Định vị sức mạnh Việt Nam - Bài 3: Bài học thành công của Singapore, tài nguyên lớn nhất là con người

Xây dựng sự tự tin và tính cọ xát quốc tế từ sớm

Hơn 40 tuổi, tôi cùng gia đình từ Việt Nam sang Singapore làm việc, sinh sống và định cư lâu dài. Trước tiên, cái nhìn hội nhập từ giáo dục. Hồi đó với tư cách là người nước ngoài đến làm việc ở hòn đảo này, muốn con học ở các trường công lập, chúng tôi phải xin và được phép từ Bộ Giáo dục Singapore và nín thở chờ kết quả. Chúng tôi đã may mắn. Nhiều năm qua, Singapore tổ chức hai kỳ thi quốc gia vào tháng 2 và khoảng tháng 9-10 hằng năm cho các học sinh quốc tế muốn vào học bậc tiểu học và trung học cơ sở.

Sảnh 1 và 2 ở khu triển lãm quốc tế Expo Singapore đều chật kín thí sinh dự thi với 2 môn (Toán và tiếng Anh). Không ai biết số lượng học sinh tham gia và được chọn ở kỳ thi này. Nhưng mỗi năm đều có học sinh quốc tế được Bộ Giáo dục Singapore chọn, đưa vào trường công lập học, với chế độ đóng học phí và học cùng học sinh sở tại.

Việc học sinh quốc tế vượt qua kỳ thi khắt khe của Bộ Giáo dục Singapore, học tập cùng học sinh người Singapore tạo nên thói quen làm việc cạnh tranh quốc tế. Việc này thực hiện từ nhỏ sẽ góp phần tạo thói quen để công dân Singapore sau khi tốt nghiệp, đi làm, cạnh tranh làm việc giữa dân bản xứ và lao động nước ngoài.

Trong hơn 9 năm sinh sống tại Singapore, khi đi làm, cùng hai con lớn lên, chúng tôi có cái nhìn khác về khí chất làm nên sự khác biệt trong phong cách làm việc. Đó chính là giáo dục và kỉ luật.

Sắp cuối năm học lớp 1 của con trai, chúng tôi nhận được email (thư điện tử-PV) thông báo đăng ký thời gian họp phụ huynh lần đầu tiên với cô giáo chủ nhiệm. Có hai ngày để phụ huynh chọn đăng ký 45 phút tiện lợi nhất. Yêu cầu bắt buộc con trai tôi cùng có mặt trong buổi họp. Phòng học của con đã được sắp xếp lại cho phù hợp với hoàn cảnh buổi họp, bàn học được xếp lại gọn gàng. Chỉ có hai cái bàn đặt ở một góc với nhiều ghế đặt xung quanh cho phụ huynh và học sinh ngồi.

Đến lượt của gia đình tôi họp cùng hai cô giáo chủ nhiệm. Cô giáo không nói nhiều về kết quả học tập vì đã có trong báo cáo gửi về nhà trước đó. Hai cô chia sẻ nhận định về cách hành xử, điều nên thay đổi, nên phát huy của con trai tôi trong suốt năm học qua… Khen có, động viên cũng nhiều nhưng điều mà chúng tôi ấn tượng chính là cách các cô hỏi nhẹ nhàng khéo léo khơi gợi để con trai tôi tự phản hồi về những điều mà cô đã nhận xét, chia sẻ. Các cô giải thích việc bắt buộc học sinh phải có mặt trong buổi họp này chính là để các con có cơ hội tự bào chữa, tự phản biện về những nhận xét của giáo viên về mình.

Quan sát buổi họp phụ huynh, tôi thấy, đây thực sự là một buổi trao đổi của nhiều phía. Trong đó, chủ thể quan trọng nhất - con trai chúng tôi có cơ hội ngang bằng để trao đổi, nói chuyện, thông tin thêm hay tự minh oan về sự kiện nào đó. Chúng tôi là bên cuối cùng tham gia trao đổi ý kiến hoặc đề đạt điều gì thêm. Với cô giáo gần như chẳng có gì thêm để nói.

Cuộc họp phụ huynh không nhắc nhở phụ huynh quy định của nhà trường, đề nghị đóng góp thêm cái này cái kia… Đó thực sự là một buổi gặp gỡ, trao đổi và làm cho mối quan hệ giữa các bên thoải mái vô cùng.

