Đề nghị bổ sung 38.251 tỉ đồng vốn cho Tổng công ty đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam

Chiều 17-2, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024 - 2026 của Công ty mẹ - Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Đề nghị bổ sung 38.251 tỉ đồng vốn điều lệ

Theo ông Thắng, Chính phủ đề nghị bổ sung 38.251 tỉ đồng vốn điều lệ VEC từ hai nguồn, trong đó nguồn thứ nhất là khoảng 1.562 tỉ đồng từ Quỹ đầu tư phát triển tại doanh nghiệp được ghi trong dự án đầu tư hình thành tài sản phục vụ sản xuất kinh doanh.

Nguồn thứ hai, gần 36.690 tỉ đồng từ nguồn ngân sách Nhà nước đã giải ngân đầu tư năm dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư. Trong số này có 10.062 tỉ đồng vốn đối ứng từ ngân sách; 24.127 tỉ vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách và 2.500 tỉ đồng cấp phát ngân sách cho dự án Nội Bài-Lào Cai và Cầu Giẽ-Ninh Bình.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại phiên họp. Ảnh: QH

Bộ trưởng Tài chính cho biết việc tăng vốn điều lệ từ nguồn đầu tư công đã giải ngân đảm bảo nguyên tắc bảo toàn vốn. Theo đó, số tiền ngân sách đã chi ra được giao thành vốn điều lệ doanh nghiệp và VEC có trách nhiệm bảo toàn phần vốn được cấp.

Tuy nhiên, Luật Đầu tư công và pháp luật hiện hành không có nội dung quy định bố trí vốn cho dự án và chuyển thành vốn ngân sách cấp bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp Nhà nước. Chưa kể, mức vốn điều lệ dự kiến đầu tư bổ sung cho VEC là 38.251 tỉ đồng nên việc quyết định chủ trương thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Thủ tướng quyết định đầu tư bổ sung cho doanh nghiệp này, sau khi Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Việc tăng vốn điều lệ cho công ty mẹ - VEC từ nguồn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để làm dự án và đã giải ngân đầu tư xây dựng năm dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư, ông Thắng khẳng định không làm phát sinh khoản chi ngân sách và nợ công. Vì thế, không tác động trực tiếp với ngân sách Nhà nước.

Về phía doanh nghiệp, việc tăng thêm vốn điều lệ, Bộ trưởng Tài chính thông tin theo chiến lược phát triển đến 2030, tầm nhìn 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý.

Trong đó, giai đoạn đến 2025 cần khoảng 14.890 tỉ đồng; tới 2030 con số này là 30.500 tỉ đồng. Sau khi được bổ sung vốn điều lệ, VEC sẽ đủ điều kiện huy động vốn từ các tổ chức tín dụng, thực hiện dự án đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh.

Xác định chính xác, tránh thất thoát vốn, tài sản Nhà nước

Trình bày báo cáo thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay đa số ý kiến thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách nhất trí cần tăng vốn vốn điều lệ cho VEC giai đoạn 2024-2026, để tăng năng lực tài chính cho doanh nghiệp này trong phát triển các dự án đường cao tốc.

Với đề xuất của Chính phủ, ông Mạnh cho hay cấp có thẩm quyền đã kết luận đồng ý chủ trương cho phép dùng nguồn vốn đầu tư công đã giao cho Bộ GTVT đầu tư dự án. Cụ thể, số này gồm vốn đối ứng từ ngân sách Nhà nước, ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách và vốn cấp phát ngân sách cho các dự án để chuyển thành vốn ngân sách bổ sung cho VEC.

Tuy vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan tính toán, xác định chính xác và chịu trách nhiệm về số liệu khi thực hiện chủ trương này. Việc này nhằm đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả, không thất thoát vốn và tài sản Nhà nước, cũng như xử lý các vấn đề liên quan tới quản lý, hạch toán, phương án bảo toàn và phát triển vốn khi bổ sung vốn điều lệ cho VEC.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị giao Kiểm toán Nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện kiểm toán việc tuân thủ các quy định về tăng vốn điều lệ cũng như quản lý, sử dụng vốn của công ty mẹ - VEC theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp tháng 10, dự kiến vào tháng 10-2025.

NHÓM PHÓNG VIÊN