thách nhưng cũng đầy cơ hội. Doanh nghiệp trên toàn cầu và tại Việt Nam, dù phải đối mặt với áp lực chi phí và những xáo trộn trong chuỗi cung ứng, vẫn đang chứng tỏ khả năng phục hồi, sự lạc quan và năng lực đổi mới mạnh mẽ. Sự chủ động trong việc điều chỉnh chiến lược, tìm kiếm thị trường mới và ứng dụng công nghệ sẽ là chìa khóa để doanh nghiệp không chỉ vượt qua khó khăn mà còn nắm bắt được các cơ hội tăng trưởng trong giai đoạn tới.

Đồng Y