Doanh nghiệp 'phông bạt' khi dự thầu có bị xử lý?

Mới đây, một liên minh đầu tư giữa doanh nghiệp Việt Nam với đối tác nước ngoài đã gửi đề xuất bỏ ra 100 tỉ USD tiền mặt tham gia xây dựng dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Nhà đầu tư khẳng định họ có đủ tiềm lực tài chính, nhưng nhiều người tỏ ra hoài nghi và cho rằng doanh nghiệp đang “phông bạt”, dùng việc này để làm hình ảnh trên truyền thông.

Chưa rõ thực hư thế nào, nhưng sự việc cũng khiến nhiều người đặt câu hỏi về trách nhiệm pháp lý của các doanh nghiệp về những thông tin sẽ cung cấp đối với cơ quan nhà nước.

Để làm rõ vấn đề này, PV Pháp Luật TP.HCM đã có những trao đổi với Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội).

Đưa thông tin giả sẽ bị xử lý hình sự

. Phóng viên: Thưa ông, pháp luật hiện hành quy định ra sao về việc doanh nghiệp tham gia đấu thầu nhưng cung cấp thông tin không đúng?

+ Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường: Theo quy định, những dự án thuộc trường hợp phải tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu thì thủ tục sẽ được thực hiện theo Luật Đấu thầu và các văn bản pháp luật có liên quan.

Bản chất của hoạt động đấu thầu là lựa chọn nhà thầu phù hợp với các tiêu chí tiêu chuẩn để đảm bảo dự án được thực hiện sớm nhất, chi phí hợp lý nhất, chất lượng công trình tốt nhất.

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường. Ảnh: V.LONG

Luật Đấu thầu quy định nhà thầu, nhà đầu tư là tổ chức có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ nhiều điều kiện. Chẳng hạn có đăng ký thành lập, hoạt động theo quy định; hạch toán tài chính độc lập; có tên trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự…

Đối với nhà thầu nước ngoài, phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủ năng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu.

Theo đó, nhà thầu, nhà đầu tư đáp ứng các quy định sẽ được tham gia dự thầu, còn việc có trúng thầu hay không phụ thuộc vào năng lực thể hiện qua hồ sơ và giá bỏ thầu trên cơ sở thủ tục xét duyệt theo quy định.

Nhà thầu, nhà đầu tư nếu lợi dụng hoạt động đấu thầu để thực hiện các hành vi gây rối, gây nhiễu loạn, cản trở hoạt động đấu thầu sẽ bị xử lý. Hình thức xử lý tùy vào tính chất mức độ và hậu quả hành vi vi phạm gây ra.

Trường hợp lập báo cáo tài chính giả, thông tin không đúng sự thật, doanh nghiệp sẽ bị xem xét xử lý hành chính hoặc hình sự, phụ thuộc vào hình thức và nội dung giả mạo, sai sự thật.

Cần chặn hành vi “nhà đầu tư tự nhận là đại bàng, nhưng hồ sơ chim sẻ”

.Việc doanh nghiệp đưa ra những thông tin, hoặc đề xuất thiếu trung thực làm nhiễu loạn thị trường và méo mó hoạt động đầu tư sẽ bị xử lý như thế nào, thưa ông ?

+ Điều 16 Luật Đấu thầu đã quy định rõ các hành vi bị cấm trong đấu thầu, trong đó có quy định cấm hành vi gian lận thầu, hành vi cản trở hoạt động đấu thầu.

Những đề xuất không có tính khả thi của nhà thầu đủ năng lực tham gia đấu thầu sẽ không được lựa chọn khi chấm thầu, hoặc hồ sơ có thể bị loại trong quá trình thực hiện thủ tục lựa chọn nhà thầu.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam dự kiến khởi công vào cuối năm 2026. Ảnh sử dụng công nghệ AI

Trường hợp họ lợi dụng hoạt động đấu thầu để thực hiện các hành vi gây cản trở hoạt động đấu thầu cơ quan chức năng sẽ làm rõ sai phạm, nếu xác định có hành vi vi phạm pháp luật sẽ bị xử lý bằng những chế tài của pháp luật.

Với những doanh nghiệp mới thành lập, chưa có đủ năng lực để tham gia dự án đầu tư hoặc những doanh nghiệp không đủ năng lực về tài chính, nhân lực, thiết bị mà lại làm giả các hồ sơ tài liệu để dự thầu cũng bị xử lý. Họ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm giả tài liệu con dấu của cơ quan tổ chức hoặc các hành vi khác xâm phạm vào trật tự quản lý hành chính của nhà nước.

.Để tránh tình trạng “nhà đầu tư tự nhận là đại bàng, nhưng hồ sơ là chim sẻ”, tới đây chúng ta có cần quy định sàng lọc, phân loại, thẩm định sơ và chỉ công bố ra công chúng khi họ đáp ứng tối thiểu về năng lực và hồ sơ pháp lý không ? Nếu có chúng ta cần sửa các quy định nào ?

+ Theo quy định hiện hành, những hành vi đưa thông tin sai sự thật lên không dân mạng sẽ bị xem xét xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị xử lý hình sự.

Đối với các doanh nghiệp làm giả hồ sơ tài liệu, đưa thông tin không đúng sự thật để tham gia dự thầu có thể bị loại ngay từ khi nhận hồ sơ.

Trường hợp họ lợi dụng hoạt động đấu thầu để thực hiện các hành vi phá rối, cản trở để trục lợi hoặc gây ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước thì tùy vào tính chất mức độ, tổ chức cá nhân vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hiện nay Luật Đấu thầu đang có nhiều nội dung chưa hợp lý, tới đây sẽ có sửa đổi lớn, đặc biệt là việc lựa chọn nhà thầu làm sao đảm bảo công khai minh bạch, công bằng trong đấu thầu. Song song đó, ngăn chặn cá nhân, tổ chức lợi dụng hoạt động đấu thầu để trục lợi như gian lận, thông thầu hoặc các hành vi phá rối gây cản trở hoạt động đấu thầu.

Xin cám ơn ông.

VIẾT LONG