Dấu ấn HTX tiên phong chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới ở Quảng Ngãi

Trước thời điểm sáp nhập địa giới hành chính, toàn tỉnh có 98/144 xã đạt chuẩn NTM, chiếm hơn 68% tổng số xã, trong đó 12 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 95 thôn đạt khu dân cư nông thôn kiểu mẫu.

OCOP gắn kết cùng công nghệ

Tính đến tháng 6/2025, toàn tỉnh đã có 350 sản phẩm OCOP, gồm 2 sản phẩm đạt hạng 5 sao, 16 sản phẩm 4 sao và 332 sản phẩm 3 sao, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”.

Bước sang giai đoạn 2026–2035, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng NTM theo hướng hiện đại, toàn diện và bền vững. Cụ thể, đến năm 2030, phấn đấu có 56/86 xã sau sáp nhập đạt chuẩn NTM, 20 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 77,4 triệu đồng/người/năm.

Đến năm 2035, mục tiêu là 70 xã đạt chuẩn NTM, 42 xã đạt chuẩn nâng cao và 10 xã đạt chuẩn NTM hiện đại, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển nông thôn bền vững trong giai đoạn mới.

Một trong những mô hình tiêu biểu góp phần thúc đẩy tiến trình xây dựng NTM trên địa bàn là HTX Nông nghiệp, Sản xuất và Thương mại Sáu Nhung (xã Đăk Hà). Với hơn 300ha cà phê do 32 thành viên chính thức và 80 hộ liên kết canh tác, HTX đã trở thành hình mẫu trong việc nâng cao giá trị hạt cà phê thông qua sản xuất theo chuỗi liên kết và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Diện mạo nông thôn mới ngày càng khởi sắc, hạ tầng và đời sống người dân được nâng cao.

Toàn bộ vùng nguyên liệu được áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng như 4C, UTZ và VietGAP, giúp sản phẩm cà phê đạt độ đồng đều và an toàn cao. Đến nay, HTX đã có 6 sản phẩm OCOP, trong đó 4 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 2 sản phẩm đạt hạng 3 sao, minh chứng rõ nét cho hướng đi đúng đắn trong phát triển sản xuất hữu cơ gắn với ứng dụng công nghệ cao. Chủ tịch HĐQT HTX Nguyễn Tri Sáu chia sẻ, sau khi các sản phẩm đạt được chứng nhận OCOP đã nâng cao nhận diện sản phẩm cũng như củng cố niềm tin của người tiêu dùng.

Không dừng lại ở đó, HTX còn là điển hình trong chuyển đổi số nông nghiệp. Việc đẩy mạnh ứng dụng các nền tảng số đã mang lại những thay đổi tích cực trong xây dựng thương hiệu, quản trị sản xuất và phát triển thị trường.

Doanh thu bán hàng trên mạng của HTX tăng trưởng hơn 10% mỗi năm, đặc biệt là ở dòng cà phê hòa tan. Các hoạt động quảng bá, bán hàng được triển khai qua Fanpage, website, phần mềm bán hàng, cũng như các sàn thương mại điện tử, giúp khách hàng dễ dàng tương tác, đặt hàng và tra cứu thông tin sản phẩm.

Mỗi gói cà phê đều được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, cho phép người tiêu dùng kiểm chứng quy trình từ trồng trọt đến chế biến, yếu tố quan trọng trong phát triển sản phẩm minh bạch và bền vững.

Trong sản xuất, HTX đã đầu tư công nghệ tưới phun mưa tự động kết hợp chêm phân trên 40ha, phần còn lại dùng súng phun mưa công suất lớn. Khâu chế biến được hiện đại hóa với máy rang công nghệ Đức và hệ thống phơi sấy bằng nhà màng năng lượng mặt trời.

Hiện HTX có gần 200ha cà phê ứng dụng công nghệ cao, tăng gấp 5 lần so với trước đây. Việc cơ giới hóa giúp giảm chi phí đầu tư, tiết kiệm nhân công nhưng vẫn đảm bảo chất lượng cà phê vượt trội.

