Dân vận khéo, nhân văn trong công tác thi hành án: Câu chuyện từ một vụ cưỡng chế nhà ở

Bà Phạm Thị Thương, Chấp hành viên Trung cấp, Phòng kiểm tra Cục THADS tỉnh Bắc Kạn (Ảnh: Lê Hanh)

Câu chuyện dưới đây của Chấp hành viên trung cấp Phạm Thị Thương – cán bộ Phòng Kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo là minh chứng rõ nét cho việc vận dụng hiệu quả công tác dân vận trong tổ chức thi hành án, để từ đó mở ra những cánh cửa đối thoại, hóa giải mâu thuẫn bằng sự chân thành và trách nhiệm.

Thi hành án dân sự vốn là lĩnh vực công tác phức tạp, nhạy cảm, bởi nó liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của các bên đương sự cũng như những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Trong suốt 19 năm công tác trong ngành, từ một chuyên viên ban đầu đến ngạch Chấp hành viên trung cấp, chị Phạm Thị Thương đã không ít lần đối diện với áp lực, thậm chí là những phản ứng gay gắt từ người phải thi hành án.

Có khi là những lời mắng chửi, đe dọa nặng nề; có khi là ánh mắt hằn học, bức xúc; nhưng cũng có lúc là những câu cảm ơn chân thành, cái bắt tay tin cậy, hay ánh nhìn nhẹ nhõm khi vụ việc khép lại trong sự đồng thuận của đôi bên.

Tuy vậy, có những vụ việc để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người cán bộ thi hành án không phải vì mức độ phức tạp về pháp lý, mà vì những tình huống éo le của cuộc sống, những ánh mắt, giọng nói khiến lòng người chùng xuống. Một trong số đó là vụ cưỡng chế giao nhà cho người trúng đấu giá tài sản tại một xã thuộc huyện ngoại thành.

Nước mắt và lòng người trong một buổi cưỡng chế

Theo quyết định đã có hiệu lực pháp luật, cơ quan thi hành án tiến hành cưỡng chế buộc người phải thi hành án giao nhà cho người trúng đấu giá tài sản đã được thế chấp để bảo đảm khoản vay tại ngân hàng.

Tuy nhiên, gia đình người phải thi hành án, gồm hai vợ chồng và cha mẹ già gần trăm tuổi, không phối hợp thực hiện việc giao tài sản dù đã được thông báo hợp lệ.

Dân vận khéo đòi hỏi phải áp dụng trong suốt quá trình thi hành án dân sự ( Ảnh minh họa)

Trong buổi cưỡng chế, người chồng vắng mặt, còn người vợ kiên quyết không dọn đồ đạc ra khỏi nhà. Hai cụ già gần 90 tuổi rơm rớm nước mắt, không cản trở nhưng ánh nhìn đau đáu của các cụ như chạm đến tận đáy lòng những người thi hành công vụ.

Một trong hai cụ thốt lên trong nghẹn ngào: “Tôi đã gần trời xa đất, mong các anh để cho gia đình tôi bình yên...”.

Trước tình cảnh ấy, chị Thương không kìm được nước mắt. Trong phút giây chênh vênh giữa lý và tình, người Chấp hành viên ấy đã chọn cách lùi lại một bước để tiến xa hơn: dành thêm thời gian lắng nghe, chia sẻ, động viên, và từng bước tháo gỡ tâm lý cho những người phải thi hành án.

Chị ngồi xuống bên hai cụ già, nhẹ nhàng hỏi chuyện sức khỏe, bữa ăn, thói quen sinh hoạt. Qua câu chuyện đời thường ấy, hai cụ dần mở lòng, ánh mắt từ lo âu chuyển sang tin tưởng. Chị tiếp tục trấn an: “Chúng cháu sẽ hỗ trợ tìm nhà thuê tạm để ông bà và gia đình có chỗ ở ổn định, mong ông bà phối hợp để vụ việc sớm kết thúc nhẹ nhàng...”.

Dân vận không chỉ là lời nói – đó là cả một quá trình kiên trì và thấu cảm

Sau khi thuyết phục được hai cụ, chị Thương lại tìm đến anh trai người phải thi hành án, nhờ ông vào khuyên nhủ người em dâu. Sau một hồi trò chuyện, người anh trai đồng ý.

Nhưng chị chưa dừng lại ở đó. Biết rằng người vợ vẫn còn tâm lý phản kháng, chị tiếp tục tìm gặp hai người phụ nữ hàng xóm có quan hệ thân thiết với chị này. Chị không giấu giếm điều gì, nói thẳng: nếu không nhận lại tài sản, cơ quan thi hành án buộc phải lập biên bản, di dời và lưu kho tài sản theo đúng quy định. Và chị tha thiết mong họ cùng tham gia vận động, hỗ trợ.

Sau gần nửa ngày kiên trì, phối hợp với chính quyền địa phương, các hội đoàn thể và người thân, người phải thi hành án cuối cùng đã đồng ý nhận lại toàn bộ tài sản, chuyển ra khỏi nhà và giao tài sản cho người mua trúng đấu giá. Nhờ vậy, vụ cưỡng chế diễn ra an toàn, đúng quy định và đặc biệt nhận được sự đồng thuận cao của nhân dân trong khu vực.

Chị Phạm Thị Thương cho biết: “Tôi luôn tâm niệm rằng, dù làm việc gì, nhất là trong ngành thi hành án dân sự, thì ngoài việc đảm bảo đúng quy định pháp luật, cần có một tinh thần trách nhiệm cao, sự công tâm và đặc biệt là tính nhân văn trong cách ứng xử với người dân. Một vụ cưỡng chế không chỉ cần lực lượng chức năng, mà còn cần rất nhiều sự lắng nghe, thấu cảm và sẻ chia. Có như vậy, việc cưỡng chế mới diễn ra trong trật tự, bình ổn và được nhân dân đồng tình ủng hộ”.

19 năm trong nghề, chị Thương đã đi qua không ít chặng đường gian nan. Có lúc tưởng như mọi nỗ lực đều bị từ chối, mọi lý lẽ bị bác bỏ, nhưng chính trong những khoảnh khắc nghẹt thở đó, bằng sự kiên nhẫn, mềm mỏng, và cái tâm trong sáng của người cán bộ thi hành án, chị đã từng bước gỡ rối thành công nhiều vụ việc tưởng chừng bế tắc.

Câu chuyện về buổi cưỡng chế ấy không chỉ là một ghi chép nghiệp vụ, mà còn là bài học thực tiễn sâu sắc về công tác dân vận trong thi hành án dân sự, nơi mà sự nghiêm minh của pháp luật không tách rời khỏi những rung động đời thường và lòng nhân ái. Thi hành án không chỉ là “thi hành” quy định, mà còn là “thi hành” sự tin tưởng của nhân dân vào công lý.

Lê Hanh