'Đế chế' Elon Musk cũng lâm nguy và bức xúc trước thuế quan của ông Trump

Từ Tesla, SpaceX đến xAI – ba trụ cột chính trong hệ sinh thái của Musk – đều đang đối mặt với nguy cơ đội chi phí, đứt gãy chuỗi cung ứng và thậm chí là mất thị trường quốc tế vì chính sách thuế quan "có qua có lại" của ông Trump.

Tuần trước, ông Trump khiến thị trường toàn cầu chao đảo khi tuyên bố sẽ áp thuế quan đối ứng với hàng loạt quốc gia, làm dấy lên lo ngại về một cuộc suy thoái kinh tế diện rộng.

Ban đầu, Musk im lặng. Nhưng chỉ vài ngày sau, ông bắt đầu lên tiếng mạnh mẽ: kêu gọi Mỹ và châu Âu tiến tới "thuế 0%", chỉ trích cố vấn thương mại Peter Navarro, và chia sẻ video của nhà kinh tế Milton Friedman để bảo vệ tự do thương mại. Ông thậm chí còn đích thân cầu cứu ông Trump – nhưng hoàn toàn vô ích.

Ảnh minh họa: X/ElonMuskOde

Tesla rớt giá thê thảm, bị bóp nghẹt ở Trung Quốc

Tesla – vốn là "con gà đẻ trứng vàng" của Musk trong nhiều năm – đang rơi vào vòng xoáy nguy hiểm. Kể từ khi ông Trump công bố kế hoạch thuế quan, cổ phiếu Tesla đã lao dốc 17%.

Công ty này vốn phụ thuộc rất lớn vào linh kiện nhập khẩu, đặc biệt là pin và nguyên liệu thô từ Trung Quốc. Gần 40% pin xe điện của họ liên quan đến Trung Quốc – quốc gia hiện đang là mục tiêu hàng đầu của chính sách thuế của ông Trump.

Thị phần Tesla tại Trung Quốc – thị trường lớn nhất của họ – cũng đang bị bóp nghẹt bởi làn sóng tẩy chay và sự trỗi dậy của các hãng nội địa như BYD, Xpeng. Chưa kể, những chính sách thuế có thể khiến Tesla không còn nhận được sự ưu ái từ các quan chức Trung Quốc trong việc phê duyệt công nghệ xe tự lái – lĩnh vực mà họ mới bắt đầu triển khai từ tháng 2 năm nay.

Dù Tesla có lợi thế sản xuất trong nước Mỹ tại Austin và California, điều đó không thể giúp họ tránh khỏi cơn bão về chi phí và giá trị thương hiệu sụt giảm. "Đây là ngày tận thế về kinh tế cho ngành xe điện", một chuyên gia từ Wedbush nhận định.

SpaceX lao đao vì đất hiếm và phản ứng dây chuyền toàn cầu

SpaceX – công ty hiện là nguồn tài sản lớn nhất của Musk với giá trị cổ phần ước tính 147 tỷ USD – cũng không khá hơn. Dù các hợp đồng với Chính phủ Mỹ không bị ảnh hưởng, nhưng Starlink – mảng internet vệ tinh hái ra tiền của SpaceX – lại phụ thuộc rất nhiều vào linh kiện và thiết bị từ các nhà cung cấp châu Á, đặc biệt là Đài Loan (Trung Quốc) và Việt Nam, với mức thuế mà ông Trump công bố lần lượt là 36 - 46%.

Mức thuế này có thể phá vỡ toàn bộ kế hoạch sản xuất thiết bị Starlink tại Việt Nam, nơi SpaceX dự kiến rót 1,5 tỷ USD đầu tư. Ngoài ra, SpaceX còn phụ thuộc vào các kim loại đất hiếm như samarium – nguyên liệu chủ chốt cho hệ thống đẩy tên lửa – mà Mỹ đang phải nhập chủ yếu từ Trung Quốc. Và Bắc Kinh vừa tuyên bố siết chặt xuất khẩu đất hiếm vào cuối tuần qua.

Tại Canada, một hợp đồng trị giá 68 triệu USD của Starlink đã bị hủy bỏ để phản ứng với cuộc chiến thuế quan của ông Trump.

xAI: Trung tâm dữ liệu khổng lồ đứng trước nguy cơ đội vốn

Startup AI xAI của Musk – vừa sáp nhập với mạng xã hội X trong thương vụ trị giá 113 tỷ USD – đang xây dựng cụm siêu máy tính khổng lồ tại thành phố Memphis ở Tennessee. Nhưng các linh kiện để vận hành trung tâm này như GPU, thiết bị điện, vi mạch... đều phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc.

Với mức thuế quan mới của ông Trump, toàn bộ kế hoạch mở rộng trung tâm dữ liệu thứ hai – dự kiến triển khai trong vài tháng tới – có thể bị đội vốn nặng. Giới chuyên gia cảnh báo việc "ép" các công ty nội địa hóa chuỗi cung ứng trong một đêm là điều không tưởng, bởi những linh kiện công nghệ cao như chip, linh kiện máy chủ không dễ thay thế.

Nếu căng thẳng này tiếp tục leo thang, một cú đánh kép từ thị trường lẫn chính trị có thể khiến Musk – người từng là người giàu nhất thế giới – tụt dốc không phanh. Và quan trọng hơn, nó có thể kéo theo cả ngành công nghệ Mỹ đi xuống trong một cuộc chiến thuế quan.

Ngọc Ánh (theo Forbes, Telegraph)