Dấn ấn Tổng cục Quản lý thị trường qua hơn 6 năm hoạt động theo mô hình ngành dọc

Trước khi bước vào hành trình mới, Tổng cục Quản lý thị trường đã để lại nhiều dấu ấn trong hoạt động kiểm tra, kiểm soát, góp phần nâng cao vị thế, vai trò, hình ảnh của lực lượng QLTT trong mắt người dân, doanh nghiệp và xã hội; là một trong những lực lượng chủ công trong công tác đấu tranh phòng, chống và xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại ở thị trường nội địa.

06 nhóm mục tiêu ưu tiên triển khai khi Tổng cục Quản lý thị trường hoạt động theo mô hình ngành dọc

Ngày 10/8/2018, Quyết định số 34/2018/QĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ ký, có hiệu lực thi hành từ 12/10/2018 là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời của Tổng cục Quản lý thị trường - tổ chức ngành dọc, thống nhất từ trung ương đến địa phương, được kế thừa và phát triển từ tổ chức QLTT qua hơn 60 năm đồng hành cùng đất nước.

Bắt tay vào công việc với mô hình mới, Tổng cục đã đề ra 06 nhóm mục tiêu ưu tiên triển khai, gồm: Ổn định - kiện toàn tổ chức; Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ; Xây dựng, hoàn thiện hạ tầng pháp lý; Đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát thị trường; Ứng dụng công nghệ thông tin; Thông tin - truyền thông.

Trong những ngày đầu hoạt động theo mô hình ngành dọc, Tổng cục Quản lý thị trường đã thực hiện tinh giản bộ máy. Từ 681 đội QLTT thuộc 63 Chi cục QLTT, đã cắt giảm xuống còn 376 Đội, giảm 45%. Việc tinh giản không làm giảm đi vai trò chủ công trong chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, mà còn tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác điều hành, quản lý.

Trong 6 năm qua Tổng cục Quản lý thị trường đã để lại nhiều dấu ấn trong hoạt động kiểm tra, kiểm soát

Song song với việc tinh giản biên chế, công tác đào tạo, bồi dưỡng và quản lý, sử dụng công chức QLTT được Tổng cục quan tâm và xác định là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Trong những năm qua, Tổng cục đã tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho gần 10.000 lượt công chức QLTT về lý luận chính trị, quản lý hành chính nhà nước; bồi dưỡng nghiệp vụ lãnh đạo cấp Vụ, Phòng; nghiệp vụ kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính và thanh tra chuyên ngành.

Cùng với việc xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý, Tổng cục đã chú trọng đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, điều kiện làm việc cho công chức, người lao động toàn lực lượng. Trong giai đoạn qua, Tổng cục đã đầu tư xây mới 34 trụ sở cấp Cục và Đội QLTT khang trang, hiện đại và 8 trụ sở cấp Cục đang bước vào giai đoạn chuẩn bị đầu tư, triển khai dự án; cải tạo sửa chữa 194 công trình cấp Cục, Đội đã xuống cấp, hư hỏng.

Đến nay, lực lượng QLTT cả nước được bổ sung, thay thế các xe ô tô cũ, không đảm bảo lưu hành bằng những xe ô tô mới hiện đại, đáp ứng yêu cầu hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường. Trong 6 năm từ ngày thành lập, Tổng cục đã được trang bị 159 xe ô tô các loại (trong đó 116 xe bán tải, 27 xe 7 chỗ, 16 xe 16 chỗ), dự kiến năm 2025 tiếp tục được trang bị thêm 50 xe ô tô nữa. Như vậy, đến nay hầu hết các Đội QLTT đều có xe riêng để phục vụ hoạt động công vụ;

Hằng năm, mỗi công chức đều được trang bị máy tính để phục vụ hoạt động công vụ; trong 6 năm, Tổng cục đã được trang bị 4.372 máy tính; cơ quan, đơn vị có 1.865 máy in và các loại máy photo, scan, camera giám sát kho hàng, hệ thống thiết bị phòng họp trực tuyến; công chức được trang bị đầy đủ trang phục ngành theo quy định; đồng thời được trang cấp rất nhiều thiết bị chuyên dùng để công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường được hiệu quả như máy tính xách tay chống va đập, ống nhòm, máy quay phim, bộ đàm, cano,…

