Đẩy mạnh sản xuất rau vụ đông

Trên cánh đồng các xã: Thanh An, Thanh Nưa, Thanh Yên, Sam Mứn, phường Mường Thanh… bà con nông dân hối hả làm đất, xuống giống rau cải, bắp cải, su hào, cà chua, dưa chuột. Tiếng máy làm đất hòa cùng tiếng nói cười rộn rã của người dân vang khắp cánh đồng, tạo nên bức tranh lao động tràn đầy sức sống giữa lòng chảo Mường Thanh, gửi gắm hy vọng về một vụ đông được mùa, được giá.

Nông dân xã Thanh Yên trồng rau vụ đông.

Anh Lường Văn Hòa, phường Mường Thanh, phấn khởi chia sẻ: “Mấy năm nay, trồng rau vụ đông cho thu nhập ổn định, đời sống người dân khá lên rõ rệt. Năm nay, do mưa lũ làm thiệt hại rau màu ở nhiều tỉnh miền Bắc nên dự báo rau đông sẽ được giá hơn. Gia đình tôi trồng gần 3.000m² rau các loại như bắp cải, cà chua trên đất hai vụ lúa. Hiện chúng tôi đang tập trung chăm sóc, hy vọng vụ này sẽ được mùa, được giá.”

Những năm gần đây, sản xuất rau vụ đông đã chứng minh là hướng đi đúng đắn, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho nông dân. Từ chỗ chỉ được xem là vụ phụ, nay vụ đông đã trở thành vụ sản xuất chính thứ ba trong năm, giúp người dân tận dụng tối đa quỹ đất, tăng hệ số sử dụng đất và nâng cao thu nhập. Nhiều địa phương khuyến khích, ban hành cơ chế hỗ trợ để mở rộng sản xuất vụ đông, vừa giúp chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vừa thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa bền vững.

Xác định tầm quan trọng của sản xuất vụ đông, xã Thanh Nưa đã chú trọng phát triển cây vụ ba (chủ yếu rau màu) trên đất hai vụ lúa. Với định hướng này, mỗi thôn, bản (nhất là địa bàn xã Thanh Luông cũ) xây dựng một vùng chuyên canh rau màu tối thiểu từ 3 - 5ha. Hội nông dân phối hợp cơ quan chuyên môn hướng dẫn nông dân kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng chống rét, sử dụng phân bón hợp lý và thực hiện quy trình sản xuất rau an toàn.

Nông dân xã Sam Mứn đưa sản xuất rau màu vụ đông thành vụ chính.

Nhờ cách làm chủ động, linh hoạt và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, diện tích cây vụ đông của xã không ngừng được mở rộng, hiệu quả sản xuất ngày càng cao. Nếu như năm 2020 mới có khoảng 65ha rau màu vụ đông, thì đến nay đã mở rộng hơn 200ha. Nhiều hộ nông dân nhờ mạnh dạn chuyển đổi, ứng dụng kỹ thuật và liên kết tiêu thụ đã có thu nhập ổn định, đời sống ngày càng khá giả. Những kết quả đó khẳng định hướng đi đúng đắn trong phát triển sản xuất vụ đông, nâng cao thu nhập, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng bền vững.

Nhận thấy tiềm năng lớn của sản xuất vụ đông, ngành nông nghiệp tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch, hướng dẫn kỹ thuật, hỗ trợ giống, vật tư và thúc đẩy liên kết tiêu thụ cho nông dân. Để phát triển bền vững, ngành phối hợp chính quyền cơ sở tập trung các giải pháp: Mở rộng diện tích tại những vùng chủ động nguồn nước; chuyển đổi linh hoạt cơ cấu cây trồng phù hợp thổ nhưỡng, khí hậu từng khu vực; đẩy mạnh cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ cao. Mục tiêu hướng tới là nâng cao giá trị canh tác trên mỗi ha đất, giảm diện tích đất trống sau vụ lúa mùa.

Vụ đông năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu gieo trồng khoảng 1.438ha rau màu, năng suất dự kiến đạt trên 184 tạ/ha, sản lượng khoảng 26.500 tấn. Hiện nay người dân đang tích cực gieo trồng, chăm sóc, tập trung tại các vùng có điều kiện thuận lợi về nước, giao thông. Cơ cấu cây trồng đa dạng, ưu tiên rau ngắn ngày như súp lơ, cải, đậu, cà chua, su hào, rau thơm… Các địa phương được khuyến cáo bố trí thời vụ hợp lý, tăng cường liên kết sản xuất theo mô hình hợp tác xã, gắn với truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng.

Theo bà Chu Thị Thanh Xuân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, ngành đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xây dựng kế hoạch sản xuất vụ đông 2025 sát với điều kiện từng địa phương. Trong đó, bố trí thời vụ và cơ cấu giống hợp lý được coi là yếu tố then chốt bảo đảm năng suất, chất lượng. Với cây ưa ấm, các địa phương đã cơ bản gieo trồng xong trước ngày 30/9; ưu tiên giống ngắn ngày, dễ chăm sóc, cho thu hoạch sớm, như ngô, đậu, rau ăn lá, bí xanh, bí đỏ - những cây có khả năng bảo quản và chế biến sau thu hoạch, giúp giảm áp lực tiêu thụ. Còn đối với cây ưa lạnh, gieo trồng sau ngày 30/9, khuyến khích sử dụng các giống phù hợp khí hậu vùng cao như khoai tây, bắp cải, súp lơ, xà lách - đây là nhóm cây có năng suất cao, chất lượng tốt, đáp ứng nhu cầu thị trường cuối năm.

Người dân vùng lòng chảo Mường Thanh chăm sóc cà chua.

Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp khuyến cáo nông dân trồng rải vụ, tránh gieo trồng ồ ạt cùng thời điểm để hạn chế tình trạng “được mùa mất giá”, bảo đảm đầu ra ổn định. Việc sản xuất tập trung theo vùng giúp thuận lợi trong chăm sóc, tưới tiêu và áp dụng kỹ thuật. Khuyến khích nông dân áp dụng quy trình sản xuất theo hướng GAP, hữu cơ, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, ưu tiên phân bón sinh học, chế phẩm sinh học.

Với sự chủ động của người dân, cùng sự đồng hành của chính quyền và ngành chuyên môn, vụ rau đông năm nay hứa hẹn đạt năng suất cao, mang lại nguồn thu ổn định cho hàng nghìn hộ nông dân. Những thửa ruộng xanh mướt rau cải, bắp cải, su hào đang dần phủ kín cánh đồng sau mùa gặt, báo hiệu một vụ mùa bội thu. Vụ đông minh chứng sinh động cho sự đổi mới tư duy sản xuất, khẳng định vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển nông nghiệp hàng hóa.

Bài ảnh: Thành Đạt