Đại sứ Ito Naoki: Nhật Bản rất coi trọng tăng cường quan hệ ngoại giao với Việt Nam

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki (ảnh tư liệu).

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru sắp có chuyến thăm chính thức Việt Nam. Đại sứ đánh giá thế nào về ý nghĩa và kỳ vọng về chuyến thăm này đối với việc thúc đẩy quan hệ hợp tác hai nước?

Chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Ishiba Shigeru lần này là nhằm tăng cường quan hệ với khu vực Đông Nam Á, bởi đây đang là trung tâm tăng trưởng của nền kinh tế thế giới và nằm ở vị trí chiến lược quan trọng. Đây cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của ngoại giao Nhật Bản, đặc biệt là với Việt Nam. Việt Nam là một quốc gia có dân số hơn 100 triệu dân và nền kinh tế năng động, có tốc độ tăng trưởng mạnh với tiềm năng phát triển lớn. Do đó, việc duy trì và tăng cường quan hệ ngoại giao với Việt Nam có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong chính sách ngoại giao của Nhật Bản.

Chính phủ Nhật Bản mong muốn qua chuyến thăm lần này sẽ là dịp để Lãnh đạo Nhật Bản, cụ thể là Thủ tướng Ishiba Shigeru sẽ tiếp tục tăng cường củng cố hơn nữa mối quan hệ tin cậy cá nhân với các nhà lãnh đạo Việt Nam, cũng như khẳng định tăng cường hợp tác song phương trong các lĩnh vực như an ninh quốc phòng và kinh tế, ứng phó với các thách thức trong khu vực và quốc tế.

Thông qua chuyến thăm này, Chính phủ Nhật Bản sẽ tích cực thúc đẩy hoạt động ngoại giao cấp cao hướng tới hiện thực hóa Chiến lược “Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở” dựa trên tinh thần thượng tôn pháp luật.

Như bạn đã biết, Thủ tướng Ishiba Shigeru từng hội đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính hai lần kể từ khi nhậm chức vào tháng 10 năm ngoái. Đầu tiên là tại Hội nghị cấp cao ASEAN ở Vientiane (Lào) và lần thứ hai là tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Brazil. Thủ tướng Ishiba Shigeru cũng đã hội kiến Chủ tịch nước Lương Cường tại Peru vào tháng 11/2024 nhân dịp Hội nghị thượng đỉnh APEC, và hội kiến Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khi ngài Chủ tịch Quốc hội đến thăm Nhật Bản vào tháng 12 năm 2024. Nếu lần này Thủ tướng Ishiba Shigeru có dịp hội kiến Tổng Bí thư Tô Lâm thì đây sẽ là lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo gặp nhau.

Hiện nay tại Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, công cuộc cải cách đang được triển khai với tốc độ nhanh chóng hướng tới kỷ nguyên mới. Việt Nam hiện đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Tôi cho rằng đây sẽ là cơ hội để Nhật Bản mở rộng hơn nữa quan hệ hợp tác với Việt Nam trong tiến trình Việt Nam hướng đến kỷ nguyên mới, phát triển và tăng trưởng vượt bậc, đóng góp vào hòa bình, thịnh vượng ở châu Á và trên thế giới.

Cũng thông qua chuyến thăm lần này của Thủ tướng Ishiba Shigeru, Nhật Bản sẽ chuẩn bị đẩy mạnh hợp tác, thể hiện cam kết của Nhật Bản với vai trò là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Đại sứ có thể chia sẻ về những nội dung mà lãnh đạo hai nước sẽ thảo luận trong chuyến thăm này?

Trong quá trình hợp tác của Nhật Bản và Việt Nam, Chính phủ Nhật Bản chú trọng vào 3 lĩnh vực chính, trụ cột, bao gồm: hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, dẫn đến mở rộng đầu tư và thương mại; mở rộng hợp tác trong lĩnh vực an ninh; thúc đẩy giao lưu nhân dân, giao lưu thông qua văn hóa.

