Đề xuất xóa bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng, minh bạch hóa thị trường vàng

Trong bối cảnh thị trường vàng liên tục có những diễn biến phức tạp, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang đẩy nhanh lộ trình sửa đổi Nghị định 24/2012 nhằm hướng tới một thị trường vàng cạnh tranh, minh bạch và kiểm soát chặt chẽ. Một trong những điểm đáng chú ý là đề xuất xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng.

Chính sách quản lý mới với vàng miếng

Chia sẻ với báo chí, ông Đào Xuân Tuấn – Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối NHNN cho biết: "Thời gian qua, NHNN đã chủ trì phối hợp với các bộ, ngành tiến hành tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Nghị định 24. Trên cơ sở đó xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi theo chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đặc biệt là sau chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm."

Dự thảo Nghị định được xây dựng theo hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Quy định này được thể hiện thông qua cơ chế NHNN cấp giấy phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đáp ứng điều kiện được sản xuất vàng miếng; được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu vàng nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Thị trường vàng trong nước sẽ buộc phải minh bạch hóa. Ảnh: T.L

NHNN tiếp tục căn cứ diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, các mục tiêu của chính sách tiền tệ và diễn biến thị trường vàng trong từng thời kỳ và cấp hạn mức cho những doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện nhập khẩu vàng nguyên liệu. Cách thức này đảm bảo bỏ độc quyền Nhà nước nhưng vẫn có sự kiểm soát chặt chẽ đối với thị trường vàng miếng trong hoạt động sản xuất cũng như nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Cơ chế giám sát, kiểm soát của Nhà nước còn được thực hiện qua việc dự thảo Nghị định có các quy định yêu cầu doanh nghiệp công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng vàng của sản phẩm. Gắn trách nhiệm của doanh nghiệp với việc tuân thủ quy định pháp luật về tiêu chuẩn khối lượng, hàm lượng vàng của sản phẩm đúng với tiêu chuẩn khối lượng, hàm lượng đã công bố.

Doanh nghiệp phải xây dựng quy định nội bộ về mua, bán vàng miếng với khách hàng, xây dựng hệ thống thông tin đảm bảo lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng, kết nối cung cấp thông tin cho các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật…

Một điểm mới đáng chú ý trong dự thảo là quy định về việc thanh toán qua tài khoản, sử dụng hóa đơn điện tử… đối với các giao dịch mua bán vàng miếng. Đây được xem là một bước tiến nhằm minh bạch hóa thị trường, hạn chế các giao dịch ngầm, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước.

Hỗ trợ phát triển vàng trang sức, định hướng dài hạn

Đối với lĩnh vực vàng trang sức mỹ nghệ, một ngành có nhiều tiềm năng phát triển, ông Tuấn cho biết hiện có khoảng hơn 6.000 doanh nghiệp đang hoạt động nhưng phần lớn có quy mô vốn nhỏ.

Trước thực trạng đó, dự thảo Nghị định cho phép các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng đã được cấp phép sản xuất vàng miếng có thể nhập khẩu vàng nguyên liệu để bán lại cho doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Cách làm này vừa tăng nguồn cung vàng nguyên liệu, vừa đảm bảo kiểm soát đầu vào, từ đó hỗ trợ ngành vàng trang sức trong nước phát triển bền vững, hướng đến mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác vàng chất lượng cao.

Dự thảo cũng bổ sung trách nhiệm phối hợp của các bộ, ngành, địa phương trong việc quản lý thị trường vàng, xây dựng hệ thống thông tin, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác quản lý, tăng tính minh bạch.

Về định hướng dài hạn, NHNN đang nghiên cứu khả năng thành lập sở giao dịch vàng quốc gia hoặc cho phép giao dịch vàng trên Sở Giao dịch hàng hóa. Song song đó, các cơ quan chức năng cũng sẽ nghiên cứu chính sách thuế phù hợp cho giao dịch vàng cũng như phát triển các kênh đầu tư thay thế, tạo điều kiện để nguồn lực từ vàng có thể chảy vào nền kinh tế.

“Chúng tôi xác định việc điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, chủ động để giữ ổn định kinh tế vĩ mô, củng cố niềm tin vào đồng tiền Việt Nam là giải pháp căn bản, lâu dài. Thị trường vàng phải nằm trong sự kiểm soát chặt chẽ nhưng theo hướng ngày càng minh bạch, cạnh tranh và phát triển lành mạnh” - ông Tuấn khẳng định.

THÙY LINH