Doanh nghiệp kiến nghị có thị trường nguyên phụ liệu dệt may, da giày

Hội nghị giao ban Thương vụ tháng 5 với chủ đề chủ đề “Xúc tiến thương mại đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khai thác các thị trường FTA cho sản phẩm dệt may và da giày Việt Nam”. Ảnh: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Sáng 30/5, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 5/2025 với chủ đề “Xúc tiến thương mại đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khai thác các thị trường FTA cho sản phẩm dệt may và da giày Việt Nam”.

Chia sẻ tại sự kiện, bà Phan Thị Thanh Xuân – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội da giày – Túi xách Việt Nam cho biết, đối với ngành giày dép, Việt Nam hiện đứng thứ ba thế giới về sản xuất với 1,4 tỷ đôi năm 2024; xuất khẩu đứng thứ hai với 1,3 tỷ đôi.

Trong cơ cấu, doanh nghiệp nội địa ngày càng chiếm tỷ trọng cao với 28% trong năm 2024, doanh nghiệp FDI chiếm khoảng 72% (các năm trước đạt 75 – gần 80%).

Trong bức tranh tổng quan, bà Xuân cho rằng, Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế phát triển ngành da giày như đã có thương hiệu. Qua khảo sát, các đối tác nhận định nguồn cung từ Việt Nam ổn định, an toàn, chất lượng giày dép từ mức trung đến cao cấp. Việt Nam cũng có nhiều hiệp định thương mại tự do với thế giới (tổng 17 FTA), nhân công có tay nghề cao...

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội da giày – túi xách cũng cho rằng, các sản phẩm sản xuất của Việt Nam có tới 90% là xuất khẩu, điều này có nghĩa doanh nghiệp bị phụ thuộc vào diễn biến thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, chi phí lao động ngày càng tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Nếu chi phí này chiếm 30% chi phí giá thành, doanh nghiệp sẽ mất lợi thế, chuỗi cung ứng có thể dịch chuyển sang các quốc gia khác có chi phí tốt hơn.

Câu chuyện tối ưu hóa chuỗi chi phí, đặc biệt chuỗi nguyên vật liệu, Việt Nam sẽ phải làm tốt hơn nếu muốn giữ vững được lợi thế, theo bà Phan Thị Thanh Xuân.

Trong bối cảnh trên, bà Xuân kiến nghị, Việt Nam cần thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại thu hút nhà đầu tư sản xuất, nhà phân phối nguyên phụ liệu nước ngoài vào đầu tư sản xuất và xây dựng các chuỗi, các kênh phân phối nguyên phụ liệu nhằm đa dạng hóa nguồn cung và hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam.

“Ngành da giày thâm nhập khá thành công vào chuỗi cung ứng thế giới, nhưng hiện nay cuộc chơi lại đang tập trung vào các nhà sản xuất có thể chủ động được chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu. Chúng ta sẽ không chỉ tập trung vào sản phẩm cuối cùng để xuất khẩu mà phải chủ động vào nguồn nguyên phụ liệu, giúp Việt Nam tham gia sâu hơn nữa vào chuỗi cung ứng toàn cầu, góp phần tạo nên sự cạnh tranh về chi phí, giá cả và thời gian ra mẫu,” bà Phan Thị Thanh Xuân nói.

Cùng quan điểm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội dệt may Việt Nam Trương Văn Cẩm cho rằng, giải pháp căn cơ cho sự phát triển ngành dệt may là Việt Nam tự chủ được nguồn cung nguyên phụ liệu. Việt Nam phải có chiến lược xây dựng ngành dệt may với tỷ lệ nội địa hóa cao, thu hút đầu tư vào vải và nhuộm. Nếu chỉ đơn thuần đa dạng hóa nguồn cung từ việc mua nhiều chỗ, khi thị trường biến động, doanh nghiệp của ngành sẽ bị ảnh hưởng.

Dưới góc độ doanh nghiệp, theo ông Nguyễn Trọng Phi – Chủ tịch HĐQT, CTCP tập đoàn Giovani, hiện nay doanh nghiệp Việt Nam vẫn ra mẫu sản phẩm chậm, bởi năng lực phát triển mẫu của doanh nghiệp chưa bằng các nước khác và thiếu thị trường nguyên phụ liệu.

Chủ tịch HĐQT, CTCP tập đoàn Giovani, ông Nguyễn Trọng Phi cho rằng, Việt Nam cũng cần có một khu công nghiệp chuyên sâu cho ngành công nghiệp phụ trợ dệt may, da giày. Ảnh: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Đơn cử, nếu doanh nghiệp muốn làm mẫu cho khách hàng, doanh nghiệp phải liên hệ với nhà cung cấp nguyên phụ liệu từ nước ngoài, họ gửi mẫu về doanh nghiệp mới có thể làm, thời gian chào mẫu sẽ kéo dài hơn.

“Việt Nam sẽ cần có 'chợ nguyên phụ liệu' cho ngành dệt may, da giày để doanh nghiệp có thể chủ động và đẩy nhanh quá trình làm mẫu, tăng khả năng cạnh tranh cho ngành,” ông Nguyễn Trọng Phi nhận định.

Mặt khác, dù Việt Nam đã có Quy hoạch xây dựng khu công nghiệp nhưng vẫn chưa có khu công nghiệp chuyên biệt cho ngành dệt may, chưa có khu công nghiệp cho nguyên phụ liệu của ngành.

“Việt Nam cần có một khu công nghiệp chuyên sâu cho ngành công nghiệp phụ trợ dệt may, da giày. Rất ít công ty làm chuyên sâu từ dệt đến nhuộm, bởi nếu đầu tư đồng bộ chi phí rất cao, còn nếu tập hợp thành một hệ sinh thái không chỉ doanh nghiệp có đủ nguyên liệu mà còn góp phần giảm giá thành sản phẩm,” theo ông Nguyễn Trọng Phi.

Lê Hồng Nhung