Đề xuất tiếp tục giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu đến hết năm 2025

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2025.

Bộ Tài chính cho biết, từ năm 2022 đến nay, sự biến động giá xăng dầu thế giới và trong nước đã tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, ảnh hưởng đến đời sống của người dân, cũng như ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu đến hết năm 2025.

Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về việc triển khai các giải pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, căn cứ Biểu khung thuế và nguyên tắc điều chỉnh mức thuế BVMT tại Luật Thuế BVMT, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, trình UBTVQH ban hành các Nghị quyết điều chỉnh mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để phù hợp với tình hình bối cảnh kinh tế - xã hội từng giai đoạn, trong đó, từ ngày 01/01/2024, thực hiện theo Nghị quyết số 42/2023/UBTVQH15 ngày 18/12/2023 tiếp tục áp dụng chính sách giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2024 như năm 2023, cụ thể mức thuế BVMT đối với xăng (trừ etanol) là 2.000 đồng/lít; nhiên liệu bay, dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn là 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn là 1.000 đồng/kg và dầu hỏa là 600 đồng/lít.

Kể từ ngày 01/01/2025, mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 ngày 26/9/2018 của UBTVQH với mức thuế bằng mức trần trong Biểu khung thuế ban hành kèm theo Luật Thuế BVMT (trừ dầu hỏa), cụ thể: Xăng tăng từ 2.000 đồng/lít lên 4.000 đồng/lít; nhiên liệu bay tăng từ 1.000 đồng/lít lên 3.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn tăng từ 1.000 đồng/lít lên 2.000 đồng/lít; dầu hỏa tăng từ 600 đồng/lít lên 1.000 đồng/lít (mức trần là 2.000 đồng/lít); mỡ nhờn tăng từ 1.000 đồng/kg lên 2.000 đồng/kg.

Theo Bộ Tài chính, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu trong đời sống người dân và là đầu vào của nhiều ngành sản xuất, sự biến động của giá xăng dầu có tác động đến rất nhiều đối tượng trong nền kinh tế. Thuế BVMT là loại thuế gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường, nên chi phí thuế BVMT được chuyển trực tiếp vào giá bán sản phẩm, hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế và người tiêu dùng là người cuối cùng chịu thuế BVMT.

Do đó, việc giảm thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn góp phần giảm sự tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nước, từ đó góp phần giảm trực tiếp chi phí của người dân trong việc tiêu thụ xăng dầu và giảm các chi phí gián tiếp từ việc tiêu dùng các sản phẩm khác, khi đó hộ gia đình sẽ có thêm một phần chi tiêu, qua đó sẽ góp phần nâng cao đời sống của người dân; đồng thời sẽ góp phần giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, giúp doanh nghiệp tăng khả năng phục hồi và mở rộng sản xuất, kinh doanh, nhất là các doanh nghiệp được hưởng lợi nhiều từ việc giảm thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như giao thông vận tải, vận chuyển, đánh bắt thủy sản, dịch vụ khí đốt...

Thực tế, trong giai đoạn vừa qua cũng cho thấy, việc thực hiện chính sách giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn là giải pháp hiệu quả để hỗ trợ nền kinh tế trong những thời điểm đất nước gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh hay tăng trưởng chậm. Do đó, việc ban hành chính sách điều chỉnh mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn thời gian qua luôn được nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp ủng hộ và đánh giá cao.

