Đào tạo nghề: Đòn bẩy cho phát triển nông thôn mới bền vững

Tăng tốc đào tạo nghề cho lao động nông thôn

Trong những năm qua, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới không chỉ tập trung vào phát triển hạ tầng mà còn đặc biệt chú trọng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn. Một trong những chỉ tiêu quan trọng là tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững.

Tuy nhiên, theo số liệu từ Cục Thống kê, cả nước vẫn còn khoảng 37,8 triệu lao động chưa qua đào tạo, trong đó 86,6% tập trung ở khu vực nông thôn. Tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ mới đạt 27,8%, tăng nhẹ so với năm 2023 nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 70% năm 2025 theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn, thiếu cơ sở đào tạo nghề và nhận thức của người dân về vai trò của đào tạo nghề còn hạn chế. Phần lớn lao động nông thôn vẫn làm việc tự do trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản, với thu nhập bình quân chỉ khoảng 6,5 triệu đồng/người/tháng, thấp hơn nhiều so với khu vực thành thị.

Nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Ảnh minh họa

Nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện tiêu chí lao động trong xây dựng nông thôn mới, nhiều tỉnh, thành đã triển khai hàng loạt giải pháp cụ thể, sát thực tế, gắn với nhu cầu địa phương.

Tại Yên Bái, năm 2024, toàn tỉnh đã tuyển sinh đào tạo nghề cho 20.716 người, đạt 115,1% kế hoạch. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 69,1%, trong đó có bằng cấp, chứng chỉ là 38,4%. Tỉnh đề ra mục tiêu năm 2025 nâng tỷ lệ này lên 70,2%, trong đó có bằng cấp, chứng chỉ đạt 40,1%.

Ở Sơn Động (Bắc Giang), mục tiêu trong năm 2025 là đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo lên 80%, với 45% có bằng cấp, chứng chỉ. Huyện đã mở nhiều lớp nghề may, cơ khí, chế biến lâm sản, và sửa chữa máy nông nghiệp. Đồng thời, phối hợp với doanh nghiệp đưa lao động đi học nghề tại chỗ và xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc, Nhật Bản.

Phú Yên cũng đặt mục tiêu trong năm 2025 tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 80%, trong đó có bằng cấp, chứng chỉ 30%. Tỉnh chú trọng đào tạo lao động trẻ, đồng bào dân tộc thiểu số, ưu tiên lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao và ngành nghề phi nông nghiệp có nhu cầu lớn.

Đào tạo nghề mở lối thoát nghèo, cải thiện thu nhập

Không chỉ mang ý nghĩa nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, việc đào tạo nghề còn trực tiếp cải thiện thu nhập, góp phần giữ chân người lao động tại địa phương và giảm tỷ lệ di cư lao động tự do ra thành phố.

Chị Nguyễn Thị Lan (huyện Văn Chấn, Yên Bái) cho biết: "Trước đây tôi chỉ làm ruộng, mỗi tháng thu nhập chưa đến 3 triệu đồng. Nhờ học nghề may công nghiệp, tôi có việc làm ổn định tại xưởng may gần nhà, lương hơn 7 triệu đồng/tháng, kinh tế gia đình đã cải thiện hơn".

Anh Trần Văn Hùng (huyện Sơn Động, Bắc Giang) chia sẻ: "Sau khóa học sửa chữa máy nông nghiệp, tôi mở dịch vụ nhỏ cho bà con trong xã. Bình quân mỗi tháng cũng kiếm được 10-12 triệu đồng, công việc ổn định, không phải đi làm xa".

Đào tạo nghề không chỉ là điều kiện cần mà còn là yếu tố quyết định giúp khu vực nông thôn thích ứng với thị trường lao động hiện đại. Ảnh minh họa

Đây là minh chứng sống động cho hiệu quả thiết thực của công tác đào tạo nghề tại chỗ, giúp lao động nông thôn có thêm kỹ năng, tăng thu nhập và từng bước thoát nghèo bền vững.

Có thể khẳng định, đào tạo nghề cho lao động nông thôn là một trong những trụ cột quan trọng để thực hiện thành công tiêu chí lao động trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Không chỉ giúp chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao năng suất và chất lượng nguồn nhân lực, công tác này còn mở ra cơ hội cho người dân nông thôn tiếp cận việc làm bền vững, tăng thu nhập và từng bước thoát nghèo.

Việc nâng cao tỷ lệ lao động qua đào tạo cũng góp phần tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương thu hút đầu tư, phát triển kinh tế phi nông nghiệp, đẩy mạnh chuyển đổi số, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Qua đó, hình thành các vùng sản xuất tập trung, các hợp tác xã kiểu mới và doanh nghiệp nông thôn, tạo động lực phát triển kinh tế khu vực ngoại thành và vùng sâu, vùng xa.

Theo mục tiêu của Chính phủ, đến năm 2025, tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo đạt tối thiểu 70%, trong đó có bằng cấp, chứng chỉ từ 30-35% trở lên. Đây là con số đầy thách thức, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền địa phương, ngành chức năng và sự đồng thuận, chủ động của chính người lao động nông thôn.

Để đạt được mục tiêu đó, các địa phương cần tiếp tục rà soát nhu cầu học nghề sát với thực tế, đổi mới phương thức đào tạo, tăng cường gắn kết với doanh nghiệp và thị trường lao động. Đồng thời, chú trọng công tác tuyên truyền để người dân nhận thức rõ hơn về lợi ích của việc học nghề, mạnh dạn tham gia các lớp đào tạo để nâng cao kỹ năng nghề nghiệp, vươn lên phát triển kinh tế, làm giàu cho bản thân và quê hương.

Nguyễn Thanh