Điểm tựa nơi ngưỡng cửa giảng đường

Thầy giáo Nguyễn Mạnh Tuân dạy học cho học sinh Trường trung học phổ thông Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên.

Năm học 2025-2026 này, thầy giáo Tuân quyết định hỗ trợ 10 em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn vừa đỗ đại học, với mức 2 triệu đồng/em/tháng trong bốn năm. Số tiền được trích từ lương dạy học hằng tháng và tiền tiết kiệm cá nhân.

Sinh ra và lớn lên ở tỉnh nghèo Điện Biên, cho nên người thầy giáo sinh năm 1986 rất hiểu và rất thương những em học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhưng có ý chí vươn lên. Chính vì thế, thầy đã ấp ủ và trăn trở phải làm điều gì đó cho các em trước năm học mới.

Những mảnh đời khó khăn

Gặp thầy Tuân trong những ngày tháng lịch sử kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, cứ nghĩ thầy giáo người Tuần Giáo về Hà Nội để hòa chung không khí rộn ràng của đất nước, tôi mới biết chuyến đi này là vì dự án xây dựng điểm trường Thổ Lộ thuộc Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Bản Bua, xã Búng Lao (huyện Mường Ảng cũ, Điện Biên) mà anh đang vận động quyên góp. Bên chén trà đặc, tôi còn nghe anh chia sẻ một niềm vui nữa khi có thể hỗ trợ, giúp đỡ 13 em có thể theo học đại học từ năm học 2025-2026. Điều đáng nói là 10 em trong số này được anh hỗ trợ hoàn toàn từ lương dạy học hằng tháng và tiền tiết kiệm cá nhân của bản thân.

Thầy Tuân cho biết, 13 em đều có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khi có em mồ côi bố hoặc mẹ, thậm chí mồ côi cả bố, mẹ. Thế nhưng, điều cảm phục là 13 em đều đạt thành tích tốt trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và đỗ vào các trường đại học danh tiếng, với những khoa, ngành đáng mơ ước bằng số điểm rất cao.

Chẳng hạn như em Lò Thị Doan mồ côi cả bố, mẹ, hiện ở với ông bà ngoại tại bản Na Lanh, xã Na Son nhưng đã đỗ khoa Lịch sử, Trường đại học Sư phạm Hà Nội với số điểm xét là 29. Theo thầy Tuân, Doan từng có ba năm giành Giải nhất môn Lịch sử của tỉnh Điện Biên.

Hay trường hợp em Điêu Chính An, đỗ khoa Lịch sử, Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cũng khá đặc biệt. An và anh trai ở với nhau từ bé sau khi bố mất, mẹ đi lấy chồng khác. Hai anh em chỉ cắt cỏ, chăn trâu, đốn củi... Nhắc đến hai anh em, cả thị xã Mường Lay cũ ai cũng thương cảm. Khi biết thầy Tuân, người anh đã năn nỉ giúp đỡ vì An muốn bỏ học do không có tiền. Và thầy giáo Tuân đã giúp An tiền học phí để em có thể nhập học hôm 29/8 vừa qua.

Tuy vậy, ý chí nhất, nể phục nhất có lẽ là em Ly A Nhìa, đỗ vào Khoa Tiểu học, Trường đại học Sư phạm Tây Bắc. Năm 2022, chàng trai người H’Mông đỗ khoa Địa lý, Trường đại học Sư phạm Tây Bắc nhưng do nhà nghèo quá, em đành bỏ học. Năm 2023, Nhìa nhập ngũ và chính trong môi trường quân đội, nhận thấy việc học là cánh cửa mở rộng tương lai, em quyết tâm vừa tự học vừa tập luyện. Nhờ đó, năm 2025, em đăng ký thi lại và đạt 26,75 điểm (điểm ưu tiên là 27,58), trong khi 27 điểm là đỗ Khoa Tiểu học. Theo thầy Tuân, Nhìa hoàn toàn có thể thi vào những trường khối quân đội nhưng em ước mơ trở thành thầy giáo để sau này về dạy học cho các em trên bản Tả Sìn Thàng, một trong những nơi nghèo nhất, khó khăn nhất của huyện Tủa Chùa trước đây.

Vì thế, từ suy nghĩ ban đầu chỉ nhận hỗ trợ năm em học đại học, con số này đã nâng lên thành 13, trong đó thầy Tuân hỗ trợ trực tiếp 10 em, ba em nhờ vào tấm lòng của các nhà hảo tâm khác. Điều đáng nói là hành trình nâng bước em đến trường của thầy giáo người vùng cao không chỉ dừng ở năm học 2025-2026 mà anh dự định sẽ tiếp tục thực hiện trong năm học sau, với khoảng 10 em nữa.

Tình yêu thương của "ông bố trẻ"

Sinh ra ở một tỉnh còn nhiều khó khăn như Điện Biên, cho nên thầy giáo Nguyễn Mạnh Tuân hiểu rất rõ khó khăn của người dân nơi đây, nhất là các em học sinh khi anh có bảy năm đầu dạy ở Tủa Chùa, một trong những huyện nghèo nhất của Điện Biên trước đây. Ngày đó, những gì anh làm được chỉ là hỗ trợ cho các em thùng mì, cân gạo..., chưa có nhiều người biết đến và có sự lan tỏa như bây giờ.

