Doanh nghiệp bất động sản kiến nghị gì về phát triển nhà ở xã hội

Ông Lê Khắc Hiệp, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup. Ảnh: VGP.

Vingroup kiến nghị cho phép các địa phương được chỉ định thầu

Phát biểu tại hội nghị, ông Lê Khắc Hiệp, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup cho biết tập đoàn sẵn sàng hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Chính phủ, Thủ tướng giao trong lĩnh vực nhà ở xã hội. Bản thân Tập đoàn Vingroup đã đăng ký từ nay đến năm 2030 xây dựng 500.000 căn hộ.

Tuy nhiên để thực hiện hiệu quả phân khúc này, Tập đoàn Vingroup có hai kiến nghị gồm: Thứ nhất, kiến nghị Thủ tướng cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư. Thứ hai, cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song.

"Ví dụ, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch, vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng thì sẽ rút ngắn nhiều thời gian. Nếu chúng ta làm xong quy hoạch rồi đến khâu đầu tư, tài chính sẽ tạo ra nhiều thủ tục hành chính," ông Hiệp nói.

HUD kiến nghị một số vướng mắc trong thực hiện các cơ chế hỗ trợ chi dự án nhà ở xã hội

Là doanh nghiệp doanh nghiệp Nhà nước thuộc Bộ Xây dựng, đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) cho biết HUD xác định phát triển nhà ở xã hội là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và đã dành một phần nguồn lực quan trọng để chủ động triển khai đầu tư các dự án nhà ở xã hội tại nhiều địa phương trong cả nước.

Đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) phát biểu tại hội nghị. Ảnh VGP.

Tính đến thời điểm hiện nay, HUD đã hoàn thành bàn giao, đưa vào sử dụng khoảng 3.500 căn hộ. Từ nay đến năm 2026, Tổng công ty triển khai các dự án nhà ở xã hội với 2.800 căn hộ và hướng tới mục tiêu 17.500 căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030 góp phần hiện thực hóa Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030" mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt.

Sau quá trình triển khai thực tiễn về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, Tổng công ty HUD đã nêu ra những khó khăn và đề xuất các giải pháp cụ thể như:

Về thủ tục, cơ chế ưu đãi hỗ trợ của địa phương cho dự án nhà ở xã hội chưa có hướng dẫn cụ thể, có nguy cơ bị coi là dự án đầu tư công và phải thực hiện theo Luật Đầu tư công dẫn tới một số địa phương vướng mắc và lúng túng khi thực thi.

Về việc áp dụng cơ chế ưu đãi miễn tiền sử dụng đất đối với các dự án nhà ở xã hội được phê duyệt trước Luật Nhà số 27/2023-QH15: HUD kiến nghị Chính phủ có những chỉ đạo cụ thể để tháo gỡ những vương mắc nêu trên đối với các dự án nhà ở xã hội trong việc đề nghị miễn tiền sử dụng đất, xác định giá đất.

Cụ thể, cho phép áp dụng quy định về miễn tiền sử dụng đất tại Luật Đất đai số 31/2024-QH15 và Luật Nhà ở số 27/2023-QH15 đối với các dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày Luật Nhà ở số 27/2023-QH15 có hiệu lực.

Về phần lợi nhuận bù đắp từ phần 20% đất thương mại sang giá bán, theo đơn vị này, trong trường hợp địa phương chưa xác định được tiền sử dụng đất tại dự án theo quy định thì nên cho phép nhà đầu tư chủ động tính toán và tạm so sánh với giá trị tiền sử dụng đất tạm tính theo bảng giá đất công bố của địa phương ở thời điểm tính toán làm cơ sở để chấp thuận giá bán nhà ở hình thành trong tương lai của dự án.

Khi đó, Chủ đầu tư có thể cam kết trong trường hợp khi quyết toán dự án, nếu lợi nhuận từ phần 20% đất thương mại thấp hơn so với giá trị tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định thì nhà đầu tư sẽ chịu phần tổn thất chi phí này.

