Doanh nghiệp thủy sản nỗ lực nâng cao uy tín

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), ước tính xuất khẩu thủy sản của Việt Nam 9 tháng đầu năm 2025 đạt 8,11 tỷ USD, tăng 12,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Mặc dù tăng trưởng khá, song VASEP vẫn đưa ra cảnh báo, doanh nghiệp thủy hải sản Việt Nam đang phải đương đầu với những rào cản từ vi phạm IUU, cảnh báo thẻ vàng; các khó khăn lớn từ thị trường Hoa Kỳ gồm thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá mặt hàng tôm, việc cấm nhập khẩu từ ngày 1/1/2026 các loài hải sản từ 12 nghề khai thác không được Cơ quan Quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) công nhận tương đương….

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) nhấn mạnh, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam 2025 đang tiến gần cột mốc 10 tỷ USD. Đây là một thành tích đáng ghi nhận, nhưng đằng sau sự tăng trưởng ấy, thách thức về thuế quan, rào cản kỹ thuật và các quy định quốc tế đang “phủ bóng mây” lên triển vọng 2026. Để giữ vững vị thế, ngành thủy sản cần đẩy nhanh gỡ “thẻ vàng” IUU, đồng thời tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn tại thị trường Mỹ.

“Đứng trước vấn đề này, các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thủy sản Việt Nam cần chủ động, tận dụng các hiệp định thương mại và sự hồi phục nhu cầu nhập khẩu từ các thị trường lớn, cố gắng vượt qua các khó khăn”, bà Hằng khuyến cáo.

Ngành thủy sản cần chú trọng số hóa giúp minh bạch hóa chuỗi cung ứng

Theo VASEP, để có thể thực hiện mục tiêu lớn của ngành, trước tiên các doanh nghiệp thủy sản cần đẩy mạnh triển khai số hóa, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, khai thác, cập cảng, thu mua, chế biến, xuất khẩu, như một công cụ quan trọng để thu hẹp khoảng cách với các yêu cầu quốc tế. Cùng với đó là ưu tiên đầu tư hạ tầng cảng cá hợp pháp, mở rộng lượng cảng được công nhận để bảo đảm các tàu cá có nơi cập bến hợp pháp, giấy tờ đầy đủ để xuất khẩu. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang châu Á, Trung Đông, Nam Mỹ… nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường chính, đồng thời tận dụng các cơ hội thị trường mới.

Đại diện Công ty Phát triển kinh tế Duyên Hải (Cofidec) cho biết, hiện nay tiêu chuẩn xuất khẩu tại thị trường quốc tế ngày càng nghiêm ngặt, vì vậy đơn vị chú trọng “3 trụ cột” chiến lược là xanh hóa sản xuất, số hóa quản trị và phát triển con người nhằm tạo nên mô hình tăng trưởng bền vững, giúp doanh nghiệp vừa giữ nhịp xuất khẩu vừa mở rộng thị trường trong nước, từng bước khẳng định thương hiệu phạm vi toàn cầu.

Để nâng chuẩn quản trị, Cofidec triển khai hệ thống quản trị nguồn lực doanh nghiệp (ERP) kết nối dữ liệu sản xuất - chất lượng - kho vận - đơn hàng theo thời gian thực. Nhờ đó, công ty có thể quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả hơn, giảm sai sót và đặc biệt là bảo đảm minh bạch truy xuất nguồn gốc – vốn là một trong những điều kiện tiên quyết để đạt các chứng nhận bền vững quốc tế. Hiện Cofidec sở hữu nhiều chứng nhận quan trọng như HACCP, ISO 22000, BRC, HALAL. Đây là những “tấm hộ chiếu vàng” để thâm nhập và duy trì thị phần tại các thị trường khó tính, đồng thời khẳng định năng lực sản xuất đáp ứng chuẩn toàn cầu, giúp doanh nghiệp mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường quốc tế, cũng như tuân thủ các quy định nghiêm ngặt đặt ra về khai thác bền vững.

Theo nhận định của các chuyên gia, thách thức IUU không chỉ là câu chuyện pháp lý mà còn là vấn đề uy tín. Trong từng con số tăng trưởng, trong từng sản phẩm hợp pháp, mỗi doanh nghiệp tuân thủ nghiêm quy định quốc tế sẽ góp phần xây dựng thêm niềm tin, uy tín trên thị trường. Với quyết tâm, Việt Nam có thể không chỉ vượt qua IUU, mà còn nâng tầm ngành thủy sản trên bản đồ thế giới.

Đặc biệt, ngành thủy sản cần chú trọng số hóa giúp minh bạch hóa chuỗi cung ứng, từ khai thác, cập cảng, thu mua đến chế biến và xuất khẩu. Đây còn là công cụ hữu hiệu để hạn chế các kẽ hở trong thực thi pháp luật, giảm thiểu gian lận, tạo dựng niềm tin vững chắc với đối tác quốc tế. Đây chính là nền tảng quan trọng để hiện thực hóa cam kết “không đánh đổi uy tín quốc gia vì cảnh báo thẻ vàng IUU kéo dài”.

Bên cạnh đó, trước các yêu cầu của hội nhập và điều chỉnh của thực tiễn, nhiều vấn đề cấp bách cần được nhận diện hoặc rà soát để sửa đổi, bổ sung kịp thời và hiệu quả ở các quy định, cũng như hoàn thiện khung pháp lý. Bởi đây không chỉ là xử lý tình huống trước mắt, mà còn định hình cho một chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam theo hướng minh bạch, bền vững và hội nhập sâu rộng. Trong đó, doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong chiến lược giữ vững thương hiệu quốc gia, khẳng định vị thế, uy tín của ngành thủy sản Việt trên trường quốc tế.

Tuyết Anh