Lần đầu tiên có trường Đại học đào tạo chính quy chuyên ngành QLTT

Đặc biệt, để xây dựng lực lượng chính quy, Tổng cục Quản lý thị trường đã phối hợp cùng Trường Đại học Kinh tế quốc dân ký Thỏa thuận hợp tác đào tạo cử nhân ngành Quản lý thị trường với mục tiêu đào tạo lên một lực lượng công chức Quản lý thị trường mạnh về trình độ chuyên môn, am hiểu về chính sách pháp luật, có kỹ năng nghề nghiệp, khắc phục những hạn chế và yếu kém trong hoạt động công vụ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mà Đảng, Chính phủ và Nhân dân giao phó. Sau hơn 60 năm hình thành và phát triển, lực lượng QLTT đã được đào tạo chính quy ở mức độ đại học.

Tổng cục Quản lý thị trường đã phối hợp cùng Trường Đại học Kinh tế quốc dân ký Thỏa thuận hợp tác đào tạo cử nhân ngành Quản lý thị trường

Thay đổi trang phục ngành sau hơn 60 năm hình thành và phát triển

Một trong những dấu ấn khi bắt đầu hoạt động theo mô hình ngành dọc đó là việc thay đổi trang phục ngành.

Ngày 03/7/2021, toàn lực lượng QLTT đã khoác lên mình bộ sắc phục mới màu xanh dương thay cho bộ trang phục cũ đã song hành cùng lực lượng trong 60 năm hình thành và phát triển. Trang phục mới trẻ trung, năng động, hiện đại đã tạo ra nguồn cảm hứng mới cho toàn lực lượng; biểu tượng cho sự tin tưởng, sức mạnh, sự uy nghiêm của cơ quan thực thi.

Lực lượng QLTT thay đổi trang phục ngành sau hơn 60 năm hình thành và phát triển

Chuyển biến tích cực trong công tác kiểm tra kiểm soát thị trường

Có thể khẳng định, qua hơn 06 năm hoạt động theo mô hình ngành dọc, công tác kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng QLTT đã có nhiều chuyển biến tích cực, rõ rệt, hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm được thực hiện tập trung, xuyên suốt, thống nhất trên cả nước; tình trạng manh mún, cắt khúc, thiếu đồng bộ trong công tác đấu tranh phòng, chống và xử lý vi phạm được khắc phục. Nhiều vụ việc phức tạp, có quy mô lớn, có tính chất liên tỉnh đã được chỉ đạo, phát hiện, ngăn chặn kịp thời góp phần tích cực bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Nhiều vụ việc đã mang lại tiếng vang lớn đối với người dân và xã hội như: xử lý tổng kho buôn lậu hơn 10.000m2 tại thành phố Lào Cai; phối hợp thu giữ 36.000 viên hồng phiến và ma túy tổng hợp tại Hà Tĩnh; kiểm tra xưởng sản xuất 2.000m2 sản xuất khẩu trang và gia công găng tay cao su có dấu hiệu đã qua sử dụng tại Hòa Bình; tổ chức kiểm tra, xử lý các điểm nóng và kinh doanh hàng giả, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Trung tâm thương mại Sài Gòn Square, chợ Bến Thành (TP Hồ Chí Minh), chợ Ninh Hiệp - huyện Gia Lâm, quận Hoàn Kiếm (thành phố Hà Nội).

Lực lượng QLTT kiểm tra các điểm nóng về kinh doanh hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ

Nhiều vụ việc điển hình vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại tại các địa phương như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Lạng Sơn, Quảng Ninh, An Giang, Bình Dương, Hà Tĩnh, Thanh Hóa... đã được lực lượng QLTT phát hiện, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Nhiều vụ việc lớn, phức tạp đã được lực lượng QLTT và lực lượng Công an phối hợp kiểm tra, xử lý nghiêm như: tấn công, triệt phá kho hàng với hàng chục nghìn túi, ví giả mạo nhãn hiệu tại Nam Định; kiểm tra, xử lý 08 kho hàng, cơ sở kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ tại Tp. Hà Nội, Hưng Yên, tạm giữ khoảng 40 tấn hàng là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang, hàng gia dụng và rượu. Trong giai đoạn dịch bệnh, lực lượng QLTT đã phát hiện xe ô tô được cấp giấy phép “luồng xanh” vận chuyển hàng hóa vi phạm tại Hà Nội và vụ việc phát hiện 17.000 khẩu trang giả nhãn hiệu 3M tại Hà Nội; thu giữ gần 90.000 sản phẩm vật tư y tế, 65.000 viên thuốc trị cảm có dấu hiệu nhập lậu….

