Đề xuất loạt cơ chế đặc thù làm đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Tại Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ về báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Bộ GTVT xác định đây là dự án quan trọng quốc gia, có quy mô lớn, công nghệ kỹ thuật mới, lần đầu tiên được triển khai ở Việt Nam, cần thiết phải áp dụng các chính sách đặc thù, đặc biệt để đáp ứng tiến độ cơ bản hoàn thành vào năm 2030.

Bản đồ hướng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án.

Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đề xuất 17 nhóm chính sách thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Trong đó, 13/19 chính sách tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được đề xuất áp dụng tương tự cho dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Các chính sách gồm: Cơ cấu nguồn vốn cho dự án; Phát triển, khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất vùng phụ cận ga đường sắt; Khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; Bãi đổ chất thải rắn xây dựng và tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước.

Cùng đó là các chính sách về: Phát triển khoa học, công nghệ và tuyển dụng đào tạo, sử dụng nguồn nhân lực; phát triển công nghiệp và chuyển giao công nghệ; thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án; thi tuyển phương án kiến trúc nhà ga và cầu; công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giao địa phương thực hiện các thủ tục chuyển đổi và giải phóng mặt bằng; lập tổng mức đầu tư, dự toán gói thầu...

Bộ GTVT cũng đề xuất bổ sung 4 nhóm chính sách thuộc thẩm quyền Quốc hội.

Cụ thể, đối với nhóm chính sách về điều chỉnh các quy hoạch có liên quan, Bộ GTVT đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp việc triển khai dự án khác với các quy hoạch có liên quan đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Các nội dung điều chỉnh theo dự án sẽ được cập nhật vào quy hoạch trong quá trình rà soát triển khai theo định kỳ.

Tàu hàng Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai qua ga Văn Phú.

Đảm bảo tiến độ triển khai, cơ chế cho phép chủ đầu tư được triển khai đồng thời lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật, hồ sơ mời thầu... trong trường hợp cần thiết cũng được đề xuất.

Bộ GTVT kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép chủ đầu tư được chỉ định thầu các nhà thầu quốc tế có kinh nghiệm phối hợp với đơn vị tư vấn trong nước thực hiện lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế sau thiết kế cơ sở, giám sát, nhà thầu thi công, nhà thầu cung cấp thiết bị...

Đối với cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Bộ GTVT đề xuất 6 chính sách.

Trong đó, Bộ đề xuất Tổng công ty Đường sắt VN được nhận chuyển giao công nghệ sản xuất phương tiện, thiết bị cho dự án; cho phép tăng vốn điều lệ của tổng công ty từ nguồn ngân sách để thực hiện việc chuyển giao công nghệ và sản xuất phương tiện cho dự án.

Chủ đầu tư của các dự án đầu tư hệ thống đường sắt quốc gia có tốc độ dưới 200km/h, đường sắt đô thị phải đặt hàng Tổng công ty Đường sắt VN đối với toàn bộ phương tiện sử dụng cho dự án (trừ các dự án có cam kết quốc tế) cũng là một trong các cơ chế đặc thù đáng chú ý được Bộ GTVT kiến nghị.

Kỳ Nam