Đằng sau đòn phản công bất ngờ của Ukraine tại Kursk

Phía Kiev gọi chiến dịch mới là tín hiệu tốt, đồng thời nhấn mạnh người Nga đã rất bất ngờ. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng những toan tính của Nga trong thời gian tới có khả năng là “bất ngờ của bất ngờ” đối với Ukraine.

Mặt trận Kursk trắng tuyết nhưng vẫn nóng rực khi cả Ukraine và Nga cùng tung đòn phản công ồ ạt. Nguồn: Military OPS

Sau nhiều tháng phòng thủ tại Kursk, Ukraine đã phát động chiến dịch tấn công cơ giới ở phía Đông Bắc thị trấn Sudzha. Tờ Kiyv Independent ngày 6/1/2025 dẫn lời ông Andrii Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm chống thông tin sai lệch của Ukraine cho biết: “Ở khu vực Kursk, người Nga rất lo lắng vì họ bị tấn công từ nhiều hướng và đó là điều bất ngờ đối với họ”.

Hiện chưa rõ quy mô phản công cụ thể vì giới chức Ukraine rất hạn chế cung cấp thông tin, nhưng Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak nhấn mạnh: “Nga đang nhận những gì mà họ xứng đáng”. Các blogger quân sự theo dõi chiến sự Nga - Ukraine cũng phản ánh giao tranh dữ dội giữa đôi bên, cho biết xảy ra 42 vụ đụng độ hôm 5/1/2025. Cụ thể, quân đội Nga tổ chức tấn công bằng lực lượng lớn xe thiết giáp, nhắm vào gờ Tây Bắc của khúc lồi quanh các ngôi làng Malaya Loknya, Leonidovo và Sverdlikovo. Nga tấn công với sự tham gia của các lữ đoàn hải quân đánh bộ 155 và 810 cùng sư đoàn đổ bộ đường không 106, sử dụng tổng cộng khoảng 40 xe quân sự. Theo đánh giá của các blogger này, đây là cuộc tấn cônglớn nhất của Moscow tại Kursk kể từ khi Ukraine đột kích vào đây hồi tháng 8/2024.

Về phía Nga, TASS dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng nước này cho hay, Ukraine tấn công Kursk vào khoảng 9h hôm 5/1 (giờ địa phương) bằng 2 xe tăng, 1 xe rà phá bom mìn và 12 xe chiến đấu bọc thép chở quân, khẳng định rằng các lực lượng Nga đã đẩy lùi hai cuộc tấn công, tuyên bố Ukraine mất 2 xe tăng, 1 đơn vị rà phá bom mìn và 7 xe chiến đấu bọc thép. Thông báo của Bộ Quốc phòng Nga cũng nêu rõ: “Chiến dịch loại bỏ các đơn vị Ukraine vẫn tiếp tục”. Trước đó, Đại tá Oleksii Dmytrashkivskyi - sĩ quan báo chí của quân đội Ukraine ở khu vực Kursk nói rằng quân đội Nga đã oanh tạc dữ dội thị trấn Sudzha mà lực lượng Ukraine chiếm được hồi năm ngoái. Ông nói: “Đối phương đánh sập từng tầng, từng khối nhà ở thị trấn, nỗ lực phát quang nơi này trước cuộc tiến công chính”.

Cuộc phản công mới nhất của Ukraine ở Kursk diễn ra nhờ thời tiết giá lạnh, giúp các đơn vị thiết giáp của Kievdễ dàng tiến quân hơn. Một số báo cáo cho rằng các xe chiến đấu Bradley do Mỹ cung cấp đã được triển khai để đưa lính bộ binh Ukraine đến các vị trí tiền phương. Theo giới chuyên gia, Ukraine phát động cuộc tấn công mới tại Kursk trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sắp nhậm chức vào ngày 20/1 tới. Một số ý kiến cho rằng, ngay khi lên nắm quyền, ông Trump có thể thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình với Moscow, làm dấy lên lo ngại việc Kiev có thể bị gây sức ép để đưa ra những thỏa hiệp bất lợi.

