Đề nghị mở rộng đối tượng thí điểm Viện kiểm sát khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền nhóm dễ bị tổn thương

Đại biểu Thạch Phước Bình, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh, thảo luận

Thảo luận tại hội trường, các ý kiến của đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí với nhiều nội dung của dự thảo nghị quyết; trong đó tập trung thảo luận một số nội dung trọng tâm như: về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; về thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân trong khởi kiện; trách nhiệm của các cơ quan có liên quan; về tư cách tố tụng của Viện Kiểm sát nhân dân trong khởi kiện, về các biện pháp kiểm tra, xác minh, thu thập thông tin, tài liệu, chứng cứ và việc đình chỉ việc kiểm tra, xác minh; về nguyên tắc tiến hành hòa giải cùng nhiều các vấn đề cụ thể khác.

Trong đó, đặt ra yêu cầu cần phải khẩn trương có các quy định về chi tiết, hướng dẫn thi hành và tổ chức thực hiện có hiệu quả ngay sau khi Nghị quyết được Quốc hội thông qua và có hiệu lực.

Với một số nội dung cụ thể, đại biểu Lý Văn Huấn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên, cho rằng: Theo quy định tại Điều 187 Bộ luật Tố tụng dân sự, việc bảo vệ lợi ích công và các quyền dân sự của chủ thể nhóm dễ bị tổn thương thông qua việc khởi kiện vụ án dân sự thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Tuy nhiên, trong thực tiễn thời gian vừa qua, các cơ quan, tổ chức, cá nhân chưa thực hiện, thực hiện chưa đầy đủ hoặc chưa có hiệu quả trách nhiệm của mình dẫn đến lợi ích của nhà nước, lợi ích công, quyền và lợi ích hợp pháp của nhóm dễ bị tổn thương chưa được bảo vệ hiệu quả theo quy định của pháp luật, có rất ít vụ kiện mà các cơ quan này thực hiện.

Đại biểu Lý Văn Huấn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên, thảo luận

Do vậy, đại biểu Lý Văn Huấn cho rằng, quy định cho phép thí điểm cơ chế Viện kiểm sát khởi kiện vụ án dân sự trong những trường hợp như thế này là rất cần thiết. Theo quy định tại khoản 1 Điều 1, khoản 2 Điều 3 của Nghị quyết, Viện kiểm sát thí điểm khởi kiện vụ án dân sự công ích để bảo vệ quyền dân sự nhóm dễ bị tổn thương gồm có 6 nhóm, gồm: trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ đã mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người có hoàn cảnh nhận thức khó khăn làm chủ hành vi, người mất năng lực hành vi dân sự, dân tộc thiểu số sống ở các vùng có điều kiện kinh tế khó khăn.

Về bảo vệ lợi ích công gồm có 4 lĩnh vực, tài sản công, đầu tư công, đất đai, môi trường, tài nguyên khác, an toàn thực phẩm, dược phẩm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là phù hợp, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với phạm vi, tính chất thí điểm.

Về nội dung này, đại biểu Thạch Phước Bình, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh, đề nghị cần được rà soát và làm rõ thêm về nhóm dễ bị tổn thương tại khoản 2 Điều 3 dự thảo Nghị quyết. Một số nội dung trong quy định này chưa thống nhất với các văn bản pháp luật chuyên ngành, như Luật Trợ giúp pháp lý; Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Luật Bình đẳng giới...

Đặc biệt, theo đại biểu Phước Bình, việc xác định người dân tộc thiểu số là nhóm dễ bị tổn thương, chỉ khi họ sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn là một cách tiếp cận trung lập nhưng lại dễ gây tranh luận khi áp dụng thực tiễn. Vì vậy, cần làm rõ tiêu chí xác định người dân tộc thiểu số là nhóm yếu thế, chẳng hạn như thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo không biết chữ hoặc không tiếp cận được các dịch vụ pháp lý.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Đồng thời, nên bổ sung các nhóm đối tượng có tính chất dễ bị tổn thương rõ ràng và phổ biến trong xã hội, như phụ nữ đơn thân nuôi con nhỏ, nạn nhân bạo lực gia đình, người nhiễm HIV-AIDS, người mắc bệnh hiểm nghèo hoặc nạn nhân của nạn mua bán người. Để đảm bảo tính linh hoạt và bao quát cũng nên bổ sung cụm từ "và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật". Đồng thời, giao Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chính phủ hướng dẫn chi tiết trong văn bản dưới luật.

PVH