Định vị thương hiệu gạo Việt trong bối cảnh nhiều cạnh tranh

Gạo Việt “hút” nhiều thị trường
Thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 5 tháng năm 2025, xuất khẩu gạo đạt 4,5 triệu tấn và 2,34 tỷ USD, tăng 12,2% về khối lượng nhưng giảm 8,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Giá gạo xuất khẩu bình quân 5 tháng năm 2025 ước đạt 516,4 USD/tấn, giảm 18,7% so với cùng kỳ năm 2024.
Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 41,4%. Bờ Biển Ngà và Trung Quốc là hai thị trường lớn tiếp theo với thị phần tương ứng là 11,9% và 10,3%.
Trung Quốc là thị trường xuất khẩu gạo lớn và truyền thống của Việt Nam. Với lợi thế về địa lý và sự tương đồng trong văn hóa, sản phẩm gạo của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đã được người dân Trung Quốc đón nhận, tiêu dùng. Việt Nam đã xuất khẩu đa dạng chủng loại gạo sang Trung Quốc như gạo trắng, gạo thơm, gạo nếp…

Năm 2025, Việt Nam dự kiến xuất khẩu 7,9 tấn gạo. Ảnh minh họa

5 tháng năm 2025, Trung Quốc đã nhập khẩu từ Việt Nam gần 412.300 tấn gạo, tăng 102,7% về lượng và 75,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Cũng trong 5 tháng, gạo nếp và gạo ST25 là chủng loại gạo Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều nhất. Đây là các sản phẩm được ưa chuộng nhờ hương vị đặc trưng và chất lượng cao.

Giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long) Nguyễn Văn Thành chia sẻ, trong giai đoạn từ năm 2019 - 2020, thị trường Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu gạo tẻ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, họ nhập khẩu nhiều gạo nếp. Từ đầu năm đến nay, thị trường Trung Quốc tiêu thụ gạo rất mạnh, trong đó, thị trường này chủ yếu nhập gạo ST25 và nếp của Việt Nam.

Cùng với Trung Quốc, gạo Việt Nam cũng được xuất khẩu đến thị trường khó tính, trong đó, lô “gạo Việt xanh phát thải thấp” của Việt Nam đã xuất khẩu đến thị trường Nhật Bản hồi đầu tháng 6/2025 và dự kiến Australia là thị trường xuất khẩu tiếp theo của “gạo Việt xanh phát thải thấp”. Việc này mở ra triển vọng mới cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Bên cạnh đó, các thị trường truyền thống như Philippines và châu Phi vẫn tiếp tục tăng nhập khẩu gạo Việt Nam. Do đó, xuất khẩu gạo Việt Nam được nhận định vẫn tiếp tục khả quan và đạt sản lượng khoảng 7,9 triệu tấn trong năm 2025 dù thị trường lúa gạo toàn cầu đang có nhiều biến động.

Lựa chọn phân khúc cao cấp

Hiện nay, gạo Việt Nam vẫn có sức cạnh tranh tốt với hàng nội địa và các nguồn cung khác tại Philippines - thị trường xuất khẩu gạo hàng đầu của Việt Nam.

Số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, tỷ lệ gạo chất lượng cao của Việt Nam chiếm tới 89%. Giá xuất khẩu gạo của Việt Nam hiện vẫn cao hơn so với nhiều quốc gia khác, phản ánh chất lượng vượt trội và uy tín ngày càng được nâng cao.

Các chuyên gia nhận định, thị trường lúa gạo thế giới gần đây có nhiều biến động theo hướng tăng cung. Tuy nhiên, việc gạo Việt định vị ở một phân khúc cao cấp, ít có sự cạnh tranh nên tác động dù có nhưng không đáng kể.

Việt Nam tập trung sản xuất và xuất khẩu gạo thơm, gạo chất lượng cao. Ảnh minh họa

Theo chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy, thời gian qua, ngành hàng lúa gạo có nhiều chuyển dịch trong hoạt động xuất khẩu, với định hướng tập trung cho các sản phẩm gạo thơm, gạo chất lượng cao, giảm dần gạo cấp thấp, đầu tư sản xuất sạch hơn…đã giúp nâng tầng giá trị hạt gạo.

Hiện, gạo chất lượng cao đang chiếm tới 60 - 70% tổng lượng gạo xuất khẩu; gạo cao cấp có tên thương hiệu chiếm khoảng 15%; còn lại là gạo thường. Nhờ đó, phân khúc gạo cao cấp của Việt Nam ít bị cạnh tranh trực tiếp bởi các nước xuất khẩu khác.

Đáng chú ý, Việt Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện Chương trình sản xuất lúa giảm phát thải trên quy mô lớn, nhận được rất nhiều sự quan tâm của các đối tác quốc tế. Các mô hình thí điểm đã đạt những kết quả rất tích cực, tạo sự khích lệ rất lớn đối với nông dân và doanh nghiệp. Việc này cũng mở ra một cơ hội thị trường hoàn toàn mới cho ngành lúa gạo Việt Nam, thâm nhập sâu vào các thị trường cao cấp.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đánh giá, sẽ tới một thời điểm thị trường thế giới, nhất là tại các thị trường khó tính tuyên bố ngừng nhập khẩu gạo không phải gạo phát thải thấp. Điều này đồng nghĩa chỉ có gạo xanh, gạo phát thải thấp mới có thể xuất khẩu. Do đó, việc doanh nghiệp, ngành hàng đi trước, đón đầu sẽ là cách để gạo Việt duy trì được thị trường chất lượng cao.

Ánh Ngọc