Đề xuất bổ sung quy định cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm

Chiều 20/5, thảo luận tại Tổ về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội nêu lo ngại về các quy định liên quan đến cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm và quyền thu giữ tài sản bảo đảm, nếu không được quy định rõ ràng sẽ dẫn đến lạm dụng hoặc phát sinh hệ lụy pháp lý.

Toàn cảnh phiên thảo luận tại Tổ 4

Lo lạm dụng cho vay 0% không tài sản bảo đảm

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) phân tích: Việc dự thảo luật thống nhất giao thẩm quyền cho vay đặc biệt với lãi suất 0% từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước là cần thiết để rút ngắn quy trình. Tuy nhiên, việc chỉ định thẩm quyền cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hay tổ chức Ngân hàng Nhà nước cần được làm rõ.

Đáng chú ý, đại biểu Nguyễn Thị Yến dẫn chứng: Chỉ trong 29 tháng (1/10/2022 - 28/2/2025), có tới 67.000 tỷ đồng được giải ngân theo diện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm và một tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt. Với mức lãi suất bằng 0% và không có tài sản bảo đảm, khoản vay này tiềm ẩn rủi ro lớn cho ngân sách và cả hệ thống tài chính.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến góp ý tại Tổ

“Tôi đề nghị cần bổ sung quy định cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm chỉ áp dụng với tổ chức tín dụng có vai trò hệ thống, đứng trước nguy cơ đổ vỡ có thể gây mất an toàn hệ thống ngân hàng. Đồng thời phải kèm theo điều kiện hậu kiểm chặt chẽ”- bà Yến nói.

Luật hóa quyền thu giữ: Nếu không minh bạch sẽ ‘hình sự hóa quan hệ dân sự’

Về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, đại biểu Nguyễn Thị Yến băn khoăn trước thực tế xử lý nợ hiện nay: "Dự thảo quy định tổ chức tín dụng và tổ chức mua bán xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm khi có thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm với điều kiện tài sản không bị áp dụng biện pháp tư pháp, thi hành án và có thông báo công khai 15 ngày...".

Đại biểu cho rằng, quy định trên chưa rõ ràng, đơn cử trường hợp phát sinh tranh chấp, cản trở từ phía bên bảo đảm hoặc người cư trú thì trách nhiệm pháp lý và quyền cụ thể của chính quyền địa phương, lực lượng công an cấp xã là gì? Do vậy, đại biểu đề nghị cần xem xét bổ sung quy định về phối hợp giữa tổ chức tín dụng với chính quyền cơ sở để tránh tình trạng phát sinh khiếu nại, khiến hình sự hóa hành vi dân sự.

Góp ý vào dự thảo luật, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Đoàn Nghệ An) đồng tình với chủ trương phân cấp phân quyền cho Ngân hàng Nhà nước trong cho vay đặc biệt, song cảnh báo cần gắn phân cấp với kiểm soát quyền lực.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Đoàn Nghệ An)

Theo đại biểu, cần quy định rõ quy trình phê duyệt khoản vay không tài sản bảo đảm để tránh lạm dụng.

Về quyền thu giữ tài sản, ông Hiếu nêu rõ: hiện dự thảo chỉ quy định thời gian thông báo đối với bất động sản, nhưng lại không có thời gian thông báo đối với động sản. “Việc thu giữ động sản cũng cần có thời gian thông báo để đảm bảo quyền lợi cho người có liên quan”, ông nói và đề nghị bổ sung thời hạn thông báo rõ ràng.

Góp ý tại Tổ, đại biểu Nguyễn Việt Hà (Đoàn Tuyên Quang) cho rằng, việc xử lý nợ xấu phải đảm bảo hài hòa giữa quyền lợi của tổ chức tín dụng và người dân.

Đại biểu Nguyễn Việt Hà (Đoàn Tuyên Quang)

Đối với quy định về công khai thông tin thu giữ tài sản bảo đảm là động sản (khoản 4, Điều 198a), đại biểu đề nghị bỏ cụm từ “người đang giữ tài sản bảo đảm” vì khó xác định trên thực tế, không phù hợp với quy định thông báo cho bên bảo đảm. Đồng thời, khoản 5 cần bổ sung đối tượng “người đang giữ tài sản” vì có nhiều trường hợp tài sản không do chính bên bảo đảm quản lý.

Thu Hường