Đảm bảo thị trường điện cạnh tranh, hoạt động hiệu quả, minh bạch

Chiều 5/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thảo góp ý Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải dự Hội thảo.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: quochoi.vn

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nêu rõ: Với mục đích thu thập thêm thông tin, ý kiến chuyên gia, các Bộ, ngành hữu quan để phục vụ việc nghiên cứu, xây dựng Báo cáo thẩm tra sơ bộ Dự án Luật Điện lực (sửa đổi), Hội thảo tập trung trao đổi, thảo luận một số vấn đề liên quan như: Sự cần thiết của việc sửa đổi Luật Điện lực; sự phù hợp với quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng; tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; quy hoạch và đầu tư phát triển điện lực nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho đất nước; Phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới; hoàn thiện các quy định về điều kiện hoạt động điện lực và việc cấp, sửa đổi, bổ sung, cấp lại, gia hạn và thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực.

Quản lý hoạt động mua bán điện theo hướng thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh minh bạch, công bằng, hiệu quả và giá điện theo cơ chế thị trường; quản lý, vận hành hệ thống điện, chú trọng khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, tăng cường thực hiện giải pháp quản lý nhu cầu điện và điều chỉnh phụ tải điện; an toàn sử dụng điện sau công tơ và bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy điện trong giai đoạn xây dựng và vận hành công trình thủy điện…

Trong khuôn khổ Hội thảo, các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học cho rằng, Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi) đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về đổi mới cơ chế, chính sách nhằm xây dựng thị trường điện, năng lượng đồng bộ, cạnh tranh, minh bạch, đa dạng hóa hình thức sở hữu và phương thức kinh doanh; áp dụng giá thị trường với các loại hình năng lượng; thúc đẩy đầu tư, khai thác điện gió, điện mặt trời và các dạng năng lượng tái tạo khác; luật hóa việc điều hành giá điện…

Tại Điều 51, Dự thảo Luật đã xác định các đối tượng tham gia thị trường điện cạnh tranh gồm: Đơn vị phát điện, đơn vị truyền tải điện, đơn vị phân phối điện, đơn vị bán buôn điện, bán lẻ điện, đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia, đơn vị điều hành giao dịch thị trường điện lực, khách hàng sử dụng điện.

Về nội dung này, có ý kiến đề nghị, để thị trường điện cạnh tranh hoạt động hiệu quả, minh bạch, hạn chế tình trạng độc quyền trong ngành điện, bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên tham gia thị trường, Dự thảo Luật cần có quy định về tính độc lập trong hoạt động của các đối tượng tham gia thị trường điện cạnh tranh, tránh tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định để bảo vệ quyền lợi của người sử dụng điện.

Các chuyên gia, nhà khoa học tham dự Hội thảo. Ảnh: quochoi.vn

Một số đại biểu đề nghị Ban soạn thảo Dự án Luật nghiên cứu bổ sung quy định về nguyên tắc hoạt động, biện pháp khẩn cấp điều hành thị trường trong trường hợp có những yếu tố bất lợi ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của thị trường như khi thiếu điện cục bộ hoặc thiếu điện trong toàn hệ thống điện quốc gia do yếu tố thiên tai, chiến tranh, các yếu tố biến đổi khí hậu, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của nguồn điện; trong trường hợp nguồn phát điện, hệ thống truyền tải điện xảy ra sự cố, hư hỏng diện rộng không có khả năng khắc phục nhanh chóng, phải ngừng hoạt động để sửa chữa dài ngày dẫn đến thiếu hụt công suất, điện năng nghiêm trọng.

Các ý kiến cho rằng, khi xảy ra các vấn đề trên thì đơn vị điều hành giao dịch thị trường điện lực và đơn vị quản lý vận hành hệ thống điện quốc gia phải có trách nhiệm dự báo sớm mức độ và thời gian ảnh hưởng để báo cáo Bộ Công Thương hoặc Chính phủ quyết định kích hoạt những biện pháp khẩn cấp để kịp thời ổn định thị trường điện lực cạnh tranh.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá, các ý kiến phát biểu đều rất xác đáng, tâm huyết, trách nhiệm. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường khẩn trương tổng hợp các ý kiến phát biểu để xây dựng Báo cáo thẩm tra sơ bộ trên tinh thần thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng. Đặc biệt là Nghị quyết 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật; bảo đảm chất lượng của dự thảo Luật, tính khả thi của các quy định.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra phân tích, đánh giá kỹ những vấn đề còn khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Luật Điện lực hiện hành, những vấn đề mới, đặc biệt phải kế thừa kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội… bảo đảm khi trình Quốc hội ban hành được một đạo luật tốt, chất lượng, khả thi.

Đ. KHOA