Hiện nay, quy định về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển một dự án nhà ở xã hội là khá lớn, do vậy HUD kiến nghị: Chính phủ xem xét, xây dựng các quy định, cơ chế ưu tiên cho phát triển các dự án nhà ở xã hội thông qua việc rút ngắn các trình tự thủ tục, thời gian thực hiện các trình tự thủ tục ở các bước như lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục kinh doanh dự án nhà ở xã hội.

Một vấn đề hiện nay là quỹ đất dành cho nhà ở xã hội tại nhiều địa phương bị bỏ trống do vướng mắc trong thủ tục đầu tư nên HUD đề xuất giao lại quỹ đất này cho các chủ đầu tư có đủ năng lực để nhanh chóng triển khai xây dựng, tránh lãng phí tài nguyên.

Cuối cùng, HUD cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc thành lập doanh nghiệp Nhà nước chuyên về phát triển nhà ở xã hội. Doanh nghiệp này sẽ hoạt động theo cơ chế đặc thù, sử dụng nguồn vốn tự chủ để đầu tư vào các dự án tại những khu vực có nhu cầu cao, góp phần gia tăng nguồn cung nhà ở cho người thu nhập thấp.

Giao thẳng cho đơn vị đủ năng lực để triển khai nhanh

Có cùng ý kiến với đại diện HUD, đại diện Tổng công ty Viglacera cũng đề nghị giao thẳng dự án cho đơn vị nào đủ năng lực để làm cho nhanh vì thủ tục cho các dự án nhà ở xã hội tốn rất nhiều thời gian, hơn nữa việc giao chủ đầu tư đã được Thủ tướng kết luận là làm theo thiết kế, giá được phê duyệt, khách hàng cũng được phê duyệt nên không cần đấu thầu.

Đại diện Tập đoàn Viglacera. Ảnh VGP.

Thứ hai, hiện nay có thực tế là các chủ khu công nghiệp mong muốn thuê các tòa nhà, sau đó lắp đặt nội thất và cho công nhân vào ở miễn phí, có nghĩa là công nhân Việt Nam sẽ được vào ở các tòa nhà mà chủ khu công nghiệp thuê lại từ các chủ đầu tư nhà ở xã hội. Tuy nhiên, điều này đang vướng quy định, đối tượng chủ khu công nghiệp không được thuê nhà ở xã hội, nên tập đoàn rất mong sớm được tháo gỡ vấn đề này.

Cần làm thủ tục song song với thực hiện dự án

Tiếp tục kiến nghị về các thủ tục khi thực hiện dự án nhà ở xã hội, đại diện Tập đoàn Phú Cường cho biết, nguyện vọng của tập đoàn khi đầu tư ở TP HCM chủ yếu là nhà ở xã hội. Hiện tại quỹ đất tại TP HCM không còn nhiều, tuy nhiên có nhiều khu đất đã bỏ hoang thời gian dài vì vướng mắc pháp lý, do vậy tập đoàn mong muốn có nhiều chính sách, cơ chế, giải pháp hài hòa, thủ tục tinh gọn nhẹ; chẳng hạn Bộ Xây dựng trình Chính phủ có được dự án thí điểm với thủ tục nhanh gọn; bên cạnh đó cần làm thủ tục song song với thực hiện dự án.

"Nếu Chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp cùng đồng lòng, chúng ta không chỉ làm được mà còn làm tốt hơn, nhanh hơn, mang lại lợi ích thực sự cho xã hội," đại diện Tập đoàn Phú Cường nêu.

Cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia

Về nguồn vốn tiếp cận các dự án nhà ở xã hội, đại diện Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp (Becamex) cho rằng cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, đồng thời phải đơn giản hóa thủ tục pháp lý với cơ chế một cửa.

Liên quan đến chương trình cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất cố định, đại diện Becamex cho biết 100% các quốc gia thành công trong xây dựng nhà ở xã hội đều có chính sách cho vay 25 năm với lãi suất cố định, điều này rất cần thiết, vừa cho đối tượng mua nhà vừa cho chủ đầu tư.

