Đào tạo y tế mà không có cơ sở thực hành trực thuộc chẳng khác nào chỉ 'dạy chay'

Trong công tác đào tạo khối ngành sức khỏe, mô hình đào tạo viện - trường là xu hướng tất yếu. Với mô hình này, bệnh viện vừa là cơ sở khám, chữa bệnh, vừa giữ vai trò quan trọng trong công tác đào tạo thực hành, nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực cho ngành.

Mặc dù việc trường đào tạo khối ngành sức khỏe có được cơ sở thực hành trực thuộc mang lại nhiều thuận lợi, nhưng hiện nay chỉ rất ít trường có cơ sở thực hành trực thuộc. Còn lại, hầu hết các trường thực hiện ký hợp đồng với bệnh viện, phòng khám,... để cho sinh viên đến thực hành.

Ghi nhận của phóng viên cho thấy, việc “ký gửi” sinh viên đến các đơn vị ngoài trường để học thực hành đang gây ra những hạn chế nhất định. Một số lãnh đạo cơ sở giáo dục đào tạo khối ngành sức khỏe cho rằng, đào tạo khối ngành sức khỏe có những đặc thù, do đó, trường đào tạo khối ngành này cần thiết phải có cơ sở thực hành trực thuộc.

Điều kiện để bảo đảm chất lượng thực hành, tăng chỉ số hấp dẫn của môi trường đào tạo

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Văn Tân - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội chia sẻ, trường đào tạo khối ngành sức khỏe đang đứng trước đòi hỏi nâng cao chất lượng thực hành cho sinh viên. Tuy nhiên, nhà trường chưa có cơ sở thực hành trực thuộc. Lâu nay, để bảo đảm chất lượng đào tạo thực hành, nhà trường “trông cậy” vào các đơn vị khám, chữa bệnh trên địa bàn thành phố Hà Nội.

"Nếu có cơ sở thực hành trực thuộc trường thì sẽ tháo gỡ được những hạn chế trong đào tạo thực hành cho sinh viên”, thầy Tân chia sẻ.

Cụ thể, theo thầy Tân, trường đào tạo khối ngành sức khỏe có cơ sở thực hành trực thuộc là đáp ứng yêu cầu về mặt pháp lý tại Điều 10 Nghị định số 111/2017/NĐ-CP ngày 05/10/2017 của Chính phủ quy định về tổ chức đào tạo thực hành trong đào tạo khối ngành sức khỏe. Bên cạnh đó, đội ngũ giảng viên của nhà trường cũng có điều kiện trực tiếp thực hành và phát triển chuyên môn.

Hơn nữa, đối với sinh viên, cơ sở thực hành trực thuộc nhà trường sẽ là nơi để các em chủ động tiếp cận thực tế, thực hành kỹ năng, học nghề, học chứng chỉ hành nghề,... một cách thường xuyên, liên tục. Chưa kể, đây cũng chính là “cánh cửa đầu ra” khi sinh viên không chỉ dừng lại ở thực hành, thực tập mà còn có thể trở thành nhân sự chính thức sau khi tốt nghiệp ra trường.

Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội

Thầy Tân cho biết, với cơ sở thực hành trực thuộc nhà trường, chắc chắn hoạt động đào tạo và khám chữa bệnh được tổ chức song song, hài hòa, gắn chặt từ lý thuyết đến thực tiễn cho sinh viên. Còn tại các bệnh viện, phòng khám đa khoa độc lập, dù nhà trường có ký kết hợp tác nhưng trọng tâm của họ vẫn là việc khám, chữa bệnh; việc hướng dẫn sinh viên thực hành cũng chỉ là hoạt động phụ, được bố trí nếu họ có thời gian và điều kiện.

Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội thực hiện liên kết với hầu hết các cơ sở y tế trên địa bàn thành phố để đáp ứng nhu cầu và yêu cầu thực hành cho sinh viên. Nhưng không phải lúc nào sự liên kết này cũng mang lại chất lượng như kỳ vọng. Nhà trường có quy mô đào tạo lớn, khi gửi sinh viên đi thực hành, thực tập cũng gặp tình huống các đơn vị ưu tiên nhận sinh viên từ những trường đại học đến thực hành, phần nào làm giảm cơ hội tiếp cận thực tiễn của sinh viên trường cao đẳng. Điều này chính là một hạn chế khi các trường đào tạo khối ngành sức khỏe không có cơ sở thực hành trực thuộc.

Còn Tiến sĩ Đào Văn Tùng - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hải Phòng cho rằng, nếu trường đào tạo y tế có cơ sở thực hành trực thuộc sẽ góp phần làm tăng chỉ số hấp dẫn của môi trường đào tạo, khẳng định vị thế và thu hút được sinh viên.

Theo đó, giảng viên sẽ có môi trường để rèn luyện tay nghề, nâng cao chuyên môn, phục vụ trực tiếp cho hoạt động giảng dạy; sinh viên được học trong môi trường thực hành từ sớm, nên chủ động hơn trong quá trình học. Sự kết hợp giữa đào tạo lý thuyết và thực hành tại cơ sở thực hành của nhà trường sẽ làm tăng khả năng đáp ứng công việc thực tiễn sau khi sinh viên tốt nghiệp.

Bên cạnh đó, có cơ sở thực hành trực thuộc còn giúp nhà trường tận dụng hiệu quả nguồn nhân lực hiện có, đồng thời tạo ra môi trường đào tạo khép kín, thống nhất, không phụ thuộc vào các đơn vị bên ngoài. Đây cũng chính là yếu tố quan trọng nhằm tăng sức hút của trường trong công tác tuyển sinh.

