Đáp ứng nguồn nước cho vụ lúa đông xuân

Nông dân tỉnh Nam Định làm đất chuẩn bị gieo cấy lúa đông xuân.

Theo kế hoạch, 11 địa phương vùng Trung du và Ðồng bằng Bắc Bộ (Hà Nội, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Nam, Nam Ðịnh, Hải Phòng, Bắc Ninh…) có khoảng 488.615 ha đất sản xuất lúa cần có nước xả từ các hồ thủy điện để bảo đảm cho việc đổ ải, làm đất, gieo cấy vụ đông xuân 2024-2025.

Tính đến 15 giờ ngày 10/2, diện tích có nước toàn khu vực là 451.762 ha/488.615 ha, đạt 92,5%, trong đó nhiều địa phương cơ bản đã hoàn thành kế hoạch lấy nước như: Thái Bình 100%, Nam Ðịnh 99%, Hà Nam 99%, Phú Thọ 97%, Ninh Bình 97%; các địa phương khác như Hải Dương, Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc cũng có diện tích đủ nước tương đối cao.

Qua thống kê, các diện tích chưa đủ nước chiếm khoảng 8% tổng diện tích gieo cấy, chủ yếu ở khu vực cấp nước khó khăn nên tiến độ tương đối chậm và cần duy trì dòng chảy ở mức đủ để các trạm bơm dã chiến hoạt động. Tính đến chiều 10/2, nông dân vùng Trung du và Ðồng bằng Bắc Bộ đã gieo cấy được khoảng 160 đến 170 nghìn ha.

Trên địa bàn tỉnh Hải Dương, vụ đông xuân năm nay có kế hoạch gieo cấy 53 nghìn ha lúa, đến nay diện tích có nước đạt 91%, nông dân đã gieo cấy được khoảng 8.500 ha, bằng 16% kế hoạch. Nếu thời tiết thuận lợi, nguồn nước bảo đảm đủ theo dự kiến, nhân dân sẽ xuống đồng gieo cấy tập trung từ ngày 11 đến 20/2 và phấn đấu hoàn thành đúng lịch thời vụ được khuyến cáo.

Những ngày này, trên các cánh đồng lúa ở xã Long Xuyên, huyện Bình Giang (Hải Dương), tranh thủ thời tiết nắng ấm, nông dân đang tất bật xuống đồng làm đất, gieo cấy lúa đông xuân và lấy nước tích vào ruộng. Tại cánh đồng Rộc, bà Cao Thị Giàng vừa cấy xong thửa ruộng nhà mình vừa nói với chúng tôi: “Vụ đông xuân năm nay, gia đình tôi gieo cấy 8 sào lúa.

Sản xuất lúa năm nay gặp nhiều thuận lợi bởi nguồn nước bảo đảm không bị ô nhiễm. Hơn nữa, những ngày này thời tiết bắt đầu nắng ấm cho nên chúng tôi tích cực xuống đồng để gieo cấy với mong muốn lúa sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất cao”.

Ngừng tay lấy nước vào ruộng, nông dân Nguyễn Văn Trụ, xã Long Xuyên chia sẻ: “Gia đình tôi có 9 sào lúa, đến hôm nay đã cấy hết. Năm nay, đơn vị thủy lợi đã tích cực lấy nước vào hệ thống kênh mương nên nguồn nước rất dồi dào, bảo đảm cho nông dân sản xuất lúa”.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hưng Yên Nguyễn Văn Kình cho biết: “Vụ đông xuân năm nay, tỉnh Hưng Yên có kế hoạch gieo cấy hơn 23 nghìn ha lúa. Ðiều đáng mừng là việc lấy nước đổ ải, làm đất, gieo cấy lúa rất thuận lợi, nguồn nước bảo đảm và tốt hơn so với các năm trước.

Ðến nay, trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đã lấy nước đạt 96%, phấn đấu hoàn thành sớm việc lấy nước đổ ải để gieo cấy lúa. Ðể có được kết quả đó là nhờ các đơn vị thủy lợi đã tranh thủ lấy nước ngược từ sông Luộc phục vụ sản xuất. Bên cạnh đó, một số vị trí gặp khó khăn trong lấy nước các năm trước đây đã được lắp đặt các trạm bơm cột nước thấp nhằm lấy nước cho nông dân, bảo đảm gieo cấy đúng khung thời vụ tốt nhất”.