Về lĩnh vực kinh tế, khi Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước phát triển vào năm 2045, sự hợp tác giữa hai nước sẽ rất quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu này. Qua chuyến thăm này, Nhật Bản sẽ thúc đẩy cụ thể hợp tác trong các lĩnh vực chủ chốt mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ theo hướng đáp ứng nhu cầu phát triển hơn nữa của Việt Nam.

Trong lĩnh vực năng lượng, hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam đang được triển khai thông qua sáng kiến Cộng đồng phát thải ròng bằng 0 châu Á (AZEC) do Nhật Bản đề xướng. Hai nước đã quyết định 15 dự án đầu tư của Nhật Bản vào năng lượng tái tạo, bao gồm sản xuất điện gió ngoài khơi và sản xuất điện mặt trời, với quy mô đầu tư lên tới 20 tỷ đô la Mỹ. Trong chuyến thăm, Nhật Bản và Việt Nam có thể thảo luận sâu hơn về việc triển khai dự án này.

Một lĩnh vực quan trọng khác là phát triển nguồn nhân lực trình độ cao trong các lĩnh vực như bán dẫn. Một là, chương trình NEXUS của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản, trong đó hoạt động nghiên cứu chung về bán dẫn giữa Nhật Bản và Việt Nam, cũng như phát triển nguồn nhân lực trẻ hiện đang được xem xét. Ngoài ra, Trường Đại học Việt Nhật - dự án hợp tác chung giữa hai nước, đang chuẩn bị mở khóa đào tạo nhân sự ngành bán dẫn vào mùa Thu năm nay.

Tổng vốn đầu tư lũy kế của Nhật Bản vào Việt Nam là 77,7 tỷ đô la Mỹ, đứng thứ 3 trong các quốc gia và nền kinh tế đầu tư vào Việt Nam. Kim ngạch thương mại xuất nhập khẩu song phương đang trên đà đạt gần 50 tỷ đô la Mỹ, tăng 1,8 lần trong 10 năm qua. Chính phủ và doanh nghiệp Nhật Bản cùng đồng lòng nỗ lực để mở rộng và gia tăng hơn nữa thành quả hợp tác kinh tế. Đồng thời, quá trình cải cách mà Việt Nam đang tiến hành cũng rất quan trọng. Cụ thể, quá trình này giúp cải thiện môi trường đầu tư cho các doanh nghiệp Nhật Bản, đơn giản hóa các thủ tục hành chính và đẩy nhanh quá trình cấp phép. Chúng tôi kỳ vọng rằng quá trình cải cách này sẽ mang lại những kết quả cụ thể.

Trong lĩnh vực an ninh, Bộ trưởng Quốc phòng Kihara Minoru đã đến thăm Việt Nam. Tháng 4 vừa qua, tàu khu trục Suzunami của Lực lượng Phòng vệ biển Nhật Bản đã cập cảng Đà Nẵng và tiến hành huấn luyện thiện chí với Hải quân Việt Nam. Trong năm 2023 và 2024, hợp tác công nghệ trong lĩnh vực thiết bị quốc phòng đã có những bước tiến chắc chắn. Năm 2023, Nhật Bản đã chuyển giao công nghệ xử lý chống ăn mòn cho quân đội Việt Nam và năm 2024, Nhật Bản đã bàn giao cho Việt Nam hai xe vận chuyển vật tư.

Tôi tin rằng chuyến thăm lần này của Thủ tướng Ishiba Shigeru sẽ phát huy những thành quả này và tạo cơ hội cho các cuộc thảo luận nhằm thúc đẩy hơn nữa hợp tác an ninh.

Bên cạnh đó, giao lưu nhân dân và mối liên kết về văn hóa cũng là những lĩnh vực rất quan trọng để tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa người dân hai nước.

Hiện nay, số lượng người Việt Nam sinh sống tại Nhật Bản lên tới 630.000 người, lượng khách du lịch Việt Nam sang Nhật Bản là 620.000 người, khách du lịch Nhật Bản sang Việt Nam là 710.000 người. Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để đảm bảo Nhật Bản vẫn là thị trường mà những người trẻ Việt Nam lựa chọn để tìm kiếm việc làm.