Đặc biệt, việc số hóa quy trình sản xuất, kế toán và lưu trữ dữ liệu trên nền tảng đám mây không chỉ giúp HTX vận hành hiệu quả hơn mà còn tạo tính minh bạch và chuyên nghiệp, góp phần đáp ứng các tiêu chí phát triển NTM qua ứng dụng công nghệ số, truy xuất nguồn gốc và mở rộng kênh thương mại điện tử.

Nhờ những nỗ lực nổi bật trong sản xuất, quản trị và chuyển đổi số, HTX Sáu Nhung đã được Hội Nông dân Việt Nam công nhận là một trong 63 HTX tiêu biểu toàn quốc năm 2024, minh chứng rõ nét cho hướng đi đúng đắn, góp phần quan trọng vào hành trình xây dựng NTM thông minh.

Nông sản bước vào kỷ nguyên số

Là một trong những điểm sáng của kinh tế tập thể tại tỉnh Quảng Ngãi, HTX SX và KD hàng nông sản Bốn Vân (phường Đức Phổ) đã khẳng định vai trò hạt nhân trong phát triển kinh tế nông thôn thông qua đổi mới sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ trên nền tảng số.

Giám đốc HTX Huỳnh Ngọc Khá, hoạt động chủ yếu của HTX là thu mua và chế biến nông sản địa phương. Trước đây, do hạn chế về nguồn vốn, HTX gặp khó khăn trong mở rộng quy mô sản xuất theo hướng công nghiệp.

Tuy nhiên, năm 2022, nhờ sự đồng hành của hệ thống Liên minh các cấp, Sở Công Thương đã hỗ trợ hệ thống máy ép dầu phộng, dầu mè trị giá hơn 200 triệu đồng, HTX đã mạnh dạn liên kết với các hộ nông dân ở Sơn Tây và Sơn Hà để xây dựng vùng nguyên liệu 15ha trồng đậu phộng và mè, chủ động nguồn đầu vào cho chế biến dầu mè, dầu phộng, tinh bột nghệ… Bình quân mỗi năm, HTX thu mua khoảng 100 tấn nguyên liệu, bảo đảm hoạt động sản xuất ổn định.

Quy trình sản xuất được hiện đại hóa, hướng tới nông nghiệp thông minh và bền vững.

Cùng với mở rộng quy mô, HTX Bốn Vân cũng chú trọng đổi mới mẫu mã, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, đồng thời đẩy mạnh tiêu thụ qua thương mại điện tử và mạng xã hội. Nhờ được hỗ trợ quảng bá tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh, sản phẩm của HTX dần khẳng định vị thế, mở rộng thị trường ra Gia Lai, Khánh Hòa và nhiều địa phương khác. Nhờ đó, doanh thu hằng năm tăng đều qua các năm, HTX tiêu thụ 10 tấn đậu phộng, mè, doanh thu tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024.

Hiện HTX giải quyết việc làm ổn định cho gần 30 lao động trực tiếp và khoảng 300 hộ nông dân tham gia chuỗi liên kết tiêu thụ nông sản. Mô hình này giúp người dân có thu nhập bình quân từ 80–100 triệu đồng/ha chỉ sau 2,5 tháng canh tác, tạo động lực rõ rệt cho phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững tại địa phương.

Đáng chú ý, sản phẩm tinh bột nghệ của HTX Bốn Vân đã lọt vào Top 100 sản phẩm tiêu biểu toàn quốc năm 2024 do Liên minh HTX Việt Nam bình chọn, được Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi tặng bằng khen có thành tích xuất sắc phong trào thi đua giai đoạn 2020 - 2025, trong khi sản phẩm dầu phộng được Bộ Công Thương công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu khu vực miền Trung - Tây Nguyên cùng năm.

