Đề xuất một số trường hợp Việt Nam từ chối dẫn độ

Bộ Công an đang dự thảo Luật Dẫn độ đề nghị các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước nghiên cứu, đóng góp ý kiến. Được biết, thời gian bắt đầu lấy ý kiến từ ngày 25/7/2024, hết hạn vào 25/9/2024.

Theo dự thảo Luật Dẫn độ, dẫn độ là là việc một nước chuyển giao cho nước khác người bị buộc tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành án đối với người đó. Theo đó, người bị yêu cầu dẫn độ là người bị buộc tội mà Bộ luật Hình sự Việt Nam và pháp luật hình sự của nước yêu cầu quy định hình phạt tù có thời hạn từ một năm trở lên, tù chung thân, tử hình hoặc đã bị Tòa án của nước yêu cầu tuyên án phạt tù mà thời hạn chấp hành hình phạt tù còn lại ít nhất 6 tháng hoặc người khác theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia.

Về nguyên tắc đối với việc dẫn độ, theo dự thảo Luật Dẫn độ, việc áp dụng pháp luật nước ngoài trong hoạt động dẫn độ thực hiện theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc theo thỏa thuận giữa các bên có liên quan đối với từng vụ việc cụ thể. Trường hợp Việt Nam và nước ngoài chưa có điều ước quốc tế về dẫn độ thì thực hiện trên nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế. Việc này bảo đảm các yêu cầu về chính trị, ngoại giao, pháp luật; đảm bảo an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; bảo đảm yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội. Đồng thời, bảo đảm các nguyên tắc tội phạm kép và không xét xử hai lần về cùng một tội phạm.

Ảnh minh họa

Dự thảo đã đề xuất các trường hợp Việt Nam từ chối dẫn độ. Theo đó, cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam sẽ từ chối dẫn độ cho nước ngoài nếu yêu cầu dẫn độ thuộc một trong các trường hợp sau:

Người bị yêu cầu dẫn độ là công dân Việt Nam; Hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc hết thời hiệu thi hành bản án đối với người bị yêu cầu dẫn độ theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Người bị yêu cầu dẫn độ đã bị Tòa án của Việt Nam kết tội bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật về hành vi phạm tội được nêu trong yêu cầu dẫn độ hoặc vụ án đã bị đình chỉ theo quy định của pháp luật Việt Nam

Người bị yêu cầu dẫn độ có khả năng bị truy bức, tra tấn ở nước yêu cầu dẫn độ do có sự phân biệt về chủng tộc, tôn giáo, giới tính, quốc tịch, dân tộc, thành phần xã hội hoặc quan điểm chính trị hoặc vì lý do khác; Hành vi mà người bị yêu cầu dẫn độ không phải là tội phạm theo quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam.

Bên cạnh đó, cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể từ chối dẫn độ cho nước ngoài nếu yêu cầu dẫn độ thuộc một trong các trường hợp: Tội phạm bị yêu cầu dẫn độ là tội phạm liên quan đến chính trị, quân sự; Người bị yêu cầu dẫn độ đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự ở Việt Nam về hành vi phạm tội được nêu trong yêu cầu dẫn độ.

Khi có căn cứ cho rằng nước ngoài không thực hiện các yêu cầu dẫn độ của Việt Nam; Khi có căn cứ cho rằng người bị yêu cầu dẫn độ không bảo đảm các yêu cầu về sức khỏe hoặc các lý do nhân đạo khác.

Nếu có căn cứ chắc chắn người bị yêu cầu dẫn độ thuộc trường hợp bắt buộc từ chối dẫn độ thì Cơ quan Trung ương của nước Việt Nam sẽ ra thông báo từ chối dẫn độ mà không cần Tòa án nhân dân có thẩm quyền xem xét, thụ lý hồ sơ.

Khi từ chối dẫn độ, Cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam sẽ thông báo cho cơ quan có thẩm quyền tương ứng của nước yêu cầu dẫn độ.

Hải Long