Chủ động bảo vệ người tiêu dùng trên thương mại điện tử

Một trong những lĩnh vực mang lại dấu ấn cho công tác quản lý thị trường thời gian qua đó là việc chủ động kiểm tra, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm trên lĩnh vực TMĐT. Trong bối cảnh gia tăng các vấn đề về hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử, Tổng cục đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan triển khai Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025.

Tổng cục QLTT tổ chức các Hội nghị Tập huấn phòng chống hàng giả trong TMĐT tại Việt Nam

Điều đáng chú ý, hoạt động QLTT đã thể hiện không có vùng cấm trong đấu tranh chống hàng giả, khi đấu tranh trực diện vào những người nổi tiếng, các Tiktoker kinh doanh hàng giả, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ như vụ kiểm tra kho hàng của Tiktoker Mai Ly, Kiểm tra địa điểm kinh doanh, livestream sản phẩm thuộc Công ty Cổ phần Tập đoàn Zenpali của Tiktoker Phan Thủy Tiên tại Hà Nội, thu giữ hàng chục nghìn sản phẩm vi phạm; hay việc kiểm tra các kho hàng không rõ nguồn gốc bán chủ yếu trên livestream tại TP. Tuyên Quang, TP. Thanh Hóa, tỉnh Cà Mau và nhiều tỉnh thành khác.

Lực lượng QLTT kiểm tra địa điểm kinh doanh, livestream sản phẩm thuộc Công ty Cổ phần Tập đoàn Zenpali của Tiktoker Phan Thủy Tiên tại Hà Nội

Song song với TMĐT, lĩnh vực hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ, an toàn thực phẩm, kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, kinh doanh hàng hóa nhập lậu, vi vi phạm về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, nhãn hàng hóa, mã số mã vạch … vẫn tiếp tục được chủ động triển khai và đạt được những kết quả ấn tượng.

Công tác thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ nâng cao một bước về chất lượng

Bên cạnh hoạt động kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính, công tác thanh tra chuyên ngành của lực lượng QLTT được nâng cao một bước về chất lượng. Trong giai đoạn từ 2018 - nay, Tổng cục QLTT đã tiến hành 1.162 cuộc thanh tra chuyên ngành; phát hiện, xử lý vi phạm hành chính đối với 527 tổ chức, cá nhân; xử phạt vi phạm hành chính trên 28,2 tỷ đồng.

Cùng với công tác thanh tra chuyên ngành, Công tác kiểm tra nội bộ cũng được Tổng cục đặc biệt quan tâm, là một trong những biện pháp nhằm xây dựng lực lượng QLTT trong sạch, vững mạnh. và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong thực thi công vụ. Chính vì vậy, từ năm 2020 đến năm 2024, lực lượng QLTT đã thực hiện kiểm tra và ban hành kết luận trên 1.800 cuộc/gần 1.600 đơn vị được; số công chức có vi phạm là hơn 1.100 lượt, kiến nghị xử lý kỷ luật 83 công chức.

Ứng dụng công nghệ thông tin - Tạo đột phá trong chỉ đạo, quản lý

Một trong những dấu ấn đậm nét của Tổng cục trong những năm qua đó là việc ứng dụng Công nghệ thông tin vào chỉ đạo điều hành và hoạt động công vụ. 100% văn bản đi đến của Tổng cục QLTT được thực hiện trên môi trường điện tử; các hệ thống thư điện tử công vụ, phần mềm kế toán, quản lý cán bộ, thi đua khen thưởng đều được thực hiện trên môi trường online. Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đã tạo sự đột phá trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của Tổng cục, đảm bảo nhanh chóng, hiệu quả, kịp thời.

Lực lượng QLTT trở thành lá cờ đầu trong công cuộc “Chuyển đổi số” của ngành Công Thương.

Nhờ làm tốt công tác ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông, lực lượng QLTT trở thành lá cờ đầu trong công cuộc “Chuyển đổi số” của ngành Công Thương.

