Dân bản xây biệt thự, mua xe hơi nhờ cây quế

Nhà nhà trồng quế

Đến thôn Bản Tát, xã Châu Quế Hạ, huyện Văn Yên, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi thấy nhiều ngôi nhà khang trang, thiết kế đẹp mắt, hiện đại thấp thoáng dưới những đồi cây, rừng quế.

Những ngôi nhà tiền tỷ được xây dựng lên nhờ trồng quế.

Gia đình ông Hoàng Văn On (sinh năm 1968) là một trong nhiều hộ dân của thôn Bản Tát có căn nhà như vậy. "Gia đình tôi thoát nghèo từ hơn chục năm trước rồi. Năm 2019, tôi xây được căn biệt thự trị giá hơn 2,2 tỷ đồng, sau đó mua xe ô tô 1,4 tỷ đồng. Tất cả là từ hơn 20ha đất trồng cây quế đấy", ông On hồ hởi chia sẻ.

Ông Bàn Tòn Sơn, Bí thư Đảng ủy xã Châu Quế Hạ vừa đưa chúng tôi đi tìm hiểu thực tế, vừa phấn khởi cho biết: Nhờ cây quế mà đời sống của bà con thay đổi rõ rệt, nhiều hộ đã vươn lên thoát nghèo, không ít hộ được xếp vào diện khá giả, giàu có. Đến nay, tỷ lệ nghèo đa chiều của xã giảm còn 12,2%; thu nhập bình quân đầu người đạt gần 46,6 triệu đồng/người/năm.

Xã Châu Quế Hạ có tổng diện tích hơn 8.700ha thì có đến hơn 6.000ha trồng cây quế; toàn xã có gần 2.200 hộ dân thì cũng có chừng ấy hộ trồng quế, đúng như câu nói cửa miệng: "Ở Châu Quế Hạ nhà nhà trồng quế".

Theo ông Nguyễn Đình Đăng, Phó chủ tịch UBND xã Châu Quế Hạ, những năm gần đây, giá quế khô dao động khoảng 45-50 triệu đồng/tấn, có những gia đình trên địa bàn xã thu hoạch trên dưới 20 tấn/năm, thu nhập khoảng 1 tỷ đồng; nhiều hộ thu hoạch trung bình 5-7 tấn/năm, thu nhập chừng 300 triệu đồng, hộ ít cũng thu được hàng trăm triệu đồng mỗi năm từ cây quế.

"Cây quế thực sự trở thành loại cây kinh tế chủ lực, thu nhập từ cây quế trở thành nguồn thu chính của cả xã", ông Đăng cho hay.

Hợp khí hậu, thổ nhưỡng

Rời huyện Văn Yên chúng tôi xuôi dọc theo tỉnh lộ 163 về đến xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên.

Người dân Yên Bái chăm sóc đồi quế trị giá tiền tỷ.

Ông Lộc Văn Kích, ở thôn Đồng Cát cho biết, nhiều hộ dân trong thôn đã trồng quế từ hơn 20 năm nay. Hiện nay, riêng gia đình ông có hơn 7ha đất đồi trồng quế.

"Cây quế trồng ban đầu chỉ phải bỏ tiền mua cây giống, trong 3, 4 năm đầu tiên, chỉ mất công làm cỏ. Từ năm thứ 5 trở đi sẽ tỉa thưa, bắt đầu có thu nhập từ bán vỏ, thân và lá. Bình quân mỗi năm, gia đình tôi thu được khoảng hơn 100 triệu đồng. Khi quế đủ 15 năm tuổi trở lên có thể bóc trắng", ông Kích kể.

Do hợp với khí hậu, thổ nhưỡng, lại dễ trồng, dễ chăm sóc nên cây quế ở Kiên Thành luôn sinh trưởng, phát triển tốt, hàm lượng tinh dầu cao. Trước đây, quế được trồng rải rác, nhỏ lẻ theo từng cụm nhưng sau này được quy hoạch và trồng tập trung để tạo thành vùng nguyên liệu.

Đến nay, diện tích quế ở Kiên Thành đã tăng lên gần 2.800ha. Một số thôn có diện tích lớn như: Đồng Song 545ha, Đồng Cát trên 456ha, Khe Rộng 302ha, Kiên Lao, 258ha, Đồng Phay 325ha, An Thịnh 377ha, Đồng Ruộng 54ha.

Để đảm bảo đủ quế nguyên liệu khai thác gối đầu, mỗi năm, người dân trong xã lại trồng mới khoảng 30ha và trồng lại gần 100ha sau quá trình khai thác.

Trung bình mỗi năm, người dân trong xã thu hoạch trên 3.000 tấn vỏ quế tươi và trên 6.000 tấn cành lá cùng khối lượng lớn gỗ quế, mang lại thu nhập gần 100 tỷ đồng. Năm 2024, ước tính thu nhập của người dân trong xã từ quế đạt trên 60 tỷ đồng từ vỏ cây quế, 10 tỷ đồng từ thân cây quế.

Tăng diện tích trồng quế hữu cơ

Để bà con yên tâm phát triển nghề trồng quế, chính quyền xã Kiên Thành đã đứng ra làm đại diện liên kết tiêu thụ các sản phẩm với nhiều cơ sở sản xuất trên địa bàn. Hiện nay, trên địa bàn xã có 1 hợp tác xã, 2 tổ hợp tác và hơn 10 điểm thu mua vỏ quế để sơ chế và bán lại cho thương lái. Ngoài ra, còn có hàng chục cơ sở thu mua cành lá và thân cây về chế biến.

Phong trào sản xuất quế hữu cơ ngày càng lan tỏa ở Kiên Thành.

Anh Lý Sinh Thắng, chủ cơ sở thu mua sơ chế quế vỏ ở xã Kiên Thành cho biết: "Năm 2019, gia đình tôi mở cơ sở thu mua sản phẩm quế vỏ cho người dân, sau khi sơ chế, phơi khô thì bán cho các thương lái. Trung bình mỗi ngày, cơ sở tôi thu mua và sơ chế từ 2-3 tấn quế vỏ của bà con".

Nhận thức được nguồn lợi cây quế mang lại, thời gian qua, xã Kiên Thành phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng huyện Trấn Yên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật trồng quế sạch và sản xuất quế hữu cơ.

Phong trào sản xuất quế hữu cơ cũng đang ngày càng lan tỏa, đến nay, ở Kiên Thành đã phát triển được hơn 1.300ha quế hữu cơ, chiếm khoảng hơn 40% diện tích.

Ông Dương Kim Hùng, Chủ tịch UBND xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái cho biết, để đẩy mạnh sản xuất quế hữu cơ, địa phương đã phối hợp với các công ty, đơn vị có chuyên môn mở các lớp tập huấn, giám sát quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch của các hộ trong vùng nguyên liệu, thường xuyên lấy mẫu để kiểm tra kịp thời phát hiện các chỉ số chất lượng.

Hà Thắng