Đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ

Phòng thí nghiệm nuôi cấy mô tại Công ty TNHH Trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao Lam Sơn.

Theo thống kê của Sở KH&CN, toàn tỉnh hiện có trên 5.000 cán bộ, viên chức trực tiếp tham gia nghiên cứu khoa học, triển khai các hoạt động KH&CN, trong đó, có 30 PGS, trên 230 tiến sĩ, 1.600 thạc sĩ, 3.200 cử nhân đại học. Số cán bộ nghiên cứu FTE (toàn thời gian) được quy đổi tương đương là 1.839 người, đạt tỷ lệ 4,9 người/vạn dân. Ngoài ra, tỉnh đã thu hút nhiều nhà khoa học của các cơ quan Trung ương tham gia có hiệu quả vào việc tư vấn, phản biện, nghiên cứu và đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong một số vấn đề lớn, quan trọng thông qua các chương trình, đề tài, dự án về KH&CN. Đặc biệt, tham gia công tác quản lý, lãnh đạo ở các cơ quan Đảng, Nhà nước, MTTQ và các đoàn thể luôn phát huy tốt vai trò, không ngừng nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý, điều hành, góp phần quan trọng vào sự đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị, góp phần tích cực vào việc xây dựng những luận cứ khoa học cho việc hoạch định chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Bên cạnh công tác lãnh đạo, chỉ đạo, nguồn nhân lực KH&CN của tỉnh còn có nhiều đóng góp quan trọng, thiết thực cho phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Trong giai đoạn 2021-2024, có 374 nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, cấp tỉnh đã và đang được triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh; có 17 dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển KH&CN có sử dụng nguồn vốn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương với tổng mức đầu tư đã và đang được triển khai với tổng kinh phí từ ngân sách Nhà nước khoảng 625,573 tỷ đồng.

Trong các lĩnh vực trọng yếu, đội ngũ cán bộ KH&CN đã có những đóng góp tích cực và mang lại nhiều kết quả khả quan. Cụ thể, lĩnh vực nông nghiệp, đã phát triển và xây dựng nhiều mô hình ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, vùng sản xuất rau an toàn; nghiên cứu một số chế phẩm sinh học từ các chủng, loài nấm đối kháng phòng trừ sâu bệnh phục vụ sản xuất một số loại rau, quả, dược liệu an toàn; nhân rộng việc ứng dụng kỹ thuật canh tác thủy canh, canh tác trong hệ thống nhà kính, nhà lưới gắn với công nghệ thâm canh cao, canh tác lúa tự nhiên, hữu cơ với công nghệ phù hợp, thân thiện môi trường.

Lĩnh vực y dược, đã nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật cao trong việc chẩn đoán, phát hiện, phòng và điều trị bệnh như, kỹ thuật phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc đặt mảnh ghép nhân tạo điều trị thoát vị bẹn và kỹ thuật phẫu thuật tim hở tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh; kỹ thuật ghép giác mạc tại Bệnh viện Mắt Thanh Hóa; thực hiện thành công kỹ thuật ghép thận từ người cho chết não...

Lĩnh vực công nghiệp, tập trung nghiên cứu ứng dụng công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm (nghệ vàng làm nguyên liệu sản xuất curcumin; ống nhựa từ rác thải PVC, máy sấy áp suất thấp, công nghệ sản xuất bóng đá...). Nghiên cứu xây dựng các phần mềm để quản lý cơ sở dữ liệu, hỗ trợ trong công tác quản lý, điều hành của một số cơ quan, đơn vị trong tỉnh...

Cùng với những đóng góp trong các lĩnh vực trọng yếu, lực lượng cán bộ KH&CN đã tích cực tham gia vào các hoạt động giảng dạy, nghiên cứu khoa học tại các trường đại học, nghiên cứu KH&CN tại các đơn vị sự nghiệp và các doanh nghiệp KH&CN..., góp phần nâng cao chất lượng các chương trình, đề án, chính sách do Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành. Cùng với đó, các cơ quan chuyên môn cũng đã xây dựng được cơ sở dữ liệu chuyên gia KH&CN để tham gia các hội đồng KH&CN chuyên ngành; tham gia giải quyết các vấn đề KH&CN của địa phương; đồng thời tập hợp và thu hút nhiều cán bộ KH&CN trình độ cao đã hết tuổi lao động tham gia công tác nghiên cứu và đào tạo KH&CN.

Có thể nói, với sự chủ động, tích cực tham mưu đề xuất của đội ngũ nhân lực KH&CN, trong những năm qua, tỉnh ta đã ban hành hàng loạt cơ chế chính sách, chiến lược, kế hoạch, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Nhiều chương trình, dự án, đề án lớn đã và đang được triển khai đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, nguồn nhân lực KH&CN của tỉnh còn những hạn chế do tiềm lực chưa được đầu tư đúng mức để phát huy. Đội ngũ cán bộ KH&CN tuy đông về số lượng nhưng lực lượng chuyên gia hàng đầu trong tất cả các lĩnh vực quản lý, kỹ thuật chuyên ngành, đặc biệt là công nghệ cao rất ít. Nhân lực KH&CN phân bố không đồng đều, phần lớn tập trung ở khu vực Nhà nước, thành phố, ở các khu vực tư nhân, doanh nghiệp và nông thôn còn thấp. Chưa có chính sách khuyến khích đủ mạnh để thúc đẩy việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là cán bộ quản lý, nghiên cứu khoa học.

Giám đốc Sở KH&CN Trần Duy Bình cho biết: Nhằm tạo bước đột phá trong việc phát triển nguồn nhân lực KH&CN, đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới, thời gian tới, các ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền các cấp tiếp tục nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý Nhà nước về KH&CN. Xây dựng chiến lược, tầm nhìn dài hạn về công tác tạo nguồn nhân lực KH&CN, trong đó chú trọng phát triển nguồn nhân lực KH&CN chất lượng cao gắn với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Bên cạnh đó, xây dựng mạng lưới hợp tác nghiên cứu với các nhà khoa học nước ngoài và mở rộng các chương trình đào tạo ở nước ngoài để cán bộ KH&CN được cọ xát môi trường học thuật quốc tế. Ngoài ra, tiếp tục tăng cường huy động đầu tư ngoài ngân sách để phát triển tiềm lực, đặc biệt là cơ sở vật chất, kỹ thuật của các tổ chức KH&CN, góp phần cải thiện điều kiện làm việc cho nhân lực KH&CN.

Bài và ảnh: Trần Hằng