Dấu hiệu đáng ngại trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Nhật

Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Shigeru Ishiba không hề gọi nhau bằng tên như lúc đương kim lãnh đạo Mỹ gọi cố Thủ tướng Shinzo Abe là “Shinzo”, hay giữa cựu Tổng thống Joe Biden với cựu thủ tướng Fumio Kishida xưng hô “Joe” và “Fumio”. Ngày 7.2 vừa qua, họ gọi nhau là “Tổng thống Trump” và “Thủ tướng Ishiba”.

Gọi nhau bằng tên - đặc biệt với người Nhật - mang tính biểu tượng cao về mối quan hệ thân thiết đáng tin cậy. Cả Tổng thống Trump lẫn Thủ tướng Ishiba đều không chủ động thể hiện thiện chí, báo hiệu tương lai sẽ có nhiều trở ngại.

Trong họp báo chung sau cuộc gặp với Thủ tướng Ishiba, Tổng thống Trump lại nhắc cố Thủ tướng Abe đến 5 lần, trong đó 2 lần bằng “Shinzo”.

Hai nhà lãnh đạo Mỹ - Nhật gặp nhau ngày 7.2 - Ảnh: Straits Times

Trở ngại đầu tiên có thể sớm xuất hiện. Thủ tướng Ishiba không được Tổng thống Trump cam kết không áp thuế. Nhật có thặng dư thương mại 68,5 tỉ USD với Mỹ.

Bất ngờ trước câu hỏi về việc liệu Nhật dám áp thuế trả đũa hay không, Thủ tướng Ishiba chỉ nói: “Tôi không thể trả lời câu hỏi giả định”. Tổng thống Trump cười phá lên rồi nói câu trả lời rất hay, sau đó đột ngột kết thúc họp báo.

Tuy vậy hai ông vẫn dành cho nhau rất nhiều lời khen. Tổng thống Trump khen Thủ tướng Ishiba “có phẩm chất vĩ đại”, nhà lãnh đạo Nhật lại rất phấn khích khi gặp một chính trị gia nổi tiếng “chân thành, quyền lực và mang sứ mệnh mạnh mẽ”.

Thủ tướng Ishiba nhấn mạnh bản thân không cố gắng nịnh nọt Tổng thống Trump. Nhưng nhiều lời cam kết sau cuộc gặp đều do phía Nhật đưa ra. Quốc gia Đông Bắc Á cam kết khắc phục tình trạng cán cân thương mại mất cân bằng và tăng đầu tư vào Mỹ lên 1.000 tỉ USD. Còn phía Mỹ tái khẳng định sẽ bảo vệ Nhật bằng mọi biện pháp (kể cả biện pháp hạt nhân).

Tổng thống Trump dường như tỏ ý không hài lòng với kế hoạch mua lại US Steel của Nippon Steel. Thủ tướng Ishiba giải thích đây không phải thương vụ mua lại mà là đầu tư, công nghệ Nhật Bản được cung cấp để sản xuất sản phẩm chất lượng tốt hơn tại Mỹ.

Nhật đồng ý mua khí đốt hóa lỏng từ bang Alaska. Tổng thống Trump tuyên bố làm vậy có thể giúp giải quyết tình trạng cán cân thương mại mất cân bằng một cách nhanh chóng. Thủ tướng Ishiba cũng cam kết mua bioethanol, ammoniac lẫn nhiều mặt hàng khác với mức giá hợp lý.

Cẩm Bình