Chú trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng

Song song với việc kiểm tra, Tổng cục chú trọng đến việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng. Tất cả các vụ kiểm tra trên địa bàn cả nước đều được đăng tải công khai trên các Kênh thông tin truyền thông của Tổng cục QLTT trên website cũng như mạng xã hội để người dân nắm bắt và phòng tránh. Theo đó, kể từ năm 2018 đến nay, các Kênh thông tin truyền thông của Tổng cục đã đăng tải gần 30.000 tin, bài, video nổi bật về hoạt động kiểm tra kiểm soát thị trường.

Trong 06 năm qua, Phòng trưng bày của Tổng cục quản lý thị trường đã đón tiếp hàng nghìn lượt khách tới tham quan, tìm hiểu sản phẩm, được người tiêu dùng đánh giá cao.

Tổng cục cũng mở Phòng trưng bày hàng thật, hàng giả, giúp người dân nhận diện và so sánh hàng thật - hàng giả trên thị trường từ đó trang bị thêm những kiến thức cho bản thân và gia đình. Trong 06 năm qua, Phòng trưng bày của Tổng cục đã đón tiếp hàng nghìn lượt khách tới tham quan, tìm hiểu sản phẩm, được người tiêu dùng đánh giá cao.

Đẩy mạnh công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế

Trong hơn 06 năm qua, Tổng cục đã triển khai ký kết nhiều Biên bản ghi nhớ với cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng trong và ngoài nước nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng nhập lậu, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng nhập lậu.

Tổng cục Quản lý thị trường hội đàm với Đoàn công tác của Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc

Điển hình là thỏa thuận hợp tác với các đơn vị như: Tổng cục Quản lý giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc; Văn phòng sáng chế Nhật Bản; Bộ Kinh tế, thương mại và Công nghiệp Nhật Bản; Bộ Công Thương Lào; Diễn đàn bảo vệ sở hữu trí tuệ quốc tế (Nhật Bản); và nhiều DN lớn của Mỹ, Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản. Việc triển khai ký kết đã đạt được nhiều thành quả tích cực trong công tác chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng tại thị trường Việt Nam.

Duy trì và đẩy mạnh các hoạt động an sinh xã hội

Song song với hoạt động chuyên môn, Tổng cục cũng duy trì và đẩy mạnh các hoạt động an sinh xã hội. Tổng cục QLTT đã đưa chương trình Hiến máu trở thành hoạt động thường niên trong lực lượng. Trong giai đoạn từ năm 2020-2024, lực lượng QLTT đã đóng góp gần 1,3 triệu ml máu vào ngân hàng máu quốc gia.

Trong năm 2020, 2021, lực lượng QLTT đã thể hiện vai trò tiên phong trong trận chiến chống đại dịch Covid-19 khi vừa kiểm tra, kiểm soát thị trường, vừa tham gia túc trực để điều phối các mặt hàng phòng chống dịch tới tay người tiêu dùng với mức giá hợp lý. Lực lượng QLTT cũng là cơ quan đầu tiên đưa ra cảnh báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về nạn thu gom khẩu trang, găng tay y tế đã qua sử dụng để tái chế, bán ra thị trường.

Tổng cục QLTT duy trì và đẩy mạnh các hoạt động an sinh xã hội

Năm 2024, cơn bão Yagi đã gây hậu quả nghiêm trọng cho các tỉnh phía Bắc, phát huy tinh thần tương thân tương ái, Tổng cục Quản lý thị trường, đã quyên góp được hơn 2,3 tỷ đồng ủng hộ bà con chịu ảnh hưởng nặng nề từ cơn bão số 3 và hoàn lưu sau bão Yagi. Trong đó, có hơn 1,8 tỷ đồng tiền mặt và 460 triệu đồng tiền hiện vật.

Bước sang giai đoạn mới, lực lượng QLTT tiếp tục quyết tâm giữ vững thành quả trong xây dựng và phát triển đã được bồi đắp hơn 68 năm qua, không ngừng nỗ lực để thể hiện vai trò là lực lượng chủ công trên mặt trận kiểm tra, kiểm soát thị trường, phòng và chống các hành vi gian lận thương mại, ổn định thị trường, bảo vệ nhà sản xuất trong và ngoài nước, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; góp phần thực hiện thành công mục tiêu phát triển

Nguyên Vỵ