Đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính (Bài cuối)

Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được xây dựng tập trung, thống nhất tại Cục Hồ sơ nghiệp vụ

Để phù hợp với chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và đáp ứng nhu cầu hiện nay của các cơ quan nhà nước về việc cần biết thông tin lý lịch tư pháp, dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung mục đích quản lý lý lịch tư pháp là “Hỗ trợ công tác quản lý nhân sự, hoạt động giải quyết thủ tục hành chính có quy định cần biết thông tin lý lịch tư pháp của cá nhân” và bổ sung cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một trong các cơ quan có quyền yêu cầu cung cấp thông tin lý lịch tư pháp.

Cán bộ Cục Hồ sơ nghiệp vụ trao đổi nghiệp vụ liên quan đến công tác cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Trước những hạn chế của mô hình Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp hai cấp phân tán, không tập trung trong thời gian qua và bối cảnh tình hình mới hiện nay với những đòi hỏi cao hơn trong quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin phù hợp hơn với xu thế chung của quốc tế, dự thảo luật quy định Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được xây dựng tập trung, thống nhất tại Cục Hồ sơ nghiệp vụ, Bộ Công an.

Dự thảo luật cũng đã sửa đổi quy định về trách nhiệm của Cục Hồ sơ nghiệp vụ, Bộ Công an trong quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, trách nhiệm của Công an cấp tỉnh trong xây dựng, làm giàu Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.

Cụ thể, Cục Hồ sơ nghiệp vụ có nhiệm vụ xây dựng, quản lý, khai thác và bảo vệ Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp trong phạm vi cả nước; hướng dẫn việc xây dựng, sử dụng, khai thác và bảo vệ Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; tiếp nhận, cập nhật, xử lý thông tin lý lịch tư pháp do cơ quan, tổ chức có liên quan cung cấp theo quy định tại luật này; lập lý lịch tư pháp, cấp phiếu lý lịch tư pháp theo thẩm quyền; thực hiện chế độ thống kê, báo cáo về việc quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp trong phạm vi cả nước.

Nhiệm vụ của Công an cấp tỉnh trong tiếp nhận, cập nhật, khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp bao gồm: Khai thác, sử dụng và bảo vệ Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp theo chức năng, nhiệm vụ được giao; tiếp nhận, cập nhật, xử lý thông tin lý lịch tư pháp do các cơ quan, tổ chức có liên quan cung cấp theo quy định tại luật này; lập lý lịch tư pháp, cấp phiếu lý lịch tư pháp theo thẩm quyền; thực hiện chế độ thống kê, báo cáo về việc tiếp nhận, cập nhật, khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp tại địa phương.

Để khắc phục tình trạng lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2 trong thời gian vừa qua mà vẫn đáp ứng nhu cầu thiết thực của người dân muốn biết về thông tin lý lịch tư pháp của mình, dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung quy định về việc sử dụng phiếu lý lịch tư pháp phải được sự đồng ý của người được cấp phiếu lý lịch tư pháp theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Dự thảo luật cũng đã bổ sung các quy định để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cập nhật các quy định mới của các văn bản pháp luật mới được ban hành. Trên cơ sở rà soát, dự thảo Luật đã bổ sung một số văn bản, quyết định là nguồn thông tin lý lịch tư pháp như: Quyết định tổng hợp hình phạt, quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện, quyết định bác đơn xin xóa án tích, quyết định trả tự do cho bị cáo vào nguồn thông tin lý lịch tư pháp, giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện...

Nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, dự thảo luật bổ sung quy định về việc Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cơ sở dữ liệu khác có liên quan; bổ sung các quy định cụ thể về các tiêu chuẩn của Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.

Để bảo đảm thực hiện chế định về đương nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự, dự thảo luật đã bổ sung quy định về nhiệm vụ của cơ quan tòa án, viện kiểm sát, cơ quan điều tra trong việc cung cấp thông tin về hành vi phạm tội mới như quyết định khởi tố bị can, quyết định đình chỉ điều tra bị can, quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can, bị cáo... cho Cục Hồ sơ nghiệp vụ Bộ Công an, Công an cấp tỉnh để phục vụ việc rà soát, cập nhật thông tin trong trường hợp người bị kết án được xóa án tích.

Giảm thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp xuống còn 5 ngày

Nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm dân chủ, công khai minh bạch, chuyên nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân có yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp, dự thảo luật đã cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến cấp phiếu lý lịch tư pháp; cắt giảm thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp xuống còn 5 ngày (theo quy định hiện nay là 10 ngày). Trường hợp người được cấp phiếu lý lịch tư pháp là công dân Việt Nam đã cư trú ở nhiều nơi hoặc có thời gian cư trú ở nước ngoài, người nước ngoài, trường hợp đã bị kết án thì thời hạn không quá 15 ngày.

Dự thảo luật bổ sung quy định về không phân biệt địa giới hành chính trong giải quyết thủ tục hành chính cấp phiếu lý lịch tư pháp, theo đó cá nhân có quyền nộp hồ sơ yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp trực tiếp tại bất kì Công an cấp tỉnh hoặc Công an cấp xã gần nhất thuận lợi nhất cho người dân. Đồng thời, bổ sung quy định về phiếu lý lịch tư pháp điện tử để phù hợp với quy định hiện hành về giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, đáp ứng yêu cầu phát triển Chính phủ số, xã hội số hiện nay; bổ sung quy định về hồ sơ, thủ tục và thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp cho người chưa đủ 14 tuổi.

Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp. Trong công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, Cục Hồ sơ nghiệp vụ là cơ quan có nhiệm vụ xây dựng, quản lý, khai thác và bảo vệ Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp trong phạm vi cả nước và Công an cấp tỉnh có nhiệm vụ xây dựng, khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Trong công tác cấp phiếu lý lịch tư pháp. Cục Hồ sơ nghiệp vụ và Công an cấp tỉnh có thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp theo đối tượng được quy định cụ thể tại dự thảo Luật. Để tăng cường phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công dân trong giải quyết thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp, dự thảo luật đã bổ sung quy định về việc phân cấp cho Công an cấp xã trong việc tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực lý lịch tư pháp đối với trường hợp công dân nộp và nhận kết quả trực tiếp.

Nguyễn Hương