Đảm bảo an toàn cho chăn nuôi nông hộ

Cơ sở chăn nuôi nhỏ quy mô nông hộ còn chiếm tỷ trọng cao (trên 78%)

Chăn nuôi nhỏ lẻ gặp khó

Trong tháng 7 và tháng 8 vừa qua, bệnh dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra ở 43 hộ dân tại 25 thôn, tổ dân phố của 12 xã, phường trên địa bàn thành phố, với tổng số lợn mắc bệnh và tiêu hủy là 510 con, trọng lượng hơn 31.921kg.

Tại địa bàn thôn 9, xã Nam Đông, nơi được ghi nhận cho kết quả dương tính bệnh dịch tả lợn châu Phi đầu tiên vào cuối tháng 7/2025, có số hộ chăn nuôi bị thiệt hại lớn nhất trên địa bàn thành phố. Riêng hộ ông Cao Việt Hùng có đàn lợn 25 con chết và tiêu hủy, ước tính thiệt hại hơn 200 triệu đồng. Theo lãnh đạo UBND xã Nam Đông, trong đợt dịch có hơn 20 hộ chăn nuôi bị thiệt hại, với 214 con lợn chết, tập trung ở 5 thôn gồm: thôn 8, thôn 9, các thôn Phú Thuận, A Xách và La Vân. Đa phần lợn chết xảy ra ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, kinh tế khó khăn, nên bà con rất nan giải trong việc tái đầu tư sản xuất.

Cũng tại thời điểm đó, khi phát hiện có lợn nghi bệnh tại địa phương, UBND phường Thanh Thủy đã huy động nguồn lực tổ chức xử lý dứt điểm, kịp thời tiêu hủy lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh, lợn chết; phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y (CN&TY) thành phố tiến hành điều tra dịch tễ, tiến hành tiêu độc, khử trùng và hướng dẫn các hộ chăn nuôi công tác phòng, chống dịch bệnh triệt để.

Bà Nguyễn Thị Nhung ở TDP Vân Thê Đập (phường Thanh Thủy), một hộ nuôi có quy mô nhỏ ở địa phương cho biết: Dù không có lợn chết do dịch bệnh, song các hộ nuôi nhỏ lẻ như chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn khi lợn đã quá lứa không được xuất chuồng, chi phí thức ăn và thuốc phòng, chống dịch càng tạo thêm gánh nặng về kinh tế…

Theo ông Nguyễn Văn Hưng, Chi cục trưởng Chi cục CN&TY, thực tế số lợn mắc bệnh đa phần thuộc hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chuồng trại không đảm bảo, trường hợp xảy ra bệnh dịch có tính chất cục bộ, tập trung chủ yếu ở các hộ chăn nuôi tự phát, thiếu an toàn sinh học (ATSH), không kê khai hoạt động chăn nuôi, chăn nuôi không theo đúng Nghị quyết số 24/2022/NQ-HĐND ngày 8/12/2022 của HĐND tỉnh (nay là TP. Huế) về cấm chăn nuôi trong khu vực nội thành, nội thị và thị trấn... Trong khi đó, đây là nguồn thu nhập chính của các hộ chăn nuôi nên đã đẩy nhiều hộ vào hoàn cảnh khó khăn.

Liên kết các vùng, hộ nuôi theo chuỗi giá trị

Trước tình hình diễn biến phức tạp của một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như dịch tả lợn châu Phi, lở mồm long móng, cúm gia cầm… đã gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi, việc áp dụng chăn nuôi ATSH là hết sức cấp thiết cho chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng.

Thời gian qua, TP. Huế đã và đang triển khai một số mô hình chăn nuôi lợn ATSH nhằm giúp các địa phương nhân rộng để phát triển chăn nuôi bền vững như mô hình chăn nuôi lợn sinh sản tăng cường các biện pháp ATSH; mô hình chăn nuôi lợn hữu cơ, tuần hoàn, chăn nuôi ít sử dụng nước… đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi, sản phẩm dễ được chấp nhận và lưu thông trên thị trường.

Nhờ chủ trương và chính sách thu hút đầu tư của thành phố, chăn nuôi phát triển theo hướng công nghệ cao, trang trại, chăn nuôi nông hộ ATSH, tuần hoàn, hữu cơ đã hình thành và phát triển với 406 trang trại (trong đó 8 trại lợn, gà quy mô lớn, 81 trại quy mô vừa và 317 trại quy mô nhỏ). Hiện, tổng đàn lợn toàn thành phố trên 160.000 con, đàn trâu 15.300 con, đàn bò 30.300 con, đàn gia cầm 5 triệu con. Sản lượng thịt hơi các loại đạt 33 ngàn tấn, sản lượng trứng đạt 56 triệu quả…

Tuy nhiên, chăn nuôi ATSH trong các cơ sở chăn nuôi vẫn chưa đảm bảo, dẫn đến dịch bệnh xảy ra phức tạp, đặc biệt là tại các trại quy mô nhỏ và nông hộ. Tỷ lệ cơ sở chăn nuôi nhỏ quy mô nông hộ còn chiếm tỷ trọng cao (trên 78%), bố trí chuồng trại trong khu dân cư, sát với nhà ở, mức độ ATSH rất hạn chế. Do vậy, dịch bệnh truyên nhiễm nguy hiểm trên vật nuôi vẫy xảy ra khá thường xuyên và đe dọa đến sự bền vững của ngành chăn nuôi.

Theo ông Nguyễn Lịch (ở TDP Trạch Hữu, phường Phong Điền), hộ chăn nuôi lợn nái và lợn thịt theo mô hình hữu cơ, ATSH, liên kết với Tập đoàn Quế Lâm, cho biết: Nhiều hộ nuôi hiện nay vẫn chưa cải thiện về chăn nuôi ATSH, không nâng cao trình độ về kiểm soát dịch bệnh nên ảnh hưởng đến tình hình chăn nuôi chung trên địa bàn.

Ông Nguyễn Văn Hưng cho rằng, với số hộ chăn nuôi đạt 82.406 hộ, con số thống kê này cho thấy dư địa trong chăn nuôi là rất lớn. Do đó, chi cục sẽ phối hợp với các địa phương trong thực hiện các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo, trong đó chú trọng đến công tác tổ chức triển khai ứng dụng mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm bền vững, áp dụng công nghệ chăn nuôi tiên tiến và ATSH, chăn nuôi hữu cơ theo điều kiện cụ thể của từng địa phương, nông hộ. Phát triển chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao tại các trang trại, doanh nghiệp lớn theo mô hình khép kín từ chuồng trại, con giống, thức ăn và phòng chống dịch.

Cùng với đó, hướng dẫn hộ nuôi quản lý và sử dụng hiệu quả chất thải chăn nuôi, thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi, chăn nuôi trên đệm lót sinh học kết hợp sử dụng chế phẩm sinh học nhằm hạn chế nước thải do tắm và rửa chuồng nuôi, giảm phát tán khí thải trong quá trình chăn nuôi. Đồng hành với người chăn nuôi và các công ty, doanh nghiệp chăn nuôi trong việc xúc tiến liên doanh, liên kết tạo thành các vùng, hộ nuôi theo chuỗi giá trị để cung ứng sản phẩm chăn nuôi an toàn ra thị trường.

Bài, ảnh: Bá Trí