Iran cân nhắc 'hạ nhiệt' chiến lược, tiến gần thỏa thuận với IAEA

Tuyên bố này thắp lên hy vọng cho tiến trình ngoại giao hạt nhân vốn đình trệ nhiều tháng qua. Trong bối cảnh căng thẳng leo thang bởi các đợt không kích và quyết định đình chỉ thanh sát, động thái của Iran được xem như tín hiệu “hạ nhiệt” chiến lược giữa vòng xoáy đối đầu.

Ảnh minh họa: Reuters

Phát biểu trước báo giới, Ngoại trưởng Iran nêu rõ: “Chúng tôi cần một khuôn khổ hợp tác mới với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế. Các cuộc đàm phán của chúng tôi với Cơ quan này đã diễn ra tốt đẹp và chúng tôi đang rất gần với việc đạt được một khuôn khổ hợp tác mới”.

Đề cập đến khả năng khôi phục đàm phán hạt nhân với Mỹ, Ngoại trưởng Araghchi cho biết hai bên đang trao đổi thông tin qua các nhà trung gian hòa giải.

Tuyên bố của Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi được xem là tín hiệu ngoại giao hiếm hoi giữa bối cảnh căng thẳng hạt nhân Trung Đông đang leo thang, đồng thời thắp lên tia hy vọng mong manh cho tiến trình ngoại giao vốn bế tắc nhiều tháng qua.

Về phía Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, cơ quan này chưa có phản hồi chính thức. Tuy nhiên trước đó, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Mariano Grossi đã bày tỏ lấy làm tiếc về việc Iran quyết định đình chỉ hợp tác với cơ quan này sau cuộc xung đột Israel -Iran hồi tháng 6 năm nay và kêu gọi 2 bên nhanh chóng nối lại các cuộc thanh sát.

“Chúng tôi đang cố gắng, như tôi vẫn luôn cố gắng, để nhường chỗ cho ngoại giao, cho phép một tiến trình được thiết lập lại. Tất nhiên, điều này phải được thực hiện trong một khung thời gian hợp lý nhất định”.

Trước đó, Iran và Mỹ dự kiến sẽ tổ chức vòng đàm phán hạt nhân gián tiếp thứ 6 vào ngày 15/6 tại Oman. Tuy vậy, tiến trình thương lượng đã ngừng lại sau khi Israel tiến hành những đợt không kích quy mô lớn hôm 13/6, nhắm vào một số địa điểm của Iran, bao gồm các cơ sở hạt nhân và quân sự. Những cuộc không kích của Mỹ vào 3 địa điểm hạt nhân của Iran diễn ra hôm 22/6.

Để đáp trả, Quốc hội Iran đã thông qua một đạo luật với số phiếu áp đảo, trong đó quyết định đình chỉ hợp tác với IAEA. Đạo luật này cấm đội ngũ thanh sát viên IAEA tiếp cận các địa điểm hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo, trừ khi Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao xác nhận các địa điểm này an toàn và chủ quyền của Iran được tôn trọng hoàn toàn.

Theo đánh giá của giới quan sát, bài toán hạt nhân Iran hiện nay không đơn thuần là vấn đề kỹ thuật, mà là phép thử chiến lược đối với toàn bộ trật tự an ninh khu vực. Nếu Iran và IAEA thành công trong việc thiết lập khuôn khổ hợp tác mới, đây sẽ là bàn đạp để khôi phục các cuộc đàm phán hạt nhân với Mỹ và các bên liên quan, đồng thời giảm nguy cơ bùng phát xung đột toàn diện. Ngược lại, nếu tiến trình này thất bại, Trung Đông có thể đối mặt với một chu kỳ đối đầu mới, nơi ngoại giao bị lấn át bởi các tính toán quân sự.

Hồng Nhung/VOV1 Tổng hợp