Các con tôi khi đi học luôn được nhắc nhở rằng Singapore là một quốc gia không có tài nguyên. Đến nước máy dùng còn phải mua của láng giềng Malaysia. Tài nguyên lớn nhất của quốc đảo này chính là con người. Mà con người đó sẽ là những lao động làm việc cho các công ty, tập đoàn chọn Singapore làm nơi đóng quân để thực hiện nhiệm vụ kinh doanh, quản lý không chỉ cho thị trường vài triệu dân Singapore mà của khu vực châu Á- Thái Bình Dương, có hơn 4,8 tỷ người.

Đặt hiệu suất công việc lên hàng đầu

Tôi và vợ đều cảm nhận về khả năng tranh luận, phản biện và tập trung làm việc của đồng nghiệp Singapore. Khi mới qua đây làm việc, mỗi dự án chúng tôi mang ra trình bày, thảo luận đều bị chất vấn, “quay như dế”, đến nỗi có lúc cảm thấy tự ti. Nguồn lực của công ty có hạn, nếu dự án của mình không xuất sắc thì sẽ không thể vượt qua dự án khác để có được khoản ngân sách hợp lý. Sau này, trong lúc trà dư tửu hậu, các bạn đồng nghiệp Singapore tâm sự rằng, họ cố gắng phản biện thật tốt để dự án thực sự có thể tồn tại trong môi trường khắc nghiệt và thành công. Nếu dự án èo uột, tiền đổ vào sẽ lãng phí.

Gia đình ông Nguyễn Tri Anh chụp cùng cô giáo chủ nhiệm ở trường Tiểu học Stamford trong lần họp phụ huynh Ảnh: NVCC

Công việc của tôi hay làm việc với chuyên gia của Cục Di sản Singapore (National Heritage Board). Các dự án rơi vào đầu năm, cuối năm tài khóa thường rất bận rộn nhưng bản thân tôi vẫn thường nhận được email trao đổi công việc của chuyên viên cơ quan này vào 11 giờ đêm hay thậm chí là 2 giờ sáng.

Có lần, dự án chạy bị trục trặc, có khả năng chậm tiến độ, người phụ trách lại nghỉ phép, tôi đang lo sốt vó sợ không kịp. Tuy nhiên, tôi nhận được email gửi trong nhóm rất trách nhiệm, “tuy đã nghỉ phép và bàn giao cho bạn A hỗ trợ, nhưng nếu trong quá trình làm việc, có việc gì, tôi có thể làm được để công việc triển khai tốt hơn, cứ báo cho tôi biết”.

Hồi tôi mới trở thành thường trú nhân, mỗi khi đi làm chỗ mới, tôi nhận được sự hỗ trợ của Hội doanh nhân, doanh nghiệp Singapore. Sau khi đi làm được 2 tháng, tôi nhận được một email của tổ chức này thông báo vào ngày giờ này sẽ có người của hội gọi từ số điện thoại này để phỏng vấn. Hóa ra họ muốn biết công việc mới của tôi làm, có nhận nguồn tài chính hỗ trợ từ hội, có thực sự phù hợp không, môi trường làm việc có độc hại theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng không? Sau này khi nói chuyện với giám đốc công ty, tôi biết họ cũng làm việc tương tự khi phỏng vấn về khả năng làm việc, hội nhập của tôi với công ty thế nào?

Có năm tôi xin nghỉ để về quê ăn Tết. Khi đồng nghiệp biết Tết kéo dài đến mấy ngày, họ chỉ kêu trời. Ở Singapore, ngày nghỉ dài nhất cho dù nghỉ bù hay ngày nghỉ rơi vào cuối tuần, cũng chỉ cao lắm 3 ngày liên tiếp. Ngày nghỉ thứ tư sẽ được dùng cho một dịp khác. Họ lập luận rằng nghỉ quá dài sẽ tạo tâm lý uể oải khi quay lại và chưa làm được bao lâu lại nghỉ cuối tuần. Tuy nhiên, một lý do khác, đó chính là ở vị trí của trung tâm vùng châu Á - Thái Bình Dương, nếu nghỉ quá lâu sẽ ảnh hưởng đến khả năng kết nối công việc ở thị trường khác.

(Còn nữa)

Nguyễn Tri Anh (từ Singapore)