ĐBQH lo kẽ hở từ chính sách hậu kiểm cho kinh tế tư nhân

Sáng 16/5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận ở hội trường dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân.

Nhất trí cao sự cần thiết ban hành Nghị quyết, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho rằng, đây là bước đi quan trọng, kịp thời thể chế hóa quan điểm chỉ đạo nhất quán của Đảng, đặc biệt trong các văn kiện Đại hội XIII và gần đây là Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Đồng tình với chủ trương chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, theo bà Nga, đây là hướng đi phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, khuyến khích khởi nghiệp, sáng tạo và mở rộng sản xuất.

Tuy nhiên, nữ đại biểu lưu ý, nếu không có cơ chế hậu kiểm đủ mạnh, minh bạch và hiệu quả thì chính sách này rất dễ trở thành kẽ hở để các "công ty ma" lợi dụng.

Đại biểu nêu thực tế, nhiều đối tượng đã lợi dụng chính sách thông thoáng để lập ra hàng trăm công ty không hoạt động thực tế, mua bán hóa đơn, trốn thuế, rửa tiền, gây thất thu ngân sách và làm méo mó môi trường cạnh tranh.

"Có vụ việc cơ quan chức năng đã phát hiện tới hơn 600 doanh nghiệp ma xuất trên một triệu hóa đơn khống, với giá trị giao dịch lên tới gần 64.000 tỷ đồng," đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho hay.

Từ đó, đại biểu đề nghị bổ sung rõ các yêu cầu cụ thể đối với hệ thống hậu kiểm trong việc liên thông dữ liệu giữa các cơ quan thuế, hải quan, ngân hàng; kiểm tra thực địa; ứng dụng công nghệ số trong giám sát; và chế tài đủ sức răn đe.

Đồng thời, cần quy định rõ các ngành, lĩnh vực buộc phải tiền kiểm, trên cơ sở rủi ro và kinh nghiệm quốc tế, để tránh áp dụng tràn lan hoặc lỏng lẻo.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương. Ảnh: Media Quốc hội.

Đề xuất doanh nghiệp được đặt tiền bảo đảm để giải tỏa tài sản bị phong tỏa

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn bày tỏ quan tâm đến quy định không áp dụng quy định hồi tố, bất lợi với doanh nghiệp. Đây là quy định mang tính nguyên tắc đã có trong Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ luật Hình sự. Việc không áp dụng các quy định làm bất lợi hơn thì không chỉ áp dụng với doanh nghiệp mà còn với tất cả các tổ chức, cá nhân. Do vậy, đại biểu nhận thấy đây không phải là chính sách đặc thù của nghị quyết.

Đại biểu đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép được áp dụng thí điểm Nghị quyết số 164/2024/QH15 của Quốc hội về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự đối với các vụ án thuộc diện Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chỉ đạo.

Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép được áp dụng đối với Nghị quyết đặc thù về kinh tế tư nhân vì trong đó có những biện pháp cho phép doanh nghiệp được đặt tiền bảo đảm để giải tỏa tài sản bị phong tỏa, tiếp tục đưa vào kinh doanh.

Đồng thời cho phép chủ sở hữu doanh nghiệp được được quản lý, sử dụng, khai thác tiếp tài sản đó và bảo đảm việc khai thác đúng quy định, thay vì hiện nay bị "đóng băng", không đưa được vào nền kinh tế.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn. Ảnh: Media Quốc hội.

Loại bỏ các điều kiện kinh doanh không cần thiết

Cũng góp ý vào dự thảo, đại biểu Khương Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định đề nghị nghị quyết Quốc hội cải cách mạnh mẽ thực thi pháp luật, nhất là thủ tục hành chính về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường.

Theo đó để đạt mục tiêu mà Nghị quyết 68 đặt ra, đại biểu Mai đề nghị năm 2025 cần hoàn thiện và loại bỏ các điều kiện kinh doanh không cần thiết, các quy định chồng chéo không phù hợp, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân.

Đại biểu Khương Thị Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định. Ảnh: Media Quốc hội.

Trong đó cần thực hiện cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và tiếp tục cắt giảm trong những năm tiếp theo.

Bổ sung quy định nội dung bãi bỏ ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Nghiên cứu bãi bỏ thủ tục đầu tư, chủ trương đầu tư và giấy chứng nhận đầu tư, chỉ giữ lại chính sách ưu đãi đầu tư, danh mục ngành nghề các ngành đầu tư kinh doanh có điều kiện.

"Vì nhà đầu tư hiện nay vẫn đang quản lý theo từng dự án thông qua thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, quy mô, tiến độ, thời gian thực hiện mà doanh nghiệp tự do kinh doanh, sản xuất bao nhiêu, sản xuất cái gì là việc của nhà đầu tư. Trong khi hiện nay nếu thay đổi lại phải xin phép điều chỉnh chủ trương đầu tư," đại biểu Mai nêu.

Kiều Chinh