Chính phủ Nhật Bản đã triển khai chương trình mới “Việc làm để phát triển kỹ năng” và các doanh nghiệp cũng sẽ cố gắng cải thiện hơn nữa môi trường làm việc cho người lao động Việt Nam. Người lao động Việt Nam sẽ tiếp tục đến Nhật Bản, làm việc tại đây và học hỏi kỹ năng, sau đó quay trở về Việt Nam và đóng góp cho nền kinh tế và doanh nghiệp của Việt Nam. Tôi tin rằng sự luân chuyển nhân lực như vậy là điều vô cùng quan trọng.

Có 170.000 người đang học tiếng Nhật tại Việt Nam. Đây là con số không hề nhỏ, nhưng chúng tôi muốn gia tăng thêm nữa, cũng như tăng thêm số lượng nhân lực tiếng Nhật trình độ cao. Nhân chuyến thăm của Thủ tướng Ishiba Shigeru, Đại sứ quán Nhật Bản đang phối hợp cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam xây dựng chương trình khung với mong muốn gia tăng số lượng người học tiếng Nhật trong trung và dài hạn, hoàn thiện môi trường giáo dục tiếng Nhật.

Ngày 9 tháng 9 là Ngày Quốc gia Việt Nam tại Triển lãm thế giới Osaka Expo. Nhật Bản muốn cùng Chính phủ Việt Nam kỷ niệm ngày này một cách long trọng.

Một sự kiện văn hóa khác mà tôi muốn giới thiệu là Triển lãm nghệ thuật quốc tế Setouchi Triennale, được tổ chức 3 năm một lần tại các hòn đảo thuộc vùng Biển nội địa Seto nằm giữa Shikoku và Honshu ở Nhật Bản. Năm nay là lần đầu tiên tổ chức dự án về Việt Nam, trong đó bao gồm một khu chợ bán đồ thủ công mỹ nghệ, vật phẩm và thực phẩm Việt Nam. Đây cũng là dịp giới thiệu góc nhìn đương đại chưa từng biết đến của thế hệ nghệ sĩ trẻ Việt Nam. Dự án sẽ bắt đầu tại Takamatsu vào ngày 8 tháng 8, vì vậy chúng tôi mong các bạn dành sự quan tâm đến dự án về Việt Nam của Setouchi Triennale.

Điểm cuối cùng là hai nước sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ hơn nữa để giải quyết những thách thức chung trong cộng đồng quốc tế. Tôi tin rằng sự hợp tác này đang ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt là khi tình hình toàn cầu không ngừng biến động. Việt Nam đang tiến hành chính sách ngoại giao chủ động hơn tại những diễn đàn như Liên hợp quốc hoặc ASEAN, và Nhật Bản cũng mong muốn thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ hợp tác và liên kết để ủng hộ định hướng của Việt Nam.

Năm nay, Nhật Bản và Việt Nam đồng chủ trì trong khuôn khổ hợp tác Nhật Bản - Mekong, và các bên sẽ cùng thảo luận để đạt được kết quả.

Hiện nay, nhiều quốc gia đang phải vật lộn để ứng phó với các biện pháp thuế quan đơn phương do Hoa Kỳ áp đặt. Việt Nam và Nhật Bản đều dự kiến bị áp mức thuế cao. Các thành viên nội các Nhật Bản, bao gồm Bộ trưởng Bộ Tái thiết Kinh tế Akazawa Ryosei, gần đây đã đến Washington để đàm phán. Không chỉ có các thành viên nội các mà đích thân Tổng thống Donald Trump cũng tham dự và giải thích đường lối của Hoa Kỳ.

Đối với cả Việt Nam và Nhật Bản, biện pháp đối phó với các mức thuế quan này rất quan trọng trong việc đảm bảo tăng trưởng kinh tế ổn định, nên tôi nghĩ Nhật Bản và Việt Nam có thể trao đổi ý kiến và cùng nhau giải quyết vấn đề này. Tôi tin rằng quan hệ hợp tác trên diễn đàn quốc tế sẽ là một trong những chủ đề chính trong chương trình nghị sự trong chuyến thăm của Thủ tướng Ishiba Shigeru.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Bài và ảnh: Việt Đức/TTXVN (Thực hiện)