Điện mặt trời - Động lực tăng trưởng mới của Malaysia

(Ảnh: AFP)

Theo báo Utusan Malaysia, với cam kết đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, chính phủ đã phát tín hiệu rõ ràng rằng năng lượng sạch sẽ là trụ cột trong chiến lược phát triển quốc gia.

Mới đây, Bộ Chuyển đổi Năng lượng và Biến đổi Nước (PETRA) công bố sẽ ra mắt Chương trình Hành động Chuyển đổi Năng lượng Mặt trời Tăng tốc (Solar ATAP) vào ngày 25/12. Chương trình này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực điện mặt trời trên toàn quốc.

Giáo sư, Kỹ sư, Tiến sĩ Mohd Zainal Abidin Ab Kadir - Trưởng khoa Kỹ thuật, Đại học Putra Malaysia (UPM), đồng thời là nhà nghiên cứu chính tại Trung tâm Nghiên cứu Tiên tiến về Sét, Năng lượng và Điện (ALPER) - nhận định rằng điện mặt trời có tiềm năng to lớn để thúc đẩy nền kinh tế của Malaysia.

Theo ông, nguồn năng lượng này có thể mở đường cho sự hình thành các ngành công nghiệp mới, giúp giảm chi phí năng lượng, đồng thời thu hút dòng vốn đầu tư xanh phù hợp với các nguyên tắc về môi trường, xã hội và quản trị (ESG).

Dù thừa nhận điện mặt trời chưa thể ngay lập tức thay thế dầu khí (O&G) - vốn vẫn đóng góp khoảng 20% nguồn thu ngân sách - nhưng ông cho rằng nhiên liệu này có thể trở thành một động lực tăng trưởng mới của đất nước.

“Điện mặt trời có thể tạo ra một lĩnh vực đổi mới, tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và bảo đảm sự phát triển bền vững lâu dài. Đặc biệt, chi phí phát điện từ mặt trời đang ngày càng cạnh tranh hơn so với các nguồn năng lượng truyền thống”, ông nhấn mạnh.

Hiện tại, chi phí điện quy dẫn (LCOE) của điện mặt trời ở Malaysia ước tính khoảng 0,15-0,25 RM/kWh, thấp hơn so với điện khí (0,20-0,30 RM/kWh) và điện than (0,25-0,35 RM/kWh).

Chi phí tấm pin mặt trời đã giảm hơn 80% kể từ năm 2010. Hiện nay, các hệ thống điện mặt trời mái nhà có thể hoàn vốn chỉ trong 4-7 năm, trong khi tuổi thọ vượt quá 25 năm.

“Với các dự án quy mô lớn phục vụ tiện ích công cộng, đấu thầu cạnh tranh thậm chí có thể kéo giá xuống chỉ còn khoảng 0,12 RM/kWh, khiến điện mặt trời ngày càng trở nên phải chăng hơn.

Điện mặt trời không chỉ đủ sức cạnh tranh, mà trong nhiều trường hợp còn rẻ hơn điện truyền thống, đặc biệt nếu tính thêm yếu tố trợ cấp, chi phí xã hội và môi trường”, Giáo sư Zainal giải thích.

Ông nhấn mạnh rằng khung chính sách hiện nay của Malaysia - gồm Lộ trình Chuyển đổi Năng lượng Quốc gia (NETR), chương trình Solar ATAP linh hoạt và toàn diện hơn so với cơ chế Năng lượng Mặt trời Đo đếm ròng (NEM) trước đây, cùng các gói tài chính từ Chương trình Tài trợ Công nghệ Xanh (GTFS) - nằm trong nhóm mạnh nhất ASEAN.

Dù vậy, quá trình triển khai vẫn còn vướng mắc: Thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan, thủ tục hành chính rườm rà và ưu đãi khai thác trong nước chưa đủ hấp dẫn.

“So với Việt Nam và Thái Lan - những nước đang đi nhanh hơn trong việc đưa ra ưu đãi đầu tư, hiện đại hóa lưới điện và phát triển chiến lược xuất khẩu năng lượng xanh - Malaysia cần đẩy mạnh cải cách để hút vốn đầu tư giá trị cao vào các lĩnh vực như pin mặt trời perovskite, công nghệ lưu trữ điện và lưới điện thông minh ứng dụng AI”, ông phân tích.

Các ngành tiêu thụ năng lượng lớn, đặc biệt là công nghiệp khai thác, được kỳ vọng sẽ hưởng lợi nhanh nhất từ việc áp dụng điện mặt trời, nhất là trong bối cảnh các tiêu chuẩn ESG toàn cầu ngày càng khắt khe. Ngành thương mại - như trung tâm thương mại, bệnh viện và khách sạn - cũng có thể cắt giảm chi phí vận hành nhờ lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà quy mô lớn.

“Các hộ gia đình cũng sẽ được hưởng lợi về lâu dài, nhưng chi phí ban đầu cao và mức độ nhận thức còn hạn chế vẫn là rào cản. Những sáng kiến mới như Solar ATAP được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian phê duyệt và mở rộng khả năng tiếp cận cho các hộ tiêu dùng nhỏ”, ông nói thêm.

Theo ông, Malaysia có nền tảng vững chắc để trở thành trung tâm năng lượng mặt trời của ASEAN nhờ sự ổn định chính trị - kinh tế, hạ tầng lưới điện và logistics tương đối tốt, cùng đội ngũ lao động có tay nghề.

Tuy nhiên, những thay đổi chính sách thường xuyên, chi phí đất đai cao và hệ thống lưới điện còn thiếu linh hoạt đang làm giảm sức hút đối với nhà đầu tư quốc tế.

“Nếu Malaysia mạnh dạn xây dựng các khu kinh tế xanh chuyên biệt, kèm ưu đãi thuế dài hạn và lưới điện thông minh dành riêng cho năng lượng mặt trời, đất nước có thể khẳng định vị thế điểm đến hàng đầu khu vực trong khai thác, nghiên cứu và đầu tư công nghệ lưu trữ năng lượng”, ông khẳng định.

Nh.Thạch

AFP