Đề xuất 6 cơ chế đặc thù xây đường sắt đô thị Hà Nội, TPHCM

Tại tờ trình đề nghị bổ sung dự thảo nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội và TPHCM (đề án metro - PV), Chính phủ cho biết hiện nay hơn 200 thành phố lớn trên thế giới đều ưu tiên phát triển đường sắt đô thị để đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách đô thị, đây được coi là giải pháp căn cơ để giải bài toán ùn tắc, ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông.

Ở Việt Nam, mặc dù Hà Nội và TPHCM là hai thành phố lớn nhất cả nước, là những đầu tàu kinh tế, đã khởi công xây dựng đường sắt đô thị từ năm 2007, nhưng do tiến độ triển khai còn chậm nên không đáp ứng được nhu cầu vận tải. Nguyên nhân là do gặp vướng mắc về cơ chế, chính sách, nhất là các quy định về trình tự, thủ tục đầu tư, tổ chức thực hiện và việc huy động vốn.

Đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM đã khởi công xây dựng từ năm 2007, nhưng do tiến độ triển khai còn chậm nên không đáp ứng được nhu cầu vận tải. Ảnh: Phạm Nguyễn.

Trước bối cảnh vừa nêu, hôm 8/2,Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 28 và 29, thông qua đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội và dự thảo tờ trình của Chính phủ về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TPHCM theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) trong văn bản trình ngày 6/2.

Theo đó, Bộ GTVT, Bộ Tư pháp, UBND TP Hà Nội, UBND TPHCM có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra, cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu liên quan; tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo yêu cầu của Cơ quan chủ trì thẩm tra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Được biết tại tờ trình, Chính phủ đưa ra 6 nhóm cơ chế gồm: Huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục đầu tư; phát triển đô thị theo mô hình TOD - phát triển theo định hướng giao thông công cộng; phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; chính sách vật liệu xây dựng; các quy định áp dụng riêng cho TPHCM.

Chính phủ đưa ra 6 nhóm cơ chế cần quy phạm hóa để thúc đẩy việc phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM. Ảnh: Duy Anh.

Nhóm chính sách về huy động nguồn vốn có mục tiêu tập trung huy động vốn để đầu tư hệ thống metro; linh hoạt trong công tác bố trí vốn, bảo đảm đáp ứng tiến độ thực hiện dự án...

Đối với nhóm chính sách về trình tự, thủ tục đầu tư sẽ nghiên cứu sâu nội dung đặc thù về lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án, quyết định điều chỉnh dự án; áp dụng định mức, đơn giá; áp dụng hình thức chỉ định thầu, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất...

Theo tờ trình, sở dĩ có nhóm cơ chế dành riêng cho TPHCM vì những vướng mắc về cơ chế của TP. Hà Nội đã được Luật Thủ đô 2024 cơ bản tháo gỡ. Đề xuất UBND TPHCM được thu và sử dụng 100% tiền thu đối với một số khoản thu từ việc khai thác giá trị tăng thêm từ đất trong khu vực TOD; UBND TPHCM được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ tổ chức tài chính trong nước, vay lại khoản vay của Chính phủ...

Lộc Liên