Diễn đàn 'Kinh nghiệm phục hồi sau thiên tai'

Ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai phát biểu tại Diễn đàn. (Ảnh: Đỗ Hương)

“Phòng là chính, dân là chính, cơ sở là chính”

Yên Bái là một trong những địa phương bị ảnh hưởng nặng nề của hoàn lưu bão số 3 trong tháng 9. Ước tính tổng thiệt hại 5.738,2 tỷ đồng. Những thiệt hại này đã gây ra tổn thất nặng nề với cộng đồng và cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống của người dân trong khu vực.

Ông Nguyễn Xuân Sang, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh cho biết, dự kiến đến hết ngày 31/12/2024, toàn bộ các công trình bảo đảm sản xuất nông nghiệp và cấp nước cho dân sinh sẽ hoàn thành.

Không chỉ riêng Yên Bái, theo ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai (CĐPTTT), bên cạnh thiệt hại lớn về hạ tầng và nông nghiệp, hơn 90% thiệt hại về người do sạt lở và lũ quét. Vì vậy, cần rà soát lại năng lực phòng, chống bão và thiên tai ở các tỉnh phía Bắc. Ông Phát nhấn mạnh: "Phương châm chỉ đạo phòng, chống thiên tai: Phòng là chính, dân là chính, cơ sở là chính".

Trên cơ sở đó, cần tăng cường năng lực trung hạn và dài hạn, đặc biệt tập trung vào công tác dự phòng để chủ động ứng phó với thiên tai. Học hỏi kinh nghiệm quốc tế giúp nâng cao hiệu quả trong công tác dự phòng, từ đó dành nguồn lực hợp lý để triển khai cho những năm tiếp theo.

Công tác dự phòng cần được triển khai qua một số nhóm giải pháp, cụ thể: Rà soát đánh giá các vùng có nguy cơ thiên tai, xác định các biện pháp ứng phó cụ thể cho từng khu vực; nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm để bảo đảm thông tin kịp thời cho cộng đồng; tăng cường năng lực ứng phó ở cấp cơ sở, tạo điều kiện cho các địa phương chủ động xử lý tình huống; nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất nông nghiệp có khả năng chống chịu với thiên tai.

“Các địa phương cần xây dựng thực hiện các chính sách hỗ trợ nâng cấp cơ sở hạ tầng, đồng thời cải thiện năng lực hệ thống chính trị. Bên cạnh hỗ trợ từng hộ gia đình, cần có chính sách hỗ trợ các DN nhanh chóng phục hồi và nâng cao khả năng chống chịu với thiên tai trong tương lai", ông Phát nói.

Trong thời gian tới, Quỹ CĐPTTT dự kiến lắp đặt thêm một số trạm và thiết bị tự động đo mưa tại các điểm nguy hiểm, có khả năng sạt lở cao tại Yên Bái. Bên cạnh đó, Quỹ tiếp tục hỗ trợ nâng cao năng lực cho các đội xung kích cấp cơ sở để ứng phó hiệu quả với các thiên tai xảy ra trong tương lai.

Rà soát lại các tiêu chuẩn, quy chuẩn, cơ sở hạ tầng

Bão Yagi và mưa lũ sau bão đã làm 345 người chết, mất tích; 2.041 người bị thương; 5.647 nhà bị sập đổ, 256.923 nhà bị hư hại, tốc mái; 281.153ha lúa, hoa màu bị thiệt hại; 46.614 con gia súc, 4,8 triệu con gia cầm bị chết, cuốn trôi; 805 sự cố đê điều; 2.524 công trình thủy lợi bị hư hại, sự cố; 194 tàu, thuyền, 18.220 lồng bè; 82.678ha diện tích nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng, thiệt hại; 548km đường giao thông bị sạt lở, hư hỏng, ách tắc với khối lượng sạt lở trên 15 triệu m3. Ước tính tổng thiệt hại về kinh tế trên 83.746 tỷ đồng, trong đó thiệt hại về nông nghiệp ước tính 38.086 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Văn Tiến, Cục phó Cục QLĐĐ&PCTT, bão số 3 và mưa lũ sau bão là đợt thiên tai nghiêm trọng, khốc liệt nhất trong nhiều năm qua ở Bắc Bộ; xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm (bão rất mạnh, lũ lớn, đặc biệt lớn; lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt xảy ra trên diện rộng); tác động, ảnh hưởng nặng nề đến hầu hết các hoạt động kinh tế - xã hội, thiết chế hạ tầng từ vùng biển đến đồng bằng, trung du và miền núi.

Ông Tiến cho hay, ngoài sự hỗ trợ từ nguồn lực ngân sách, cộng đồng người dân, doanh nghiệp, nhà hảo tâm… khắp cả nước đã cùng nhau hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại. Nhờ đó, sản xuất lúa, rau màu, chăn nuôi, thủy sản… từng bước được khôi phục, bảo đảm đủ nguồn cung lương thực, thực phẩm, nhất là dịp Tết Nguyên đán sắp tới. Tuy nhiên, cây ăn quả, cây cảnh, chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao… cần tiếp tục được hỗ trợ các nguồn lực để khôi phục.

"Trong thời gian tới, các địa phương cần chủ động rà soát lại cơ cấu cây trồng, vật nuôi, chọn lựa những loài phù hợp với đặc thù địa phương để tạo thuận lợi phát triển bền vững. Khẩn trương di dời người dân ở những khu vực nguy hiểm, có nguy cơ cao sạt lở đất đến nơi ở an toàn, xây dựng chính sách phát triển sinh kế bền vững cho số hộ phải di chuyển này. Đồng thời, rà soát lại các tiêu chuẩn, quy chuẩn, cơ sở hạ tầng..., bảo đảm luôn chủ động, an toàn trước thiên tai", ông Tiến nói.

Văn Sơn