Vì thế, trong hơn 10 năm qua, thầy Tuân đều cố gắng hỗ trợ, giúp đỡ trẻ mồ côi, học sinh mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông. Riêng với những em đỗ vào các trường đại học thì mới bắt đầu năm nay, khi các em chuẩn bị ôn thi tốt nghiệp, anh đã tính đến việc hỗ trợ những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhưng có ý chí vươn lên trong học tập. Mặc dù còn băn khoăn về kinh phí nhưng anh suy nghĩ đơn giản rằng, nếu không giúp được, các em sẽ phải bỏ học, ảnh hưởng cuộc đời của các em sau này, trong khi Điện Biên mất đi một nhân tài đóng góp cho sự phát triển của địa phương.

Nghĩ vậy cho nên thầy Tuân cũng bắt tay thực hiện. Sau khi xác định các trường hợp cần hỗ trợ, anh trò chuyện với các em, những học sinh mà anh gọi là “Team của ông bố trẻ Nguyễn Tuân”, để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của chúng, xem chúng quyết tâm đến đâu. Thầy Tuân cho biết, với mức lương giáo viên ổn định, một ít tiền tiết kiệm được và việc anh có một chút ảnh hưởng trên mạng xã hội (thầy Tuân là đại diện duy nhất của Điện Biên dự hội nghị KOL - người có ảnh hưởng - toàn quốc hồi tháng 8 vừa qua), anh có thể giúp đỡ khoảng năm em trong bốn năm học đại học.

Thậm chí, khi các em tốt nghiệp, anh sẵn sàng hỗ trợ chúng tìm kiếm công việc phù hợp. Nhẩm tính thì với 10 em từ năm học 2025-2026, thầy Tuân phải bỏ ra ít nhất 960 triệu đồng trong bốn năm, một con số không hề nhỏ với một thầy giáo vùng cao. Tuy vậy, thầy giáo người Điện Biên tự tin khẳng định rằng, “Trên Facebook, em có lượng người theo dõi nhiều. Em không hỗ trợ được thì có bạn bè, có những người khác chung tay”, thầy Tuân chia sẻ.

Chẳng thế mà ngay trước năm học 2025-2026, thầy Tuân đã thông báo trên trang cá nhân rằng: “Các em 2K8 ở tỉnh Điện Biên, em nào mà diện mồ côi, nghèo khó, khi nhận kết quả, các lý do đỗ đại học mà không thể đi học được... thì cứ cố từ bây giờ luôn đi ạ... Sang năm 2026, thầy giáo sẽ nhận thêm 10 em nữa hỗ trợ bốn năm (thầy không đủ sức thì bạn thầy sẽ giúp)”.

Những chia sẻ đó sẽ là động lực để thế hệ học sinh mới của Điện Biên cố gắng và phấn đấu, để các em hiểu rằng, chúng sẽ không đơn độc trên con đường học tập. Thực tế như thầy Tuân chia sẻ, nhiều người đều hỏi anh tại sao các “con” của thầy có hoàn cảnh khó khăn mà học giỏi vậy, anh cho biết, chúng có quyết tâm rất lớn khi đặt mục tiêu thi vào các trường sư phạm để được miễn giảm học phí, để sau này trở về dạy dỗ các thế hệ sau. Chẳng hạn em Cà Văn Long ước mơ là thầy giáo dạy mầm non có bố mất lúc em mới 1 tuổi, mẹ sau đó lấy chồng khác, ít quan tâm đến em. Long lớn lên với ông bà nội chỉ làm ruộng, nhà rất nghèo. Ước mơ đi học đại học của em khá xa vời, mặc dù em có năng khiếu múa, hát, nhảy và học tốt các môn xã hội. Tuy vậy, cậu học sinh Trường trung học phổ thông Thanh Chăn này đã đỗ Khoa Mầm non, Trường đại học Sư phạm Tây Bắc với điểm xét tuyển là 27,53 (điểm chuẩn là 27).

Theo thầy Tuân, một điểm chung nữa là các “con” của thầy đều có ý chí và nghị lực vươn lên. Hoàn cảnh của gia đình khó khăn nên chúng càng phải quyết tâm hơn những người khác. Vì thế, trong 10 em nhận đỡ đầu từ năm học 2025-2026, có đến bảy em đạt điểm thi tốt nghiệp cao nhất ở bảy trường trung học phổ thông tại Điện Biên.

Dù con đường phía trước còn lắm gian nan nhưng chỉ cần các em giữ ý chí và niềm tin, nơi ngưỡng cửa giảng đường ấy sẽ luôn có một người thầy dõi theo. Từ tấm lòng của một người gieo chữ nơi vùng cao, ngọn lửa yêu thương và khát vọng học tập đang được thắp lên, để mỗi bước chân học trò nghèo tỉnh Điện Biên vào đời thêm vững chãi và không còn đơn độc.

MẠNH HÀO