Điểm nóng xung đột ngày 19-6: Chiến lược 'mập mờ' của Mỹ trong xung đột Israel - Iran

Khi xung đột giữa Iran và Israel leo thang, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra những tuyên bố mâu thuẫn về khả năng ủng hộ giải pháp ngoại giao cho chương trình hạt nhân Iran. Ngoài mặt, họ đồng thuận với những gì đã đàm phán, và Mỹ và Iran thậm chí lên kế hoạch tiếp tục gặp mặt cuối tuần trước.

Tuy nhiên, 14 giờ sau khi Israel bắt đầu tấn công Iran, ông Donald Trump tuyên bố Washington đưa cho Tehran thời hạn 60 ngày và thời hạn đó đã trôi qua. Ngày 15-6, ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh: “Israel và Iran nên đạt được thỏa thuận” dưới sự hỗ trợ của Mỹ.

Tới ngày 16-6, khi chuẩn bị rời Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Canada, ông Donald Trump đưa ra lời cảnh báo đáng ngại: “Mọi người nên ngay lập tức sơ tán khỏi Tehran”. Sau đó, tổng thống Mỹ phủ nhận suy đoán ông trở lại Washington sớm vì đàm phán lệnh ngừng bắn.

Theo Al Jazeera, những tuyên bố mơ hồ của ông Donald Trump đã khiến nhiều nhà phân tích đặt dấu hỏi về ý định thực sự của Mỹ trong xung đột Israel - Iran.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trước các phóng viên trên Không lực Một hôm 16-6. Ảnh: AP

Thông điệp rõ ràng?

Tổng thống Donald Trump phủ nhận mọi vai trò của Mỹ trong các cuộc không kích của Israel.

Bà Kelsey Davenport - Giám đốc chính sách không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí - cho biết thông điệp của ông Donald Trump rất rõ ràng.

"Tổng thống Donald Trump phản đối dùng vũ lực quân sự chống Iran trong khi đang đàm phán ngoại giao. Có thông tin tiết lộ ông đã phản đối (Thủ tướng Israel Benjamin) Netanyahu" - bà nói.

Theo bà Davenport, khả năng cao “Israel lo ngại ngoại giao (Mỹ - Iran) thành công và điều này không phù hợp với lợi ích và mục tiêu của nước này”.

Ông Richard Nephew - giáo sư tại Trường Quan hệ Công chúng và Quốc tế của Đại học Columbia - đồng tình với nhận định trên, nhấn mạnh chính hành động nhất quán hướng tới thỏa thuận với Tehran của Washington khiến Israel lo lắng.

Tuy nhiên, ông Ali Ansari - giáo sư lịch sử Iran tại Đại học St Andrews ở Scotland - lại có suy nghĩ khác. “Mỹ vốn đã biết mọi chuyện. Dù họ có bất ngờ về thời điểm cụ thể, họ chắc chắn phải biết, do đó việc ngầm đồng thuận (cho Israel) là khá hợp lý. Đồng thời, Mỹ muốn Israel dẫn đầu và nên tự hành động”.

Nguy cơ bị cuốn vào cuộc xung đột?

Theo đánh giá của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), nhà máy làm giàu uranium của Iran tại Fordow - được giấu kín bên trong một ngọn núi và làm giàu uranium lên độ tinh khiết 60% - không hề hấn gì trước đòn không kích của Israel.

“Israel có khả năng cần Mỹ nếu thực sự muốn xâm nhập vào một số cơ sở ngầm này” - bà Davenport cho biết, nhắc tới quả bom thường lớn nhất của Mỹ, Massive Ordnance Penetrator (MOP), nặng 13,6 tấn.

Bà Barbara Slavin - thành viên tại Trung tâm Stimson - cũng cho rằng Israel cần vũ khí của Mỹ để hoàn thành “nhiệm vụ phá hủy chương trình hạt nhân” Iran.

Ông Nephew cũng không loại trừ khả năng đó: “Ông Donald Trump thích đứng về phía những người chiến thắng. Nếu nhận thấy Israel đang chiến thắng vào lúc này, ông ấy sẽ duy trì lập trường và ngầm bật đèn xanh cho Israel”.

Ông Ansari đồng tình thành công bước đầu của Israel có thể thu hút ông Donald Trump nhập cuộc, song chính điều này sẽ buộc Iran xuống nước.

"Rất có thể Mỹ sẽ trực tiếp tham gia tấn công Fordow. Dù vậy, chỉ cần Mỹ đe dọa làm vậy cũng đủ sức đẩy Iran vào bàn đàm phán. Họ có thể nhượng bộ trong danh dự với Mỹ, nhưng với Israel thì không” - ông nói.

Phương Linh