Điện hạt nhân: Nguồn năng lượng bền vững và thân thiện với môi trường

Ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, trong đó có nội dung đồng ý tiếp tục chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Ngay trước đó, Luật Điện lực (sửa đổi) quy định một số chính sách phát triển điện hạt nhân cũng được Quốc hội thông qua, tạo cơ sở pháp lý cho việc hiện thực hóa chủ trương này.

Trên thế giới, trở lại với điện hạt nhân là lựa chọn của nhiều quốc gia từng muốn giảm bớt và dần loại bỏ việc sử dụng nguồn năng lượng này. Việt Nam kiên định mục tiêu Netzero vào năm 2050, đồng thời đặt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm tới, nên việc tái khởi động dự án điện hạt nhân vừa cần thiết với Việt Nam, vừa phù hợp với xu thế thế giới.

Phát triển điện hạt nhân là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu năng lượng toàn cầu.

Một trong những lợi ích lớn nhất của điện hạt nhân là khả năng sản xuất điện mà không phát thải khí nhà kính. Trong khi các nhà máy điện sử dụng than đá và dầu mỏ phát thải lượng lớn CO2 và các khí gây ô nhiễm khác, nhà máy điện hạt nhân gần như không thải ra bất kỳ khí nhà kính nào trong quá trình sản xuất điện. Điều này giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên biến đổi khí hậu và duy trì sự ổn định của khí hậu toàn cầu.

Điện hạt nhân có thể cung cấp năng lượng liên tục và ổn định, không phụ thuộc vào điều kiện thời tiết hay thời gian trong ngày như năng lượng mặt trời hay gió. Các lò phản ứng hạt nhân có thể hoạt động liên tục trong hàng thập kỷ với công suất cao, đảm bảo cung cấp điện ổn định cho các nhu cầu công nghiệp và sinh hoạt.

So với các nguồn năng lượng hóa thạch, điện hạt nhân sử dụng nguyên liệu (uranium) rất hiệu quả. Một lượng nhỏ uranium có thể tạo ra lượng lớn năng lượng, giúp giảm áp lực khai thác và sử dụng các tài nguyên thiên nhiên khác. Điều này không chỉ tiết kiệm tài nguyên mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường từ hoạt động khai thác và chế biến.

Cùng với những lợi ích mà điện hạt nhân mạng lại, một trong những thách thức lớn nhất của điện hạt nhân là quản lý và xử lý chất thải hạt nhân. Chất thải phóng xạ có thể tồn tại trong hàng ngàn năm và gây ra nguy cơ lớn cho môi trường và sức khỏe con người nếu không được quản lý đúng cách. Việc tìm kiếm các giải pháp an toàn và hiệu quả để xử lý chất thải hạt nhân là một vấn đề cấp bách.

Sự cố tại các nhà máy điện hạt nhân có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Các thảm họa như Chernobyl và Fukushima đã cho thấy rủi ro tiềm ẩn của năng lượng hạt nhân. Do đó, việc đảm bảo an toàn cho các lò phản ứng và ngăn ngừa sự cố là một yếu tố then chốt trong phát triển điện hạt nhân. Các biện pháp an toàn hiện đại và các tiêu chuẩn nghiêm ngặt cần được áp dụng để giảm thiểu rủi ro này.

Xây dựng và vận hành các nhà máy điện hạt nhân đòi hỏi một khoản đầu tư ban đầu lớn. Việc thiết kế, xây dựng, và duy trì các lò phản ứng hạt nhân cần sự đầu tư dài hạn và chi phí cao, điều này có thể là một rào cản đối với nhiều quốc gia. Tuy nhiên, chi phí vận hành sau khi nhà máy đi vào hoạt động lại khá thấp và ổn định.

Để giải quyết những thách thức trong việc phát triển điện hạt nhân, việc nghiên cứu và phát triển công nghệ mới được coi là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả và an toàn của nguồn điện này. Các lò phản ứng thế hệ mới, như lò phản ứng hạt nhân nhỏ (SMR) và lò phản ứng mô-đun, có thể giảm thiểu rủi ro an toàn và chi phí xây dựng. Ngoài ra, việc phát triển công nghệ tái chế chất thải hạt nhân cũng có thể giảm thiểu lượng chất thải và tận dụng tối đa tài nguyên.

Hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, phát triển và chia sẻ kinh nghiệm về điện hạt nhân có thể giúp các quốc gia nắm bắt các công nghệ tiên tiến và các biện pháp an toàn hiệu quả. Các tổ chức như Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và giám sát các hoạt động hạt nhân trên toàn thế giới.

Phát triển điện hạt nhân để bảo vệ môi trường là một chiến lược quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu năng lượng ngày càng tăng. Mặc dù còn nhiều thách thức và rủi ro cần giải quyết, với các biện pháp cải tiến công nghệ, hợp tác quốc tế, chính sách hỗ trợ và nâng cao nhận thức cộng đồng, điện hạt nhân có thể trở thành một nguồn năng lượng bền vững và thân thiện với môi trường.

H.A