Đằng sau 'núi tiền' đầu tư vào OpenAI

OpenAI vừa công bố hoàn tất vòng gọi vốn kỷ lục trị giá 40 tỷ USD, đưa định giá công ty lên mức 300 tỷ USD, tăng gần gấp 3 lần trước đó. Theo CNBC, đây là vòng gọi vốn lớn nhất trong lịch sử đối với một công ty công nghệ tư nhân.

Vòng gọi vốn này do tập đoàn SoftBank dẫn đầu với 30 tỷ USD, cùng với sự tham gia của Microsoft và các nhà đầu tư khác. Tuy nhiên, một điều kiện được đặt ra là SoftBank có thể giảm mức đầu tư nếu OpenAI không chuyển đổi thành công ty vì lợi nhuận vào cuối năm nay.

Công cụ quen thuộc

Theo WSJ, nhà sáng lập Masayoshi Son của tập đoàn SoftBank đang sử dụng một công cụ quen thuộc để tài trợ cho khoản đầu tư khổng lồ 40 tỷ USD vào OpenAI chính là nợ.

WSJ cho rằng tập đoàn SoftBank của tỷ phú Masayoshi Son đã tiếp tục vay nợ để đầu tư vào OpenAI. Ảnh: Reuters.

Cụ thể, SoftBank cho biết dự kiến 10 tỷ USD đầu tiên của thương vụ sẽ được tài trợ bằng cách vay từ ngân hàng Mizuho của Nhật Bản và các tổ chức tín dụng khác.

Trong khi đó, 30 tỷ USD còn lại sẽ được huy động vào đầu năm 2026. Nếu toàn bộ số tiền được rót vào, đây cũng sẽ là khoản đầu tư lớn nhất từ trước đến nay vào một startup.

Là đơn vị chịu trách nhiệm huy động vốn cho siêu dự án Stargate, SoftBank có thể sử dụng các công cụ tài chính như cổ phiếu ưu đãi (preferred equity), tài trợ hạng hai (mezzanine debt) và các khoản vay ngân hàng cấp cao (senior bank loans) để huy động đủ tiền.

Tỷ lệ giữa cổ phiếu ưu đãi và nợ sẽ phụ thuộc vào các nhà đầu tư bổ sung tham gia vào từng dự án cụ thể, có thể tập trung vào lĩnh vực chip bán dẫn hoặc máy chủ AI.

Với mô hình tài trợ dự án, một trong những kịch bản đang được cân nhắc có thể là 10% vốn cổ phần phổ thông, 20% vốn cổ phần ưu đãi và nợ thứ cấp, còn lại 70% từ vay ngân hàng. Một mô hình khác có thể là 10% cổ phần phổ thông, 40% cổ phần ưu đãi và nợ thứ cấp, còn lại 50% vay ngân hàng.

Hiện tại, SoftBank dự kiến báo lỗ khoảng 155 tỷ yên (tương đương 1 tỷ USD) trong quý III năm tài khóa 2024-2025, theo ước tính trung bình của 3 nhà phân tích do Bloomberg khảo sát.

Quỹ Vision Fund của SoftBank cũng bị ảnh hưởng. Danh mục đầu tư công bị mất khoảng 700 triệu USD trong giai đoạn tháng 10-12/2024 do sụt giảm giá cổ phiếu của Coupang và Didi.

Canh bạc rủi ro

Cùng với cam kết của SoftBank dẫn đầu sáng kiến điện toán đám mây Stargate trị giá 100 tỷ USD với OpenAI, khoản đầu tư này tiếp tục đánh dấu thêm một canh bạc khổng lồ vào startup trí tuệ nhân tạo này. Với hai khoản đầu tư, SoftBank sẽ lỗ hàng tỷ USD trong nhiều năm tới.

Tham vọng của SoftBank là OpenAI sẽ nổi lên như một công ty dẫn đầu trong cuộc đua phổ biến trí tuệ nhân tạo trong xã hội và thương mại. Ảnh: Bloomberg.

Đổi lại, tham vọng của SoftBank là OpenAI sẽ nổi lên như một công ty dẫn đầu trong cuộc đua phổ biến trí tuệ nhân tạo trong xã hội và thương mại, một thị trường mà nhiều người tin rằng có thể trị giá hàng nghìn tỷ USD mỗi năm.

Tuy nhiên, vấn đề là tập đoàn của Masayoshi Son đang chấp nhận rất nhiều rủi ro để có được một phần trong OpenAI. Theo WSJ, hãng xếp hạng S&P Global ngày 1/4 cho biết "tình hình tài chính của SoftBank có khả năng xấu đi" do khoản đầu tư vào OpenAI và nói thêm kế hoạch tăng nợ có thể khiến hãng xem xét hạ bậc xếp hạng của SoftBank.

Sự lo ngại của S&P Global xuất phát từ việc không có startup nào dẫn đầu trong lĩnh vực AI tạo sinh cho thấy có thể hoạt động tạo ra lợi nhuận. Thực tế cho thấy, lĩnh vực này đang vẫn đổ hàng chục tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu dựa trên những giả định về một tương lai mà AI nhanh chóng lan rộng trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, các công ty công nghệ tiên phong thường vấp ngã. SoftBank hiểu điều này hơn ai hết khi từng đặt cược vào thời kỳ bong bóng dot-com với tham vọng Yahoo sẽ là kẻ thống trị trong lĩnh vực tìm kiếm.

Thực tế, việc vay nợ là một đặc điểm phổ biến trong những chiến lược đầy rủi ro của Son. Trước đó, CEO này đã vay nợ rất nhiều cho các thương vụ mua lại thành công đơn vị Vodafone Nhật Bản và công ty thiết kế chip Arm.

SoftBank sẽ phải gánh chịu áp lực tài chính nặng nề với OpenAI thất bại. Ảnh: Fast Company..

Tuy nhiên, sau khi đổ hàng chục tỷ USD vào các startup ngay trước khi giá trị lao dốc vào năm 2021, Son đã nhiều lần tuyên bố SoftBank sẽ duy trì thế phòng thủ.

Giờ đây, sau khi chuyển sang thế "tấn công", SoftBank đã tăng cường chi tiêu, bao gồm cả thương vụ mua lại startup chip Ampere trị giá 6,5 tỷ USD.

Để trấn an các nhà đầu tư lo lắng, tập đoạn này đã cam kết không vay quá 25% giá trị của tất cả khoản nắm giữ của mình. Điều này có nghĩa là SoftBank có khả năng sẽ cần bán một số phần khác trong đế chế của mình để chi trả cho phần còn lại của thỏa thuận với OpenAI.

Anh Tuấn