Như vậy, có thể thấy rõ, quá trình thực hiện chính sách điều chỉnh mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong thời gian qua, chính sách đã thực sự phát huy hiệu quả trong việc kiềm chế sự biến động tăng giá xăng dầu trong bối cảnh giá xăng dầu biến động khó lường, từ đó góp phần thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đã góp phần hỗ trợ trực tiếp người dân và doanh nghiệp để phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực, Bộ Tài chính cho hay, việc giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn có tác động trực tiếp đến tổng số thu thuế BVMT, cụ thể: Số thu thuế BVMT năm 2023 là 38.336 tỷ đồng; trong 9 tháng đầu năm 2024 là ước 30.748 tỷ đồng và số giảm thu ngân sách do thực hiện giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2023 là ước khoảng hơn 34.473 tỷ đồng, trong 9 tháng đầu năm 2024 ước khoảng 28.900 tỷ đồng (chưa bao gồm giảm thu thuế giá trị gia tăng). Mặc dù, đây là khoản giảm thu đối với ngân sách nhà nước nhưng cũng chính là khoản hỗ trợ trực tiếp của Nhà nước đối với người dân, doanh nghiệp để góp phần hỗ trợ phục hồi, phát triển sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ Tài chính cũng cho rằng, việc kéo dài thời gian thực hiện chính sách giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn được đánh giá là chưa phù hợp với bản chất, mục tiêu của thuế BVMT (là khoản thu đối với hàng hóa khi sử dụng gây ô nhiễm môi trường nhằm mục tiêu hạn chế việc sản xuất, nhập khẩu những hàng hóa này để góp phần BVMT) và ảnh hưởng đến việc thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Tuy nhiên, việc thực hiện điều chỉnh mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong thời gian qua vẫn đảm bảo trong phạm vi khung thuế đã được quy định tại Luật Thuế BVMT và đảm bảo với nguyên tắc phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ nhằm mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, từ đó góp phần hướng đến thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đất nước.

Theo Bộ Tài chính, năm 2025 là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, do vậy sẽ đặt ra nhiều thách thức trong việc kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng để hoàn thành được mục tiêu phát triển kinh tế theo Kế hoạch 5 năm đã đề ra. Việc mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn tăng về bằng mức trần của Biểu khung thuế (trừ dầu hỏa) từ ngày 01/01/2025 sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến lạm phát và tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô.

Do vậy, để hạn chế những yếu tố bất lợi có thể ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Tài chính cho rằng cần tiếp tục duy trì thực hiện các chính sách hỗ trợ hiệu quả để củng cố thêm động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, trong đó việc thực hiện giải pháp giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đã thực hiện trong các năm 2023, 2024 để áp dụng sang năm 2025 là cần thiết.

Bộ Tài chính cho biết, việc ban hành dự án Nghị quyết nhằm mục đích: Góp phần giảm bớt khó khăn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội. Góp phần ổn định thị trường xăng dầu trước bối cảnh thị trường xăng dầu vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường.

Nghị quyết dự kiến áp dụng đối với hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế BVMT là xăng, dầu, mỡ nhờn, cụ thể: Xăng (trừ etanol), nhiên liệu bay, dầu diesel, dầu hỏa, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn.

Mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2025 được quy định như sau:

Mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ ngày 01 tháng 01 năm 2026 trở đi được thực hiện theo quy định tại Mục I khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 ngày 26 tháng 9 năm 2018 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Biểu thuế bảo vệ môi trường.

Bộ Tài chính cho biết, với dự kiến sản lượng tiêu thụ xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2025 tương đương sản lượng xăng, dầu, mỡ nhờn dự kiến tiêu thụ năm 2024 và với mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất nêu trên thì dự kiến số thu thuế BVMT so với nếu thực hiện theo Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 khoảng 40.204 tỷ đồng và tổng thu ngân sách nhà nước (bao gồm cả phần giảm thuế GTGT) giảm khoảng 44.224 tỷ đồng.

Để giảm thiểu tác động đến cân đối ngân sách nhà nước cần: tăng cường quản lý thu ngân sách nhà nước, tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế; trong điều hành yêu cầu cả ngân sách trung ương và ngân sách các địa phương phải tiếp tục rà soát, cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết (kể cả chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên) để đảm bảo cân đối chi ngân sách, không làm phát sinh tăng bội chi so với mức Quốc hội đã quyết định. Ngoài ra, trường hợp giá dầu thô thế giới tăng lên sẽ có tác động làm tăng thu ngân sách nhà nước, đặc biệt là nguồn thu từ dầu thô. Qua đó, sẽ góp phần bù đắp số giảm thu ngân sách nhà nước do việc giảm mức thuế BVMT theo đề xuất.

H.A