Di sản lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý ở Bình Định được bảo tồn để phát triển du lịch

Ngày 20/5, theo thông tin từ Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Định, Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã ký quyết định phê duyệt Dự án "Bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý phục vụ du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới".

Mục tiêu của Dự án nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống, đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế du lịch cho địa phương, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Lễ hội cầu ngư Vạn đầm Xương Lý trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Dự án bao gồm các nhiệm vụ cụ thể: nghiên cứu, khảo sát toàn diện về Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý; tổ chức lớp tập huấn, truyền dạy cho cộng đồng tri thức và kỹ năng thực hành di sản; tổ chức luyện tập, trình diễn, giới thiệu các nghi thức quan trọng trong lễ hội; hỗ trợ trang bị đồ dùng, công cụ, lễ vật phục vụ thực hành lễ hội cho cộng đồng; xây dựng phim tài liệu, bộ ảnh và tài liệu về việc triển khai dự án; thiết kế các ấn phẩm quảng bá du lịch văn hóa dựa trên giá trị di sản…

Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch giao Cục Di sản văn hóa, chủ trì xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch. Đồng thời, Bộ đề nghị Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Định; UBND Tp. Quy Nhơn phối hợp thực hiện khảo sát, lựa chọn di sản văn hóa phi vật thể và khảo sát cơ sở vật chất để triển khai hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Nghiên cứu đề xuất các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý… Lộ trình thực hiện dự án trong quý 2 và quý 3/2025.

Lễ hội cầu ngư Vạn đầm Xương Lý có thời gian hình thành và phát triển gần 200 năm.

Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý (xã Nhơn Lý, Tp.Quy Nhơn, tỉnh Bình Định) phát triển cùng với thăng trầm của vùng đất này gần 200 năm qua. Theo sử liệu, thôn Xương Lý trước năm 1815 chỉ là một xóm nhỏ bên bãi Nồm (còn gọi là Vũng Nồm), thuộc thôn Hưng Lương xã Nha Phiên, huyện Phù Ly. Năm Minh Mạng thứ 20 (1839) mới lập làng Xương Lý. Qua thăng trầm của thời gian, ngày nay Vạn đầm Xương Lý chia thành 2 thôn là Lý Chánh và Lý Hòa (thuộc xã Nhơn Lý, Tp.Quy Nhơn) và có cùng chung một Lăng ông Nam Hải.

Cũng giống như lễ hội cầu ngư ở các vùng biển khác trong tỉnh, Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý diễn ra theo nghi lễ cổ truyền, gồm: Lễ nghinh thần Nam Hải, lễ tỉnh sinh, tế cầu quốc thái dân an, ngư dân ra khơi bình an, đánh bắt hải sản được mùa...

Ngoài phần lễ, phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động như biểu diễn bả trạo, hát bội, chèo thuyền, bơi thúng, đánh bài chòi và các trò chơi dân gian khác. Lễ hội cầu ngư không chỉ hoạt động của người dân làng biển mà còn là dịp thu hút du khách về vui chơi.

Trải qua nhiều lần trùng tu, tái thiết, đặc biệt là sau năm 2014 đến nay, lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý đã được phục dựng đầy đủ các nghi thức truyền thống, trở thành nét đẹp văn hóa đặc trưng của làng chài Bình Định, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tham quan.

Việc triển khai dự án bảo tồn lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý không chỉ giúp lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo điều kiện để phát triển du lịch bền vững dựa trên bản sắc địa phương. Hướng đi này phù hợp với định hướng phát triển du lịch văn hóa của tỉnh Bình Định, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc gìn giữ và phát huy các giá trị di sản.

Nguyễn Thị Thu Dịu