Đề xuất miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Với mục tiêu đạt tăng trưởng GDP 8% trở lên trong năm 2025, Chính phủ đề xuất mở rộng các trường hợp miễn, giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất theo khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai 2024, đồng thời giảm 30% tiền thuê đất năm 2025. Chính sách này không chỉ kế thừa các ưu đãi từ pháp luật đất đai trước đây mà còn hỗ trợ các lĩnh vực ưu tiên như chuyển đổi số, nông nghiệp, và an sinh xã hội, tạo động lực mạnh mẽ cho doanh nghiệp và người dân vượt qua thách thức kinh tế.

Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua giảm tiền thuê đất năm 2025

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhận định, việc quy định các trường hợp miễn, giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất theo khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai 2024 là cần thiết để đảm bảo tính liên tục của các chính sách ưu đãi từ Luật Đất đai 2013, đồng thời đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2025.

Các đối tượng được hưởng ưu đãi bao gồm hộ gia đình tái định cư ở vùng ngập lũ, làng chài; các tổ chức không vì lợi nhuận như Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Phát triển Việt Nam và các quỹ tài chính ngoài ngân sách; cũng như các dự án xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường.

Đặc biệt, các doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật hoặc người dân tộc thiểu số, cùng các cơ sở nghiên cứu khoa học, công nghệ số và chuyển đổi số được ưu tiên miễn, giảm tiền thuê đất để khuyến khích phát triển bền vững.

Chính phủ cũng đề xuất miễn tiền thuê đất cho các dự án quốc phòng kết hợp sản xuất kinh tế và các cơ quan ngoại giao theo điều ước quốc tế, nhằm đảm bảo tính thống nhất với các cam kết quốc tế và nhiệm vụ quốc phòng. Những chính sách này được xây dựng dựa trên đề xuất từ 68 bộ, ngành, địa phương, thể hiện sự đồng thuận cao trong việc hỗ trợ các nhóm đối tượng đặc thù, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên, Chính phủ đề xuất giảm 30% tiền thuê đất phải nộp trong năm 2025, mở rộng đối tượng thụ hưởng so với chính sách năm 2024. Chính sách này được xây dựng dựa trên đánh giá thực tiễn về những khó khăn của doanh nghiệp, như sức mua trong nước tăng chậm, tác động từ thiên tai, và biến động kinh tế toàn cầu.

Chính phủ nhấn mạnh rằng việc sử dụng chính sách tài khóa mở rộng hợp lý sẽ hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh, đồng thời tạo đà cho tăng trưởng bứt phá trong giai đoạn 2026-2030.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng báo cáo tại phiên họp

Chính sách giảm tiền thuê đất năm 2025 đặc biệt ưu tiên các lĩnh vực công nghệ số, nông nghiệp và các dự án sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số hoặc người khuyết tật nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chính phủ cũng đề xuất giao quyền chủ động quy định các đối tượng và mức miễn, giảm cụ thể cho các lĩnh vực ưu tiên, giúp linh hoạt điều chỉnh chính sách phù hợp với định hướng phát triển từng thời kỳ.

Cân bằng giữa ưu đãi và tuân thủ pháp luật

Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội đánh giá cao sự cần thiết của chính sách nhưng nhấn mạnh cần rà soát kỹ lưỡng để đảm bảo tính đặc thù, phù hợp với quy định pháp luật và thực tiễn, tránh mở rộng phạm vi quá mức.

Ủy ban này khẳng định việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét các trường hợp miễn, giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất là đúng thẩm quyền theo khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai 2024, quy định rằng Chính phủ có thể đề xuất các trường hợp đặc thù chưa được liệt kê tại khoản 1 sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý.

Chính sách này được đánh giá là cần thiết để kế thừa các ưu đãi từ pháp luật đất đai trước đây, đồng thời hỗ trợ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, đặc biệt là mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính lưu ý rằng khoản 2 Điều 157 chỉ áp dụng cho các trường hợp đặc biệt, đặc thù. Một số ý kiến cho rằng phạm vi đề xuất của Chính phủ còn quá rộng, có thể làm mất đi tính đặc thù của quy định. Do đó, Ủy ban này đề nghị Chính phủ rà soát kỹ lưỡng, đảm bảo các chính sách tuân thủ nguyên tắc đã đề ra, tránh chồng chéo với các trường hợp đã được quy định tại khoản 1 Điều 157 hoặc các văn bản pháp luật khác.

Đề xuất điều chỉnh và cân nhắc các chính sách cụ thể, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với 11 chính sách và đề xuất giảm tiền thuê đất năm 2025 trong Tờ trình của Chính phủ, nhưng đưa ra một số ý kiến điều chỉnh để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả.

Đối với chính sách miễn tiền sử dụng đất cho các hộ gia đình tái định cư ở vùng ngập lũ và làng chài, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đồng tình nhưng đề nghị Chính phủ tổng kết, đánh giá các chương trình này, vốn đã triển khai từ lâu, để điều chỉnh hoặc kết thúc phù hợp với thực tiễn.

Về chính sách miễn tiền thuê đất cho Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Phát triển Việt Nam và các quỹ tài chính ngoài ngân sách, Ủy ban Kinh tế và Tài chính yêu cầu chỉ áp dụng cho các quỹ tài chính nhà nước được thành lập theo quy định của Chính phủ hoặc Thủ tướng, đồng thời đề nghị không áp dụng ưu đãi cho hợp tác xã vì đã được quy định tại khoản 1 Điều 157.

Liên quan đến chính sách miễn, giảm tiền thuê đất cho các dự án nông nghiệp, nông thôn, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị giới hạn trong danh mục ưu đãi đầu tư tại Nghị định 57/2018/NĐ-CP, tránh trùng lặp với quy định hiện hành.

Đối với các doanh nghiệp sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất nhưng yêu cầu thay cụm từ “các huyện được hưởng chính sách hỗ trợ” để phù hợp với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính.

Riêng chính sách tạo sự chủ động cho Chính phủ trong việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị giới hạn trong các trường hợp thực hiện trong 1 năm, như chính sách năm 2025, để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật.

Về đề xuất giảm 30% tiền thuê đất năm 2025, Ủy ban Kinh tế và Tài chính ủng hộ và cho rằng việc mở rộng đối tượng thụ hưởng là phù hợp với tình hình kinh tế hiện nay. Tuy nhiên, Ủy ban nhấn mạnh rằng Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ quyết định về các trường hợp được miễn, giảm, còn mức giảm và việc ban hành Nghị định thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Chính phủ cần chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu, sự cần thiết của chính sách và đảm bảo khả năng cân đối ngân sách nhà nước trong phạm vi bội chi đã được Quốc hội phê duyệt.

Trần Hương