Đẩy nhanh tiến độ metro số 2

Nằm trong những dự án trọng điểm của TP HCM, metro số 2 được phê duyệt năm 2010 với tổng mức đầu tư 26.000 tỉ đồng. Đến năm 2019, vốn được điều chỉnh tăng lên gần 47.900 tỉ đồng.

Bước tiến dài

Toàn tuyến dài hơn 11 km qua địa bàn 6 quận (1, 2, 10, 12, Tân Bình, Tân Phú) với 9,2 km đi ngầm, còn lại trên cao và đường dẫn vào depot Tham Lương (quận 12).

Sau nhiều năm chuyển động không như mong đợi, vừa qua metro số 2 được chuyển đổi từ nguồn vốn ODA sang vốn đầu tư công, mở đường cho quá trình đấu thầu tiến tới khởi công, hoàn thiện. Theo kế hoạch, TP HCM tổ chức đấu thầu vào tháng 10-2025 và thi công vào tháng 12 cùng năm.

Chia sẻ về tiến độ tuyến đường sắt đô thị kết nối khu trung tâm và cửa ngõ phía Tây Bắc này, đại diện Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP HCM (MAUR) cho biết công tác giải phóng mặt bằng của dự án đạt 99,83%, với 584/585 trường hợp đã bàn giao.

Trường hợp còn lại là trụ sở Công an quận 3 do vướng thủ tục pháp lý bàn giao giữa Bộ Công an và Công an TP HCM nhưng sẽ được giải quyết trong quý I/2025.

Nhiều người dân nơi dự án đi qua bày tỏ hy vọng bức tranh giao thông công cộng đẹp hơn thời gian tới. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Về di dời hạ tầng kỹ thuật, nhiều đơn vị đang thực hiện công tác này tại 12/12 vị trí nhà ga để hoàn thành vào quý III/2025. Về đấu thầu, MAUR ký hợp đồng với tư vấn hỗ trợ quản lý dự án (PMSC) để lựa chọn nhà thầu cho gói tư vấn kiểm soát dự án và giám sát thi công (gói CS2B).

Việc đẩy nhanh tiến độ metro số 2 được đánh giá cao, đặc biệt là người dân các quận như Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân - nơi tình trạng ùn tắc giao thông diễn ra thường xuyên.

Với những hộ dân ảnh hưởng bởi dự án, nhận thức rõ tính chất quan trọng đối với sự phát triển, họ đã chủ động phối hợp với chính quyền để bàn giao mặt bằng. Trao đổi với phóng viên, bà Phạm Thị Bảy (SN 1967, quận 3) cho hay bà cùng gia đình thống nhất cao và nhanh chóng bàn giao mặt bằng. "Hy sinh vì lợi ích chung của thành phố và cải thiện hạ tầng giao thông là điều nên làm" - bà Bảy chia sẻ.

Giai đoạn quan trọng

Metro số 2 không chỉ là một dự án đơn lẻ mà nằm trên lộ trình phát triển hệ thống metro của TP HCM. Thành phố đang đẩy mạnh triển khai 7 tuyến metro với tổng chiều dài 355 km trong vòng 10 năm tới, theo Nghị quyết 188/2025 của Quốc hội.

Từ nay đến tháng 4-2025, TP HCM hoàn tất thủ tục chuyển đổi nguồn vốn cho tuyến metro số 2. Các tuyến metro còn lại cũng được lên kế hoạch triển khai từ năm 2025-2027 với giai đoạn giải phóng mặt bằng ấn định đến năm 2027.

Nhằm bảo đảm tiến độ, TP HCM dự kiến thành lập Ban Chỉ đạo phát triển hệ thống đường sắt đô thị vào tháng 3-2025. Đồng thời, thành phố phối hợp với Bộ Xây dựng để hoàn thiện quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật cho metro vào tháng 5-2025.

Metro số 2 đang tiếp nhận mặt bằng sạch. Ảnh: NGỌC QUÝ

Ngoài ra, công tác quy hoạch và cập nhật hướng tuyến metro cũng sẽ được hoàn tất trong năm 2025 để bảo đảm sự đồng bộ với định hướng phát triển chung của thành phố đến năm 2040, tầm nhìn 2060.

Với những nỗ lực này, TP HCM đang bước vào giai đoạn quan trọng để biến metro số 2 từ bản vẽ thành hiện thực, hướng đến hệ thống giao thông hiện đại và bền vững trong tương lai.

Sớm hình thành "trục xương sống bền vững"

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, nhận xét Nghị quyết 188/2025 của Quốc hội thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP HCM và TP Hà Nội đã tạo bước đệm để 2 địa phương hoàn thành mạng lưới vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn.

Đặc biệt, tại TP HCM, với áp lực giao thông đô thị ngày càng lớn thì sớm hình thành mạng lưới metro là cần thiết, tạo nên trục xương sống vận tải công cộng bền vững cho đô thị đặc biệt.

Từ Nghị quyết 188, thành phố có nhiều cơ chế huy động vốn từ ngân sách, khu vực TOD, huy động vốn qua phát hành trái phiếu chính quyền… để từ đó giúp chủ động hơn.

Ngoài ra, việc được tổ chức thẩm định, phê duyệt, báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường cũng như chọn nhà thầu sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án nhiều lần so với tuyến metro số 1.

Nói thêm về metro số 2, theo TS Phạm Viết Thuận, bên cạnh chọn nhà thầu nước ngoài trong khâu thiết kế kỹ thuật có kinh nghiệm, chuyên môn cao, việc xây dựng nên ưu tiên nhà thầu trong nước vì họ hoàn toàn đủ kinh nghiệm để thực hiện. Điều này cũng giúp nâng cao tay nghề, tạo cơ hội phát triển nhân lực đường sắt đô thị cho Việt Nam.

Chờ đợi

Không ít người dân bày tỏ niềm hứng khởi với tuyến metro số 2. Chị Trần Thị Thu Hoài (SN 1997, quận Bình Tân) kể mỗi ngày mất từ 45 phút đến 1 giờ để di chuyển từ Tham Lương đến trung tâm quận 1. Chị Hoài nói cảnh kẹt xe trên đường Cộng Hòa, Trường Chinh đã quá quen thuộc nên khi có metro, chắc chắn thời gian đi lại giảm nhiều, đồng nghĩa với sự dễ chịu.

THU HỒNG - NGỌC QUÝ