Không chỉ sản xuất giỏi, HTX Bốn Vân còn tiên phong trong chuyển đổi số nông nghiệp. Liên minh HTX tỉnh Quảng Ngãi đã chọn HTX làm mô hình chuyển đổi số mẫu trong khóa tập huấn “Nâng cao năng lực vận hành thương mại điện tử cho HTX và hộ sản xuất vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”. Tại đây, thành viên các HTX khác được tham quan cửa hàng trưng bày sản phẩm OCOP, tìm hiểu quy trình trồng, chế biến nghệ, và học cách quảng bá sản phẩm qua Facebook, TikTok, Zalo cũng như liên kết tiêu thụ với các đơn vị trong và ngoài tỉnh.

Từ việc liên kết chuỗi giá trị nông sản, mở rộng vùng nguyên liệu, đến ứng dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc và thương mại điện tử, HTX Bốn Vân đang góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn hiện đại, bền vững, các tiêu chí trong chương trình xây dựng NTM nâng cao mà tỉnh đang hướng tới.

HTX đột phá trong xây dựng NTM

Những thành công trong xây dựng NTM ở Quảng Ngãi hôm nay mang đậm dấu ấn của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh. Hai đơn vị đã đóng vai trò “đầu tàu” trong việc kết nối, hỗ trợ và định hướng phát triển kinh tế hợp tác, giúp các HTX trên địa bàn không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động và thích ứng với xu thế chuyển đổi số.

Trong những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ toàn diện, từ công tác tuyên truyền, đào tạo, xúc tiến thương mại đến ứng dụng công nghệ. Trung tâm các Chương trình Kinh tế Xã hội được điều phối tổ chức tập huấn, giúp nâng cao nhận thức của cán bộ, thành viên HTX về vai trò của kinh tế tập thể trong xây dựng NTM. Cùng với đó, các hoạt động đào tạo, hội thảo về quản trị HTX và chuyển đổi số được tổ chức liên tục, giúp các HTX tiếp cận với phương thức quản lý hiện đại, tối ưu hóa hiệu quả sản xuất – kinh doanh.

Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh cũng chú trọng hỗ trợ vốn, hạ tầng và công nghệ. Thông qua việc phối hợp với các ngành chức năng, nhiều HTX đã được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và các chương trình đổi mới công nghệ, cơ giới hóa sản xuất. Đây là nền tảng giúp HTX phát triển bền vững, từng bước hình thành các chuỗi giá trị nông sản gắn với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Dù vậy, quá trình chuyển đổi số tại một số HTX vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Chủ tịch HĐQT HTX Sáu Nhung cho biết, các HTX cần được hỗ trợ thêm về đào tạo nhân sự, nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ, đồng thời chú trọng vấn đề bảo mật thông tin, yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn trong môi trường số.

Liên minh HTX tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, khuyến khích cán bộ, viên chức và thành viên HTX đổi mới tư duy quản trị, tăng cường liên kết với các thành phần kinh tế khác. Theo Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Hồ Quý Nhân, thời gian qua, Liên minh đã làm tốt vai trò cầu nối, giúp nhiều HTX tiếp cận chính sách ưu đãi, nâng cao năng lực quản lý và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền nhấn mạnh, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa của chương trình NTM; đồng thời lồng ghép mục tiêu xây dựng NTM với chương trình giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội nông thôn.

Ông cũng đề nghị chú trọng hỗ trợ các mô hình sản xuất cho hộ nghèo, cận nghèo, phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số; phát triển sản phẩm OCOP gắn với tiêu chí chất lượng, đặc trưng vùng miền và ứng dụng công nghệ số.

Cùng với đó, Quảng Ngãi đang hướng tới phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và nông nghiệp trải nghiệm, những hướng đi tạo giá trị gia tăng và góp phần định hình diện mạo nông thôn hiện đại. Tiến trình đổi mới mạnh mẽ ấy là minh chứng rõ nét cho khát vọng xây dựng một vùng quê đáng sống và giàu bản sắc của Quảng Ngãi hôm nay.

Vũ Hương