Cùng chia sẻ, Phó Hiệu trưởng một trường cao đẳng y tế ở Bắc Ninh bày tỏ: “Trường đào tạo y tế mà không có cơ sở thực hành trực thuộc chẳng khác nào chỉ "dạy chay". Bởi, dù có liên kết với các cơ sở y tế bên ngoài, thì không phải nội dung nào cũng có thể đưa sinh viên đi thực hành, nhất là với những trường nằm ở vùng xa, không gần trung tâm thành phố hay các bệnh viện lớn”.

Việc trường đào tạo khối ngành sức khỏe sở hữu cơ sở thực hành là yêu cầu chiến lược, góp phần đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực y tế chất lượng cao. Giảng viên có cơ hội được phát huy năng lực nghề nghiệp thông qua hoạt động khám, chữa bệnh trực tiếp, chia sẻ phần nào áp lực quá tải tại các bệnh viện công lập. Lợi ích đối với sinh viên từ việc trường có cơ sở thực hành trực thuộc càng thể hiện rõ rệt hơn. Đó là các em được thực hành tại chỗ, giảm thời gian đi lại, tăng thời gian cọ xát thực tiễn nghề nghiệp.

Trường đào tạo khối ngành sức khỏe có cơ sở thực hành trực thuộc là yêu cầu cấp thiết

Giống như hầu hết các cơ sở đào tạo khối ngành sức khỏe, Trường Cao đẳng Y tế Hải Phòng hiện cũng chưa có cơ sở thực hành trực thuộc mà chỉ ký hợp đồng với các đơn vị y tế để tổ chức thực hành, thực tập cho sinh viên. Thầy Tùng cho rằng, việc phụ thuộc vào cơ sở liên kết tổ chức thực hành khiến nhà trường khó kiểm soát được chất lượng đào tạo. Không phải nơi nào cũng hướng dẫn sinh viên tận tình, nhất là những nơi quá tải thực tập sinh, sinh viên có khó có cơ hội thực nghề.

Tuy nhiên, theo thầy Tùng, việc xây dựng cơ sở thực hành trực thuộc cũng không đơn giản, do phải có chủ trương từ cơ quan quản lý, cùng nguồn lực đầu tư lớn về hạ tầng, nhân lực. Nhiều trường cao đẳng đào tạo y muốn có phòng khám, bệnh viện trực thuộc. Do đó, cần có chính sách hỗ trợ cụ thể, tạo điều kiện để các trường chủ động nâng cao chất lượng thực hành thay vì phụ thuộc vào các đơn vị y tế bên ngoài.

Trong khi đó, thầy Tân cho biết, nhà trường đã và đang liên tục đề xuất quỹ đất để mở rộng cơ sở nhằm đáp ứng yêu cầu cần đạt chuẩn trường cao đẳng cũng như các quy định đặt ra tại Nghị định 111 liên quan đến cơ sở thực hành trực thuộc. Tuy nhiên, quá trình xin đất, xin chủ trương đầu tư và kinh phí triển khai vẫn đang gặp một số khó khăn.

“Nhà trường có một phần kinh phí, nhưng điều đầu tiên cần tháo gỡ là quỹ đất. Nếu không có đất thì cũng không thể nói tới những chuyện đầu tư cơ sở vật chất hay phát triển lâu dài”, thầy Tân chia sẻ.

Hiện nhà trường đã được định hướng phát triển thành trường đại học, có đề án tích hợp cả viện dưỡng lão và bệnh viện. Tuy nhiên, chủ trương này vẫn chưa được duyệt. Thầy Tân bày tỏ mong muốn các cấp, ngành quan tâm hơn tới việc đầu tư cho các cơ sở đào tạo khối ngành sức khỏe trong việc xây dựng cơ sở thực hành trực thuộc trường, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Đồng tình với những chia sẻ trên, vị Phó Hiệu trưởng trường cao đẳng đào tạo y tế ở Bắc Ninh cho biết, thời lượng thực hành chiếm khoảng 70% chương trình đào tạo ở bậc cao đẳng. Dù các đơn vị liên kết đào tạo thực hành cho sinh viên có tốt đến đâu, nhà trường vẫn khó chủ động trong đào tạo, giám sát và đảm bảo chất lượng thực hành. Chưa kể, tại các đơn vị, môi trường làm việc có thể không đồng nhất, khó bố trí cho sinh viên được làm thật trong những tình huống chuyên môn nhạy cảm liên quan đến sức khỏe người bệnh.

Về mặt pháp lý, việc gửi sinh viên đi thực hành tại các đơn vị ngoài trường là đúng quy định và đang được nhiều trường áp dụng, nhưng không thể so sánh với việc trường đào tạo khối ngành sức khỏe sở hữu cơ sở thực hành. Nhưng để các trường có cơ sở thực hành trực thuộc, trước hết cần tháo gỡ từ cơ chế. Trong đó, đối với các trường cao đẳng đào tạo khối ngành sức khỏe trực thuộc tỉnh, nếu có sự đồng thuận của địa phương, thì việc hình thành cơ sở thực hành trực thuộc trường là hoàn toàn khả thi.

Liên quan đến đề xuất nên tận dụng các cơ sở dôi dư sau sáp nhập để ưu tiên cho giáo dục và y tế, vị này cho đây cũng là phương án phù hợp, nhưng cần xem xét kỹ đến yếu tố khoảng cách vị trí địa lý với nhà trường.

Ngọc Mai