Đề nghị IAEA hỗ trợ dự án lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới của Việt Nam
Việt Nam hiện vận hành lò phản ứng nghiên cứu tại Đà Lạt và đang xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học, công nghệ hạt nhân với lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới, củng cố cam kết của Việt Nam đối với việc ứng dụng năng lượng hạt nhân cho phát triển kinh tế-xã hội. Sự hỗ trợ của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) là vô cùng quan trọng.
Tin từ Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 16-18/9, tại Vienna (Áo), Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Khóa họp lần thứ 68 Đại hội đồng Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế .
Tại Hội nghị toàn thể, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế Rafael Mariano Grossi đã nhấn mạnh những ưu tiên hàng đầu của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế, trong đó tập trung vào việc củng cố và ngăn chặn sự suy thoái của cơ chế không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Bên cạnh đó, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế cũng giải quyết các mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu và những bất công kéo dài liên quan đến nghèo đói và bệnh tật.
Phát biểu tại Phiên toàn thể, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định đánh giá cao những nỗ lực và thành tựu của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế trong việc thúc đẩy năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Thứ trưởng Lê Xuân Định khẳng định cam kết của Việt Nam đối với việc ứng dụng công nghệ hạt nhân vì sự phát triển bền vững và giải quyết các thách thức toàn cầu thông qua các sáng kiến của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế, như dự án ZODIAC (kiểm soát bệnh truyền nhiễm lây từ động vật sang người, NUTEC Plastic (quan trắc và giảm thiểu vi nhựa trong đại dương), Atoms4Food (tăng cường sản xuất lương thực và an toàn thực phẩm) và Rays of Hope (kiểm soát và giảm thiểu ung thư).
Theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, Việt Nam hiện vận hành lò phản ứng nghiên cứu tại Đà Lạt và đang xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân với lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới, củng cố cam kết của Việt Nam đối với việc ứng dụng năng lượng hạt nhân cho phát triển kinh tế-xã hội.
Việt Nam đánh giá cao sự hỗ trợ của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế thông qua các dự án hợp tác kỹ thuật thúc đẩy Chương trình Phát triển an toàn Lò phản ứng. Việt Nam mong muốn nhận được sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế trong việc tư vấn, phát triển nguồn nhân lực và nhiều lĩnh vực khác để đảm bảo thành công của dự án.
Cũng trong khuôn khổ Khóa họp, Thứ trưởng Lê Xuân Định đã có buổi làm việc với bà Lydie Evrard, Phó Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế. Chia sẻ về dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học, công nghệ hạt nhân tại tỉnh Đồng Nai, Thứ trưởng Lê Xuân Định cho biết, đây là dự án quan trọng, sẽ thúc đẩy sự phát triển của ngành năng lượng nguyên tử và ứng dụng bức xạ ở Việt Nam trong nhiều năm tới. Việt Nam đề nghị Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế phối hợp hỗ trợ trong việc thẩm định thiết kế cơ sở của lò phản ứng và các báo cáo phân tích an toàn liên quan địa điểm và nghiên cứu khả thi của dự án.
Bên cạnh đó, hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang được giao nhiệm vụ sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử. Những điều chỉnh và bổ sung sẽ tập trung vào cập nhật các chính sách và quy định liên quan việc nội luật hóa các điều ước quốc tế trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, an toàn, an ninh và thanh sát hạt nhân mà Việt Nam đã ký kết.
Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đề nghị Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế tiếp tục hỗ trợ tích cực cho Việt Nam trong việc thực hiện các nhiệm vụ chiến lược theo "Quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050" sau khi được phê duyệt…
Phó Tổng Giám đốc Lydie Evrard khẳng định Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế luôn sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong hoạt động phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử, bảo đảm an toàn và an ninh, đặc biệt đối với các nhiệm vụ trọng tâm mà Việt Nam đang triển khai, đồng thời bà cũng giao các đơn vị liên quan của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế trực tiếp làm việc với Việt Nam để triển khai các nhiệm vụ đã có trong kế hoạch.
Dự án Trung tâm Nghiên cứu Khoa học, công nghệ hạt nhân có cấu phần chính của trung tâm này là lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới với công suất 10MW sẽ được xây dựng tại Thành phố Long Khánh (Đồng Nai). Hiện nay, công tác rà soát bom mìn tại địa điểm xây dựng lò phản ứng hạt nhân đã thực hiện xong. Tới đây, các đơn vị chức năng sẽ khoan khảo sát dưới lòng đất để lấy số liệu đánh giá độ nguy hiểm động đất, từ đó đưa ra phương án thiết kế lò. Ba nhiệm vụ quan trọng của lò phản ứng tại Long Khánh là: sản xuất đồng vị phóng xạ, dược chất phóng xạ để chẩn đoán, điều trị ung thư; chiếu xạ silic tạo vật liệu bán dẫn; triển khai các nghiên cứu tiên tiến, thúc đẩy đưa ứng dụng kỹ thuật hạt nhân và đồng vị phóng xạ vào các lĩnh vực đời sống xã hội.