Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam: Cốt lõi là làm thế nào để người dân cảm thấy tiếng nói của họ được lắng nghe

Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam Keijo Norvanto khẳng định điều cốt lõi vẫn là làm thế nào để người dân cảm thấy tiếng nói của họ được lắng nghe, có thể tham gia và tác động đến quá trình hoạch định chính sách. (Ảnh: Yến Chi)

Trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam về kinh nghiệm của Phần Lan trong quản trị công bên lề tọa đàm “Lãnh đạo và quản trị công hiệu quả, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Kinh nghiệm Bắc Âu và Việt Nam, Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam Keijo Norvanto đã nhấn mạnh về vai trò của minh bạch, trách nhiệm giải trình và hợp tác đa bên.

Phần Lan từ lâu đã được đánh giá cao về mức độ minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị công. Việt Nam có thể áp dụng những biện pháp gì nhằm xây dựng một hệ thống hành chính công minh bạch và đáng tin cậy hơn, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số, thưa Đại sứ?

Đối với tôi, đây là một vấn đề thách thức không chỉ đối với Việt Nam hay Phần Lan, mà còn với nhiều quốc gia trên thế giới. Dù giữa chúng ta có sự khác biệt về thể chế song bài toán cốt lõi vẫn là làm thế nào để người dân cảm thấy tiếng nói của họ được lắng nghe, có thể tham gia và tác động đến quá trình hoạch định chính sách.

Ở Phần Lan, chúng tôi có hệ thống đa đảng, chính phủ liên minh và tổ chức bầu cử nhiều cấp, từ Quốc hội, Tổng thống đến chính quyền địa phương và Nghị viện châu Âu. Tuy nhiên, tỷ lệ cử tri đi bầu cử đang có xu hướng giảm. Ví dụ, trong tháng 3/2025 này, chúng tôi sẽ tổ chức bầu cử địa phương dành cho công dân Phần Lan đang sinh sống tại Việt Nam. Tôi dự đoán tỷ lệ cử tri tham gia có thể dưới 50%. Nguyên nhân là do người dân chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc bỏ phiếu, dù đây là những cuộc bầu cử có tác động trực tiếp đến các dịch vụ công mà họ sử dụng hàng ngày.

Bên cạnh đó, tôi cho rằng Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) của Việt Nam là một sáng kiến ấn tượng mà Phần Lan có thể học hỏi. Đây là một khảo sát thường niên với sự tham gia của khoảng 70.000-80.000 người, nhằm đo lường chất lượng dịch vụ công và phản hồi từ người dân. Những dữ liệu trực tiếp này không chỉ giúp chính quyền có cái nhìn sát thực về hiệu quả quản lý mà còn tạo ra cơ chế để người dân tham gia giám sát, góp phần nâng cao minh bạch.

Phần Lan cũng đang tìm kiếm những cách thức mới nhằm tăng cường sự tham gia của người dân vào quá trình hoạch định chính sách. Bên cạnh bầu cử, chúng tôi triển khai nhiều mô hình dân chủ mở, qua đó người dân có thể trực tiếp đề xuất và đóng góp ý tưởng cho các nhà hoạch định chính sách. Đây là một hướng đi quan trọng để đảm bảo mọi quyết định không chỉ xuất phát từ chính phủ mà còn phản ánh nguyện vọng của nhân dân.

Hơn hết, tôi tin Việt Nam sẽ có những giải pháp phù hợp với mô hình quản trị của mình. Nhưng dù ở bất kỳ quốc gia nào, mục tiêu chung vẫn là xây dựng một chính phủ minh bạch, đáng tin cậy, nơi người dân không chỉ được phục vụ tốt hơn mà còn có niềm tin vào sự phát triển bền vững của đất nước. Khi xã hội ổn định, kinh tế tăng trưởng và cơ hội mở rộng, niềm tin đó sẽ càng được củng cố.

Các đại biểu tham dự tọa đàm “Lãnh đạo và quản trị công hiệu quả, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Kinh nghiệm Bắc Âu và Việt Nam". (Ảnh: Yến Chi)

Bên cạnh vai trò của chính phủ, một yếu tố quan trọng giúp Phần Lan đạt được cải cách hiệu quả là thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua hợp tác giữa các cơ quan chính phủ, khu vực tư nhân và các tổ chức quốc tế. Việt Nam có thể vận dụng gì từ cách tiếp cận này nhằm cải thiện quản trị công?

Điều khiến tôi bất ngờ khi đến Việt Nam chính là mức độ vận hành của cơ chế thị trường.

Việt Nam là một nền kinh tế thị trường nơi các doanh nghiệp hoạt động đầy năng động, sáng tạo và được chính phủ hỗ trợ trong quá trình phát triển. Đây cũng là điểm mạnh giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư nước ngoài. Vì vậy, việc tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh sẽ là yếu tố then chốt để thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng.

Theo tôi, để nâng cao hiệu quả quản trị công, Việt Nam có thể tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển và mở rộng. Song song với đó, việc thúc đẩy liên kết giữa khu vực doanh nghiệp với các trường đại học, viện nghiên cứu và trung tâm đổi mới sáng tạo sẽ giúp xây dựng một hệ sinh thái doanh nghiệp khởi sắc. Khi các doanh nghiệp có thể tiếp cận nhanh chóng với các thành tựu khoa học, ứng dụng đổi mới sáng tạo vào sản phẩm và mô hình kinh doanh, nền kinh tế sẽ phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn.

Tại Phần Lan, với quy mô dân số chỉ 5,6 triệu người, việc phối hợp giữa chính phủ, khu vực tư nhân và các tổ chức nghiên cứu có thể được triển khai nhanh chóng hơn. Trong khi đó, Việt Nam có dân số gần 100 triệu người, nhưng tôi tin rằng với tốc độ phát triển mạnh mẽ hiện nay, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiệu quả.

Tôi đã chứng kiến những bước tiến đáng kinh ngạc tại đất nước Đông Nam Á xinh đẹp này trong ba năm qua, và chắc chắn trong tương lai gần, Việt Nam sẽ hình thành một hệ thống liên kết chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu. Hệ sinh thái này không chỉ giúp tạo ra những mô hình kinh doanh mới mà còn tiếp tục thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Yến Chi