Đánh giá chính xác tình hình thị trường xuất khẩu gạo trên thế giới

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị. (Ảnh: VGP/Minh Khôi)

Giá lúa gạo giảm

Theo Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), diện tích gieo cấy lúa năm 2025 dự kiến đạt 7 triệu ha, giảm 132.000ha so với năm 2024. Trong đó, sản lượng lúa khu vực ĐBSCL năm 2025 dự kiến đạt khoảng 24 triệu tấn với diện tích dự kiến là 3,7 triệu ha; vụ Đông Xuân 2024 - 2025 dự kiến sản lượng đạt khoảng 10 triệu tấn, diện tích thu hoạch dự kiến là 1,5 triệu ha. Như vậy, quy mô diện tích sản xuất lúa gạo có giảm nhưng năng suất tăng nên sản lượng không có nhiều biến động.

Mặt hàng gạo vẫn duy trì sản xuất và xuất khẩu tăng trưởng ổn định trong các năm. Riêng năm 2024, khối lượng xuất khẩu tăng đột phá trên 9 triệu tấn với giá trị xuất khẩu đạt mức cao 5,75 tỷ USD, tăng 22,9% so với năm 2023 và tăng 84% so với năm 2020. Giá gạo xuất khẩu trung bình từ trên 300 - 500 USD/tấn, riêng năm 2024 đạt 627 USD/tấn.

Về thị trường lúa gạo, Bộ NN&MT cho biết, năm 2025, tổng cung gạo toàn cầu có xu hướng tăng so với năm trước, giá gạo trên toàn cầu giảm, thời gian tới, dự báo xu hướng sản lượng cao tiếp tục gây áp lực giảm giá lúa gạo. Hiện là thời điểm thu hoạch rộ lúa vụ Đông Xuân tại các tỉnh ĐBSCL nên có hiện tượng giá thu mua giảm so với cùng kỳ năm 2024.

Xuất khẩu gạo trong 2 tháng đầu năm 2025 ước đạt 1,1 triệu tấn (tăng 5,9%), giá trị đạt 613 triệu USD (giảm 13%). Giá gạo xuất khẩu trung bình ước đạt 553 USD/tấn (giảm 18% so với cùng kỳ). Những ngày đầu năm 2025, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giảm mạnh ở các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam như Philippines, Bờ Biển Ngà...

Trong khi đó, 2 tháng đầu năm 2025, giá thu mua lúa trong nước có xu hướng giảm mạnh so với những tháng cuối năm 2024 và cùng kỳ 2024. Giá các mặt hàng gạo có xu hướng giảm nhẹ.

Nguyên nhân giá lúa gạo giảm bởi các yếu tố như nguồn cung gạo thế giới tăng tạo áp lực lên thị trường toàn cầu; nhu cầu nhập khẩu giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn; thị trường Ấn Độ kết thúc lệnh cấm xuất khẩu gạo và quay lại thị trường xuất khẩu với sản lượng dồi dào…

Cần có giải pháp khoa học, đồng bộ, dài hơi

Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị các đại biểu tập trung phân tích, đánh giá chính xác tình hình thị trường xuất khẩu gạo trên thế giới, dựa trên những công cụ hiện có, xác định rõ trách nhiệm của các doanh nghiệp, ngân hàng, địa phương, Bộ NN&MT, Bộ Công Thương… để đề xuất những giải pháp trước mắt nhằm hỗ trợ, chia sẻ gánh nặng với bà con nông dân trước sức ép giá lúa giảm, thương lái ép giá.

Năm 2024, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt kỷ lục mới về khối lượng và giá trị, 9 triệu tấn với 5,7 tỷ USD.

Nhấn mạnh Việt Nam là quốc gia đứng thứ 3 thế giới về sản xuất, xuất khẩu lúa gạo, Phó Thủ tướng cho rằng về lâu dài, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp cần đề xuất thêm những chính sách, giải pháp khoa học, đồng bộ, dài hơi nhằm tạo sự chủ động trong điều hành hoạt động sản xuất lúa gạo khi có biến động của thị trường xuất khẩu, bảo vệ ngành lúa gạo, giúp người nông dân tiếp tục gắn bó với nông nghiệp.

"Chúng ta cần thay đổi tư duy, thiết lập công cụ theo dõi, cập nhật, dự báo thị trường, biến động thời tiết, khí hậu, làm căn cứ điều chỉnh, quản lý, kiểm soát hoạt động sản xuất, chế biến, xuất khẩu gạo, không để bị động", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng thời gian qua phản ứng chính sách đối với diễn biến thị trường lúa gạo là khá kịp thời, tuy nhiên, việc cung cấp thông tin cho người dân, doanh nghiệp về diễn biến thời tiết, hoạt động sản xuất, xuất khẩu trên thị trường thế giới còn là điểm yếu.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương kiểm tra, đánh giá đúng thực trạng tình hình thị trường lúa gạo trong nước khi phân khúc lúa gạo chất lượng cao (chiếm 80% sản lượng xuất khẩu) vẫn ổn định về giá cả; khẩn trương sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc hiện nay cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo.

Đ.T