Đại diện Becamex phát biểu. Ảnh VGP.

Cũng theo đại diện Becamex, điều quan trọng nữa là làm sao gắn toàn bộ dự án nhà ở xã hội trong quy hoạch phát triển chung của quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng để thiết lập hệ thống giao thông công cộng, đường sắt đô thị, từ đó giảm lưu lượng giao thông bình thường, hình thành những khu đô thi vệ tinh…muốn vậy, cần giải quyết được bài toán có tính chất tổng thể hơn, tránh phát triển manh mún.

Cần có thêm cơ chế huy động nguồn vốn xã hội

Tiếp tục bàn về nguồn vốn, Chủ tịch Tập đoàn Nam Long Nguyễn Xuân Quang đề xuất xã hội hóa chương trình nhà ở xã hội bằng nguồn vốn của các doanh nghiệp và nguồn vốn của xã hội.

"Khi chúng ta đã đầu tư bằng nguồn vốn của xã hội thì xin đề xuất có cơ chế để tạo động lực cho các nguồn vốn xã hội tham gia," ông Quang nói.

Để hiện thực hiện điều đó, Tập đoàn Nam Long đề xuất: Thứ nhất, nên thẩm định và duyệt giá bán chỉ một lần; thứ hai về quỹ đất, Nhà nước hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp bằng tiền của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có đất sẵn thì thực hiện thẩm định giá sát với giá thị trường, trong trường hợp mà đã có bảng giá đất sát giá thị trường, áp dụng bảng giá đất mới, điều này sẽ rút ngắn thời gian để đưa giá thành sát với giá thực tiễn thị trường.

Chủ tịch Tập đoàn Nam Long Nguyễn Xuân Quang phát biểu. Ảnh VGP.

Thứ ba là đưa ra các định mức phí đúng chuẩn, phù hợp với thực tế thị trường. Hiện nay tất cả đã tương đối là chuẩn rồi, chỉ còn lại mức phí là phí bán hàng. Phí bán hàng của chúng ta hiện nay chỉ có 2%. Thực tế thị trường hiện nay mức phí này từ 5 đến 8 %, thậm chí cao hơn. Chúng ta nên thuê tư vấn để đưa ra mức sát với thị trường. Tôi nghĩ nên sát thị trường thì các nhà đầu tư sẽ sẵn sàng ủng hộ.

Đối với Bộ, ngành Chính phủ tập đoàn Nam Long đề xuất nên có một Ban chỉ đạo liên Bộ có tính liên thông cao, đủ quyền hạn giải quyết vướng mắc trong quá trình triển khai.

"Nếu được Chính phủ và các địa phương quan tâm hỗ trợ giải quyết, Tập đoàn Nam Long cùng các đối tác đăng ký thực hiện 60.000 căn nhà ở xã hội ở các tỉnh thành, (TP HCM, Hà Nội, Cần Thơ và Long An) từ nay đến năm 2030," ông Quang khẳng định.

Cùng chia sẻ với Tập đoàn Nam Long, đại diện Tập đoàn Hoàng Quân cũng kiến nghị 5 cần có Ban chỉ đạo quốc gia về nhà ở xã hội và nhà ở thu nhập thấp. Bên cạnh đó, các Bộ, ngành có liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên cũng cần có Ban chỉ đạo về nhà ở xã hội tại Bộ để xử lý, giải quyết những vướng mắc cụ thể.

Đại diện Tập đoàn Hoàng Quân nêu thêm một số ý kiến như kiến nghị Ngân hàng Nhà nước chủ trì liên tục phối hợp các ngân hàng để giải ngân cho các dự án nhà ở xã hội; số hóa dữ liệu để dễ dàng tìm kiếm, phân loại được đối tượng có nhà ở xã hội; chỉ định thầu cho các dự án nhà ở xã hội dưới 2.000 tỷ đồng, còn các dự án lớn hơn thì thực hiện đấu thầu.

Thảo Ngân

Theo Cổng TTĐT Chính phủ