Chủ tịch Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải Trịnh Thế Trường chia sẻ: “Hệ thống Bắc Hưng Hải có nhiệm vụ bảo đảm nước tưới cho 110 nghìn ha ở các địa phương: Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh và Hà Nội. Năm nay do xâm nhập mặn cao dẫn tới việc lấy nước ngược vào hệ thống bị ảnh hưởng.

Trước tình hình đó, chúng tôi huy động cán bộ, công nhân duy trì trực lấy nước nhằm bảo đảm đủ nguồn nước cho nhân dân gieo cấy. Ðiều đáng mừng là mực nước xả đợt 2 rất cao, như tại cống Xuân Quan đạt 2,2m, đây là điều kiện tốt để chúng tôi lấy nước tích trữ tại các kênh, trục, ao, hồ, làm nguồn dự trữ. Vì vậy, đến nay sau ba ngày xả nước từ các hồ thủy điện, diện tích có nước trong toàn bộ hệ thống Bắc Hưng Hải đạt hơn 94%; phấn đấu hoàn thành đổ ải trong thời gian ngắn nhất”.

Theo Phó Tổng Giám đốc Công ty Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia Vũ Xuân Khu: “Năm nay, chúng tôi phối hợp tốt với Tập đoàn Ðiện lực Việt Nam (EVN) bảo đảm việc vận hành điện phục vụ các trạm bơm hoạt động lấy nước.

Qua thống kê, đến ngày 10/2, tổng lượng xả từ các hồ thủy điện đạt 2,6 đến 2,7 tỷ m3 nước phục vụ sản xuất lúa vụ đông xuân. Với diện tích lấy nước đạt cao như hiện nay, có thể tiết kiệm được 600 đến 650 triệu m3 nước, đây là điều rất cần thiết để bảo đảm nguồn nước sản xuất điện những tháng cao điểm sắp tới”.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp chia sẻ: “Rút kinh nghiệm các năm trước, vụ đông xuân năm nay với tinh thần chỉ đạo cố gắng tiết kiệm nhất nguồn nước để phục vụ cho các ngành kinh tế khác nhưng vẫn bảo đảm cho sản xuất cho nên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vẫn quyết định lấy nước hai đợt.

Ðến ngày 10/2, sau gần ba ngày lấy nước đợt 2 đã có bảy địa phương cơ bản hoàn thành lấy nước phục vụ đổ ải, gieo cấy. Các đợt lấy nước năm nay đạt kết quả rất tốt so với kế hoạch đề ra bởi các địa phương chủ động bơm nước trước và trong các đợt xả từ hồ thủy điện.

Mặt khác, một số trạm bơm đã được sửa chữa, nối dài đường ống nhằm bảo đảm việc lấy nước thuận lợi nhất cho nông dân sản xuất. Các đợt xả nước, mực nước ở sông Hồng đều cao hơn quy định cho nên lấy nước rất tốt. Trạm bơm dã chiến Xuân Quan vận hành tốt cho nên nguồn nước cấp cho hệ thống Bắc Hưng Hải đã được cải thiện nhiều, chất lượng nước bảo đảm”.

Trên cơ sở tiến độ lấy nước, kết quả kiểm tra thực tế, ý kiến của các cơ quan chuyên môn và một số địa phương, vừa qua Cục Thủy lợi đã có công điện về việc điều chỉnh mực nước lấy nước đợt 2 phục vụ gieo cấy lúa vụ đông xuân 2024-2025 khu vực Trung du và Ðồng bằng Bắc Bộ.

Trong những ngày tiếp theo, Cục Thủy lợi đề nghị các hồ thủy điện tiếp tục duy trì nguồn nước bổ sung như hiện tại đến hết 24 giờ ngày 11/2. Thời gian còn lại của đợt 2, duy trì liên tục mực nước tại Sơn Tây ở mức 1,3m. Sau thời gian kết thúc đợt 2, các hồ chứa thủy điện vận hành theo quy trình vận hành liên hồ chứa để các địa phương hoàn thành 100% diện tích gieo cấy và phục vụ tưới dưỡng.

Các địa phương chưa hoàn thành kế hoạch lấy nước cần tăng cường các giải pháp, vận hành tối đa công trình thủy lợi để hoàn thành kế hoạch lấy nước phục vụ gieo cấy và tích trữ, tuyên truyền, vận động người dân phối hợp với các đơn vị khai thác công trình thủy lợi lấy nước lên ruộng, giữ nước, sớm tổ chức làm đất và gieo cấy trong khung thời vụ đã được khuyến cáo để tránh gây thất thoát, lãng phí nước.

Bài và ảnh: NGUYÊN PHÚC