Đề xuất dùng hơn 203.000 tỷ làm đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Tổng mức đầu tư ước tính cho tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào khoảng 203.000 tỷ đồng. Ảnh: SRT.

Tại phiên họp thứ 42 chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về chủ trương đầu tư Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 sắp tới.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải Trần Hồng Minh trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư dự án, cho biết tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có điểm đầu của tuyến đường sắt nằm tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc), điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện.

Chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9 km.

Dự án đi qua 9 tỉnh, thành phố gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, sơ bộ nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632 ha.

Tổng mức đầu tư ước tính cho dự án này vào khoảng 203.231 tỷ đồng (8,369 tỷ USD) và phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án vào năm 2030.

Về quy mô đầu tư, xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa, đường đơn, khổ 1.435 mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa; đoạn tuyến chính tốc độ thiết kế 160 km/h; đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/h; các đoạn tuyến nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80 km/h.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (UBKT) Vũ Hồng Thanh thống nhất về sự cần thiết đầu tư dự án, đồng thời thống nhất về phạm vi, quy mô đầu tư, tiêu chuẩn kỹ thuật, tốc độ thiết kế dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Về hiệu quả của dự án, ông Vũ Hồng Thanh cho biết theo tờ trình của Chính phủ, dự kiến trong 5 năm đầu tiên khai thác dự án, doanh thu dự kiến chỉ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì, phương tiện, Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 109,36 triệu USD.

Ngoài ra, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam dự kiến trong 4 năm đầu khai thác cũng sẽ phải bù lỗ khoảng 778 triệu USD. Như vậy, riêng 2 dự án này Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 887,36 triệu USD.

Do đó, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau.

Về nguồn vốn, Ủy ban Kinh tế cho rằng dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn, trong kỳ trung hạn 2021-2025, nhu cầu vốn cho dự án khoảng 128 tỷ đồng đã được Chính phủ cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Giai đoạn 2026-2030, nhu cầu vốn khoảng 177.282 tỷ đồng và giai đoạn 2031-2035 cần khoảng 25.821 tỷ đồng. Vì vậy, kiến nghị của Chính phủ về nguồn vốn là có cơ sở.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, thực hiện cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia.

Về hướng tuyến, đại diện UBKT cho rằng hướng tuyến của Dự án cơ bản bám dọc theo tuyến đường bộ cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Hà Nội - Hải Phòng. Do đó, ông Thanh đề nghị các cơ quan liên quan rà soát kỹ lưỡng để giảm diện tích đất thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, hạn chế để đất xen kẹt giữa tuyến đường sắt và đường bộ.

Về tiến độ thực hiện, UBKT cho rằng dự án có quy mô rất lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp và thời gian kéo dài sẽ tiềm ẩn các rủi ro như công tác chuẩn bị đầu tư chưa kỹ lưỡng, dự toán chưa sát thực tế, phương án thực hiện thiếu tính khả thi dẫn tới thời gian kéo dài, đội vốn.

Do đó, UBKT đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu kỹ lưỡng và có giải pháp khắc phục để bảo đảm không xảy ra tình trạng nói trên.

Thủy Tiên