Keir Giles - Cố vấn cấp cao của chương trình Nga và Âu Á thuộc tổ chức nghiên cứu Chatham House có trụ sở tại London nhận định: “Cả Nga và Ukraine đều có đồng minh và đối tác giúp họ tiếp tục cuộc chiến. Điểm khác biệt chính là đồng minh và đối tác của Nga dường như đang cung cấp những gì Moscow cần, trong khi đó Mỹ - thành viên chủ chốt trong nhóm các nước ủng hộ Ukraine có thể sắp cắt giảm hoàn toàn viện trợ cho Kiev”. Các nhà phân tích quân sự Ukraine và phương Tây đánh giá, cuộc tấn công này có thể là nỗ lực cố ý đánh lạc hướng, buộc quân đội Nga phải củng cố hệ thống phòng thủ ở Kursk và rút bớt lực lượng trên tuyến đầu trong lãnh thổ Ukraine.

Tuy vậy, tình hình có lẽ không như Ukraine dự liệu. Trong khi ồ ạt phản kích tại Kursk, Nga vẫn tiếp tục đạt được những bước tiến mới ở Donetsk, miền Đông Ukraine. Moscow dần đẩy lui các lực lượng kháng cự của Kiev xung quanh thị trấn Kurakhove. Một blog quân sự Nga tuyên bố lực lượng đặc nhiệm Nga đã phất cờ Nga tại ngoại vi phía Tây của thị trấn này. Ngoài ra, Moscow cũng đang nỗ lực bao vây thành phố lớn hơn gần đó là Pokrovsk - trung tâm hậu cần và vận tải quan trọng của Ukraine tại miền Đông. Nếu phía Kiev gọi chiến dịch mới là tín hiệu tốt, nhấn mạnh người Nga đã rất bất ngờ, thì những toan tính của Moscow trong thời gian tới có khả năng sẽ khiến Kiev phải bất ngờ gấp bội và dấu hiệu nhận biết đầu tiên đó chính là sự có mặt của tướng Yunus Bek Yevkurov tại Kursk.

Theo TASS, Đại tướng Yunus Bek Yevkurov - Thứ trưởng Quốc phòng Nga, đã tới thăm tỉnh Kursk ngay sau đòn phản công bất ngờ của Kiev. Ông Yevkurov (62 tuổi), từng làm lãnh đạo Cộng hòa Ingushetia thuộc Nga trong giai đoạn 2008-2019 trước khi được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Quốc phòng. Ông được trao danh hiệu Anh hùng Liên bang Nga và thăng hàm đại tướng hồi tháng 12/2024. Tướng Yevkurov được đánh giá là một trong những tướng thép có quan điểm chỉ huy cứng rắn nhất của Nga, từng tham gia nhiều chiến dịch quân sự tại Kosovo và Chechnya. Ông đang phụ trách tình hình phòng thủ ở các tỉnh biên giới Nga, đồng thời được cho là người điều hành các hoạt động quân sự của Moscow tại châu Phi.

Reuters dẫn nhận định của một số nhà quan sát cho hay: “Với tình hình hiện nay, Ukraine chỉ có thể bám trụ những vùng còn lại ở tỉnh Kursk trong vài tháng tới, khi Nga có thể phát động chiến dịch phản công hiệp đồng quy mô lớn ngay trong tháng 1. Lực lượng Ukraine sẽ phải rút lui hoặc đối mặt nguy cơ bị bao vây”.

Thực tế cho thấy, Ukraine đã chiếm gần 800km2 diện tích lãnh thổ tại khu vực Kursk hồi năm ngoái trong chiến dịch đột kích, nhưng Nga đã giành lại khoảng một nửa số lãnh thổ bị mất trong những tháng sau đó. Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, những cuộc phản kích của Nga đã thu hẹp khu vực Ukraine chiếm được xuống còn 482 km2. Kể từ khi bắt đầu giao tranh ở Kursk, Ukraine đã mất hơn 47.810 quân, 267 xe tăng cùng hàng loạt thiết bị quân sự.

Hôm 4/1, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhận định, Kiev khó có thể xoay chuyển cục diện chiến trường trong thời gian tới, trong bối cảnh quân đội Nga giành lợi thế tại nhiều khu vực ở vùng Donbass, đặc biệt là Pokrovsk. Theo TASS, lực lượng Moscow hiện cách tuyến đường tiếp tế quan trọng dẫn đến Pokrovsk khoảng 1,6km. Trước đó, trong cuộc họp báo thường niên hồi tháng 12/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng nhấn mạnh, một trong những nhiệm vụ hàng đầu của quân đội là đẩy lui lực lượng Ukraine khỏi Kursk.

Kim Khánh