Đề cao tính nhân văn trong xử lý vi phạm giao thông

Song hành với đó nên có thêm hình thức xử phạt mang tính nhân văn để bồi dưỡng văn hóa giao thông cho mỗi gia đình.

Văn hóa giao thông là điểm nhấn quan trọng

Theo số liệu thống kê của Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội, chỉ trong đợt cao điểm xử lý từ tháng 10/2024 đến đầu năm 2025, đã có hơn 10.000 trường hợp học sinh bị xử phạt vi phạm giao thông. Con số đó cho thấy thực trạng đáng lo ngại với TP, đồng thời cũng thể hiện rõ sự thiếu quan tâm của các bậc phụ huynh trong quản lý, giáo dục ý thức tham gia giao thông với con, em mình.

Lực lượng chức năng xử lý học sinh vi phạm giao thông đường bộ trên phố Thụy Khuê. Ảnh: Việt Dũng

Sau một thời gian tích cực xử lý, đến nay, hiện tượng học sinh, trẻ vị thành niên điều khiển xe máy, xe máy điện khi chưa có bằng lái, vi phạm giao thông đã giảm rõ rệt. Tuy nhiên, tâm lý đối phó, coi thường pháp luật của một bộ phận không nhỏ học sinh cũng như phụ huynh vẫn còn tồn tại.

Nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này do sự thiếu hiểu biết về Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, kiến thức về an toàn giao thông trong cả học sinh, trẻ vị thành niên lẫn người lớn. Không ít bậc phụ huynh khi tham gia giao thông vô tình hoặc cố ý phạm luật, thể hiện hành vi thiếu ý thức khiến con trẻ cũng bắt chước, xem thường pháp luật và sự an toàn của chính mình.

Thậm chí một bộ phận người lớn hiện nay không nhớ hoặc không nắm được quy tắc khi tham gia giao thông; không nhận diện được biển báo, làn đường; hoặc đã hình thành thói quen điều khiển xe bất chấp mọi quy định.

Văn hóa giao thông là một bộ phận quan trọng cấu thành nên văn hóa xã hội, có tác động rất mạnh mẽ đến ứng xử, nhân cách và tính tự giác, tinh thần trách nhiệm của mỗi người. Trẻ nhỏ thấy phụ huynh phạm luật, lúc xảy ra va chạm sẵn sàng cãi vã, lăng mạ, sử dụng bạo lực… cũng sẽ học theo và dần trở nên ích kỷ, coi thường pháp luật.

Bên cạnh đó, thái độ xem thường những lỗi vi phạm giao thông, coi đó như một điều bình thường trong cuộc sống cũng khiến cho trẻ ngày càng mất đi ý thức và mong muốn tìm hiểu về Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Nếu không khắc phục tồn tại này, những thế hệ về sau sẽ khó lòng xây được một xã hội văn minh, trong đó văn hóa giao thông là một điểm nhấn quan trọng.

Những năm qua, kiến thức về an toàn giao thông đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại các cấp học. Nhiều hoạt động truyền thông sôi nổi, bền bỉ được khởi xướng và duy trì nhằm trang bị kiến thức, xây dựng, bồi đắp văn hóa giao thông cho trẻ vị thành niên. Tuy nhiên, nếu nhìn vào thực trạng xử phạt vi phạm, sẽ thấy hiệu quả vẫn chưa được như mong muốn.

Vì vậy, bên cạnh việc tăng cường xử phạt, cần bổ sung, đổi mới các hình thức tuyên truyền, giáo dục về Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Đặc biệt cần có thêm hình thức bắt buộc phụ huynh đồng hành với con, em mình trong học tập, tìm hiểu kiến thức an toàn giao thông.

Bổ sung hình thức phạt

Thiết nghĩ, cơ quan chức năng cần xem xét, bổ sung thêm hình thức xử phạt bắt buộc học Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ đối với học sinh vi phạm. Tùy theo mức độ, khóa học bắt buộc có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.

Theo đó, mỗi tháng lực lượng CSGT sẽ thống kê, lên danh sách các em học sinh, trẻ vị thành niên bị xử phạt, thông báo đến Ban An toàn giao thông của địa phương. Đơn vị này sẽ tổ chức dạy và học tập trung về Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, bồi dưỡng về kiến thức giao thông cho các em. Với trường hợp vi phạm nhiều lần sẽ phải tham dự các lớp học dài ngày hơn, có kiểm tra, yêu cầu viết bài thu hoạch, nộp cho văn phòng Ban An toàn giao thông của địa phương đánh giá, chấm điểm.

Đặc biệt, phụ huynh của các em học sinh, trẻ vị thành niên bị xử phạt cũng buộc phải cùng tham gia các lớp học về kiến thức giao thông. Với những bậc phụ huynh tham gia đầy đủ, nghiêm túc các lớp học, có nhiều hoạt động đóng góp cho công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về giao thông có thể xem xét giảm nhẹ mức xử phạt hành chính để nêu cao tính nhân văn.

Ngoài ra, có thể yêu cầu phụ huynh và trẻ vị thành niên cùng tham gia lao động công ích tại các cơ sở y tế cấp cứu, điều trị cho nạn nhân tai nạn giao thông. Tận mắt thấy hậu quả của việc tham gia giao thông tùy tiện, không chấp hành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ khiến mỗi người dân hiểu rõ tầm quan trọng của văn hóa giao thông.

Về bản chất, hình thức xử phạt nhân văn này là tạo điều kiện, cơ hội cho người dân, từ già đến trẻ được tiếp thu kiến thức về Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, nâng cao ý thức, văn hóa giao thông. Hình thức xử phạt phụ huynh, người giao xe cho trẻ chưa dủ điều kiện sử dụng mang tính răn đe rất nghiêm khắc.

Việc xử phạt là cần thiết, nhưng hình thức xử phạt nên đề cao cả tính nhân văn và giáo dục. Hơn nữa, trở về từ các lớp học về kiến thức giao thông, mỗi phụ huynh cũng như học sinh, trẻ vị thành niên còn có thể trở thành một tuyên truyền viên tích cực, lan tỏa, góp phần quan trọng xây dựng, bồi đắp văn hóa giao thông cho cả cộng đồng.

Nguyễn Cao Sơn