Đại biểu: Sách giáo khoa kém thì thế nào?

Sáng 17-11, khi thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, các đại biểu (ĐB) tổ TP.HCM đã nêu nhiều ý kiến góp ý.

Quốc hội cũng phải suy nghĩ về trách nhiệm của mình

ĐB Trương Trọng Nghĩa cho rằng chuyện nhiều bộ sách giáo khoa cũng là Nghị quyết của Đảng, không phải là sáng kiến của một vài nhà giáo. Đây cũng không phải là ý tưởng mới nảy sinh mà là kết quả của quá trình nghiên cứu, thảo luận, ban hành nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ suốt hơn một thập niên.

“Khi nghe về chủ trương này, chúng ta đừng nghĩ rằng có một số nhà xuất bản, một số nhà giáo, một số nhóm lợi ích nào đó muốn làm cái này để trục lợi. Việc này cần nhận thức cho đúng” - ông Nghĩa lưu ý.

ĐB Trương Trọng Nghĩa nói Quốc hội cũng phải xem lại trách nhiệm của mình trong vấn đề sách giáo khoa. Ảnh: QUANG PHÚC

Nghị quyết 29/2013 của Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế nêu chủ trương đa dạng hóa học liệu, xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, mỗi môn học có một hoặc một số sách đạt chuẩn.

Chủ trương này được cụ thể hóa bằng Nghị quyết 88/2014 của Quốc hội, tái khẳng định bởi Kết luận 91/2024 của Bộ Chính trị và triển khai bằng Nghị quyết 51/2025 của Chính phủ.

“Tôi nghĩ Quốc hội cũng phải suy nghĩ về trách nhiệm của mình, trước đây bấm nút khác, giờ bấm nút khác thì đại biểu có trách nhiệm không?” - ông Nghĩa nói

Cảm ơn các thầy cô giáo giỏi

“Nếu một bộ sách giáo khoa kém thì tất cả cùng kém có phải không? Nếu lạc hậu so với chuẩn mực hoặc so với các quốc gia khác thì tất cả chúng ta đều bị lạc hậu phải không?” - ĐB Nghĩa đặt câu hỏi và nói chúng ta đã từng thảo luận cả một thập niên để ra được nghị quyết trước đây.

Nói về quá trình học tập của mình, ĐB Trương Trọng Nghĩa cảm ơn các thầy cô giáo giỏi đã từng giúp ông học tốt. “Chúng tôi nói thật, chúng tôi hết sức cám ơn những thầy cô giáo chúng tôi đã được học” - ĐB Trương Trọng Nghĩa nói.

Theo ông, vấn đề nhiều bộ sách giáo khoa vừa rồi có những chuyện không ổn trong khâu thực hiện và cần phải phân tích lại những cái được, chưa được, những hạn chế cần khắc phục.

“Một chủ trương sau 10 năm, chúng ta lật ngược lại hoàn toàn. Nếu 10 năm sau nữa chúng ta lại đánh giá chủ trương này không đúng thì sẽ thế nào? Trong khi sự nghiệp trồng người là 100 năm. 10 năm bị hạn chế và sai về đường lối giáo dục thì đất nước sẽ chậm phát triển hơn người ta, thậm chí chệch hướng về giáo dục. Nếu chương trình phổ thông kém thì không thể nào có chương trình đại học tốt. Sửa gì không biết nhưng nếu sửa giáo dục thì thiệt hại của nó rất sâu sắc” - ĐB Trương Trọng Nghĩa phân tích.

ĐB Phạm Khánh Phong Lan đề nghị không được để nghịch lý trong việc giao các địa phương miễn phí bộ sách giáo khoa sau này. Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Phạm Khánh Phong Lan không bàn sâu về vấn đề một hay nhiều bộ sách giáo khoa. Điều bà quan tâm là làm sao “bớt lãng phí”. Quốc hội đề nghị đến năm 2030 sẽ miễn phí bộ sách giáo khoa duy nhất và giao các địa phương “có điều kiện” có thể miễn phí trên địa bàn của mình sớm hơn, từ 2026–2027.

“Tôi đề nghị không nên phân biệt “địa phương có điều kiện” hay “không có điều kiện”. Kể cả địa phương khó khăn, nếu HĐND thấy cần phải miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, họ sẽ tự cân đối nguồn lực” - ĐB Phong Lan nói và đề nghị có cách thức để bớt đi nghịch lý.

Bà đề nghị sửa lại là khuyến khích các địa phương miễn phí sách giáo khoa cho học sinh trước lộ trình Quốc hội đề ra, còn làm thế nào thì tùy địa phương.

Hiểu Nghị quyết 71 không thống nhất

ĐB Trần Hoàng Ngân ủng hộ việc có một bộ sách giáo khoa phổ thông sử dụng thống nhất trong cả nước. Việc trước đó có nhiều bộ sách giáo khoa, ĐB Trần Hoàng Ngân nói thực sự cũng rất bổ ích vì qua nhiều bộ sách đó mới chọn lọc được những tinh túy kết hợp thành một bộ sách giáo khoa phổ thông dùng thống nhất trong cả nước, áp dụng từ năm học 2026-2027. “Điều này tôi ủng hộ” - ĐB Trần Hoàng Ngân nói.

Ở góc độ khác, ĐB Nguyễn Quang Huân lo ngại việc cách hiểu Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị không thống nhất.

ĐB Nguyễn Quang Huân lưu ý cần hiểu thống nhất Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị. Ảnh: QUANG PHÚC

Nghị quyết 71 yêu cầu rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

“Cá nhân tôi hiểu là toàn quốc phải có một bộ sách thống nhất, lúc đó bộ sách được miễn phí. Còn các địa phương muốn phát triển thế nào phải căn cứ vào bộ sách chuẩn này chứ nghị quyết không yêu cầu toàn quốc chỉ được dùng một bộ sách giáo khoa” - ĐB Nguyễn Quang Huân nói.

NHÓM PHÓNG VIÊN