DeepSeek phơi bày lỗ hổng trong lệnh cấm chip của Mỹ

Ảnh chụp màn hình trang web DeepSeek.

Điều này làm dấy lên lo ngại ở Washington rằng họ có thể làm rất ít để ngăn chặn Trung Quốc trong nỗ lực giành vị thế thống trị toàn cầu về AI.

DeepSeek, có trụ sở tại thành phố Hàng Châu, Trung Quốc, đã gây bất ngờ cho các nhà đầu tư và giới công nghệ với chương trình R1, có khả năng cạnh tranh với các đối thủ Mỹ nhưng với chi phí thấp hơn đáng kể. Điều này diễn ra bất chấp các lệnh cấm nghiêm ngặt của Mỹ đối với việc tiếp cận các loại chip tiên tiến, yếu tố quan trọng để phát triển AI.

Người sáng lập DeepSeek, Liang Wenfeng, thừa nhận rằng "lệnh cấm đối với chip cao cấp" là một trở ngại lớn. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định những hạn chế này đã thúc đẩy công ty phát triển những giải pháp sáng tạo để vượt qua rào cản.

Tận dụng tài nguyên sẵn có

DeepSeek đã sử dụng chip H800, một loại chip kém tiên tiến hơn nhưng vẫn được phép xuất khẩu sang Trung Quốc đến cuối năm 2023, để vận hành mô hình AI của mình. "Các hạn chế về chip buộc DeepSeek phải phát triển mô hình hiệu quả hơn, giúp họ vẫn có thể cạnh tranh mà không cần tiêu tốn quá nhiều tài nguyên tính toán", Phó Giáo sư Jeffrey Ding của Đại học George Washington nhận định.

Ông cũng cho rằng thành công của DeepSeek cho thấy các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ không hiệu quả trong việc ngăn chặn các quốc gia khác phát triển AI tiên tiến. Lịch sử đã chứng minh rằng không thể kìm hãm sự phát triển của một công nghệ có tính ứng dụng rộng rãi như AI.

DeepSeek không phải là công ty Trung Quốc đầu tiên buộc phải đổi mới theo cách này. Gã khổng lồ công nghệ Huawei trước đó cũng đã vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ và trở lại mạnh mẽ. Tuy nhiên, DeepSeek là công ty đầu tiên thực sự khiến giới công nghệ Mỹ hoang mang.

Nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen gọi đây là "khoảnh khắc Sputnik", ám chỉ vụ phóng vệ tinh của Liên Xô năm 1957, sự kiện phơi bày khoảng cách công nghệ giữa Mỹ và đối thủ địa chính trị lớn nhất của mình.

Trong nhiều năm, Mỹ luôn được xem là cường quốc dẫn đầu về AI, với các công ty hàng đầu như OpenAI và Meta. Trung Quốc, dù đã đầu tư mạnh mẽ với tham vọng dẫn đầu AI vào năm 2030, vẫn chưa tạo ra được đột phá đáng kể.

Những nỗ lực trước đây, như chatbot Ernie Bot của Baidu, đã không gây ấn tượng mạnh, củng cố quan điểm rằng môi trường kiểm soát chặt chẽ của Bắc Kinh đang cản trở đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, DeepSeek đã thay đổi suy nghĩ đó.

Mỹ sẽ đáp trả như thế nào?

DeepSeek đã chứng minh rằng AI có thể phát triển mạnh mẽ ngay cả khi không có nguồn lực tính toán khổng lồ. Trong khi Mỹ dựa vào quy mô và sức mạnh tính toán lớn để cải thiện AI, DeepSeek lại đi theo hướng tối ưu hóa hiệu suất với chi phí thấp.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng đề xuất dự án Stargate, một sáng kiến 500 tỷ USD do SoftBank và OpenAI dẫn đầu nhằm xây dựng hạ tầng AI mạnh mẽ. Tuy nhiên, sự thành công của DeepSeek cho thấy AI có thể được phát triển với ngân sách khiêm tốn hơn nhiều.

Một số chuyên gia cảnh báo rằng thành công của DeepSeek không hoàn toàn dựa vào sự đổi mới. "Chi phí đào tạo của DeepSeek vẫn nằm trong xu hướng tối ưu hóa chi phí của ngành AI", ông Lennart Heim, nhà khoa học tại Rand Corporation, nhận xét.

Tuy nhiên, điều này vẫn khiến Washington phải cân nhắc các bước đi tiếp theo. Mỹ có thể siết chặt hơn các hạn chế đối với chip AI hoặc tăng cường giám sát công nghệ Trung Quốc có thể tiếp cận. Đồng thời, Washington cũng có thể đẩy mạnh đầu tư vào AI trong nước, củng cố liên minh công nghệ và điều chỉnh chính sách để duy trì vị thế dẫn đầu.

Chuyên gia Rebecca Arcesati từ Viện nghiên cứu Mercator về Trung Quốc cho rằng nỗi lo tụt hậu trước Trung Quốc có thể trở thành động lực thúc đẩy Mỹ tăng tốc phát triển AI.

Phúc Hưng/Báo Tin tức (Theo AFP/straitstimes)