Điện hạt nhân: nguồn nhân lực ngắn hạn và dài hạn là vô cùng cần thiết

Hội nghị "Phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ phục vụ chương trình điện hạt nhân". Ảnh: Phan Trang

Nguồn nhân lực thiếu cả về số lượng và chất lượng

Phát biểu tại Hội nghị “Phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ phục vụ chương trình điện hạt nhân” được tổ chức ngày 2/1, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, chủ trương tái khởi động chương trình điện hạt nhân, bao gồm các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, là bước đi đúng, trúng và phù hợp với tình hình hiện nay.

Đây là quyết định quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu năng lượng đang tăng lên rất nhanh trên phạm vi toàn cầu, trong đó có Việt Nam, trong khi nguồn năng lượng điện truyền thống thì không còn dư địa để phát triển.

Điện hạt nhân được xác định là nguồn điện nền, điện sạch có khả năng đạt đỉnh công suất thiết kế, hay nói cách khác hiệu suất của nguồn điện này là rất cao, với khả năng kích hoạt nhanh và phù hợp với mục tiêu của Việt Nam là trung hòa carbon. Nguồn điện này cũng là xu thế tất yếu của thế giới, rất nhiều quốc gia đã khởi động và phát triển rất mạnh. Hơn nữa, việc phát triển các công nghệ mới như AI, IoT, bán dẫn cũng cần rất nhiều năng lượng, nếu không có nguồn điện công suất lớn thì không thể đáp ứng nhu cầu năng lượng…

Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương, Lý Quốc Hùng cho biết, hiện nguồn nhân lực khoa học và công nghệ về điện hạt nhân của Việt Nam đang thiếu cả về số lượng và chất lượng, nhất là các nhà khoa học, kỹ thuật đầu đàn.

Bên cạnh đó, số lượng giảng viên đào tạo lĩnh vực hạt nhân còn ít; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ nghiên cứu, giảng dạy thiếu và lạc hậu, do vậy hoạt động đào tạo và phát triển nhân lực chuyên ngành hạt nhân còn rất hạn chế cả về số lượng và chất lượng.

Ông Lý Quốc Hùng cho hay, trong điều kiện Việt Nam, để đảm bảo tiếp nhận chuyển giao công nghệ, vận hành, duy tu, bảo dưỡng nhà máy an toàn, thì cần khoảng 1.200 người cho các vị trí như: kiểm soát an toàn và bảo vệ bức xạ, quản lý dự án, quản lý và lãnh đạo nhà máy, vận hành khai thác - điều hành các lò, bảo trì và hỗ trợ kỹ thuật và các dịch vụ khác… Như vậy, trong trường hợp tái triển khai cả 2 dự án nhà máy điện hạt nhân (Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, công suất 2x2.000 MW), nhu cần nhân lực tương ứng sẽ là 2.400 người.

Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

Hiệu trưởng Trường Đại học Điện lực, PGS.TS Đinh Văn Châu cho biết, về đào tạo nhân lực cho lĩnh vực hạt nhân, cách đây 15 năm, Thủ tướng đã có Quyết định phê duyệt Đề án "Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử".

"Từ năm 2010 - 2016, chúng tôi đã đào tạo kỹ sư điện hạt nhân trong lĩnh vực, mã ngành công nghệ kỹ thuật điện, điện tử. Đến năm 2018, chúng tôi đã phát triển trở thành ngành kỹ thuật hạt nhân riêng cho trường" - PGS.TS Đinh Văn Châu cho biết.

Để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, các trường, viện căn cứ theo thế mạnh của những ngành đào tạo có liên quan. Hiện nay, Trường Đại học Điện lực đã đào tạo được khoảng 188 kỹ sư về ngành điện hạt nhân. Tuy nhiên, nhiều học viên trong số đó đã chuyển sang ngành nghề khác, trong khi một số người vẫn ở lại nước ngoài học tập.

"Tôi đề nghị Trường Đại học Điện lực phối hợp cùng với Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Công Thương để tập hợp, tổng kết các đơn vị có liên quan đến toàn bộ vấn đề nhân lực đã được đào tạo về lĩnh vực hạt nhân trong nước cũng như đang công tác tại nước ngoài. Chúng tôi sẽ xây dựng mạng lưới, kêu gọi, giúp đỡ cũng như tạo điều kiện thuận lợi để họ về tham gia vào các trường đại học. Đồng thời, tham gia trực tiếp quản lý dự án, vận hành dự án cho dự án điện hạt nhân" - PGS.TS Đinh Văn Châu nói.

Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghiệp Việt – Hung, TS. Nguyễn Thị Nguyên góp ý, Bộ Công Thương cần tổ chức thêm nhiều hội thảo, diễn đàn và các sự kiện để làm truyền thông, tác động tới giới trẻ. Chúng ta đầu tư vào nguồn nhân lực dài hạn và trong mỗi một nhà trường, từ cán bộ, công nhân viên tới học sinh, sinh viên, đều sẽ trở thành một kênh truyền thông.

Góp ý thêm, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế kỹ thuật công nghiệp, TS. Trần Hoàng Long cho rằng, Bộ Công Thương sẽ hỗ trợ, giới thiệu cho nhà trường tham gia vào những dự án liên quan đến đầu tư cơ sở vật chất, cùng hợp tác với doanh nghiệp, tham gia vào các phòng thí nghiệm. Bên cạnh đó, các trường đại học cùng nhau chia sẻ về nguồn lực, cả về con người, chuyên gia, tài liệu, học liệu, phối hợp công tác giảng dạy.

Nguyễn Đăng